Nederland heeft meer dan
genoeg oorlogsmusea. In
plaats van het oprichten van
een nieuw 'Nationaal Vrij
heidsmuseum W02', kan
beter geld worden gestoken
in een themapark over le
vensbeschouwingen. Dat
voorziet wel in een behoefte.
18 SPECTRUM
opinie
et laatste jaar is er
een discussie op
gang gekomen
die doet denkeh
aan de soapach
tige geschiedenis
rond het Natio
naal Historisch Museum; dat er zou
komen, maar een vroege en pijnlijke
dood stierf. Ik doel hier op het nieu
we 'Nationaal Vrijheidsmuseum
WO2', dat volgens de initiatiefnemers
zou moeten verrijzen in een verlaten
fabriekscomplex in Nijmegen. Het
moet iets groots worden: een overkoe
pelend museum, met een bovenregio
nale functie; een museum dat 'het to
tale verhaal' over de oorlog gaat vertel
len. De lokale oorlogsmusea van Over-
loon, Groesbeek en Oosterbeek zou
den een soort dependances gaan vor
men van dit megamuseum. Er zou
een 'boulevard van de vrijheid' ko
men met veel dans, debat en theater.
Het zou goed aansluiten op het 'slag-
veldtoerisme' van bijvoorbeeld Ameri
kanen en Engelsen en zo ook de regio
nale economie versterken. Er kwam
een businessplan en er werd zwaar ge
lobbyd bij financieel draagkrachtige
instellingen, maar ook bij de provin
cie Gelderland en landelijke subsidie
verstrekkers. Het museum zou min
stens 200.000 bezoekers per jaar trek
ken. Oppervlakkig beschouwd mis
schien een prachtig plan, maar vol
gens mij 'een brug te ver'. Enkele van
de bezwaren som ik op:
- Er zijn in Nederland, volgens een tel
ling van het NIOD, minstens 67 oor
logsmusea WO2 en de grote behande
len het 'totale verhaal', voor zover dat
mogelijk is. Er lijkt een verzadigings
punt bereikt wat betreft informatie
over en het uitbeelden van de oorlog.
Er zijn zoveel andere boeiende histori
sche periodes of thematieken.
- Het is de vraag of dat 'totale verhaal'
wel 'zoveel bezoekers zal trekken. Op
bijna elke middelbare school komt de
wereldoorlog behoorlijk breed aan
bod en het aanbod aan boeken en
dvd's in brede zin is overvloedig.
- Het kan niet anders of de musea in
Overloon, Groesbeek en Oosterbeek,
maar ook het moderne en dynami
sche Nationaal Monument Kamp
Vught krijgen concurrentie. De initia
tiefnemers spreken in dit verband al
over enig beperkt 'kannibalisme'.
- de invalshoek van 'vrijheidsmu
seum' zal weinig harten sneller doen
kloppen, Het begrip 'vrijheid' is na
tuurlijk politiek erg correct, maar ook
verworden tot een containerbegrip
waaronder je van alles kunt vangen:
popconcerten, wandelmarsen, ten
toonstellingen. Waarom - als het dan
toch moet - kiest men niet een meer
origineel en basic uitgangspunt, zoals
'overleven in tijd van oorlog' of'goed
en fout in de oorlog'? Dat zijn uit
gangspunten die goed zijn te actualise
ren. Denk aan Syrië en Afghanistan.
Toeval of niet, tegelijkertijd speelt er
nog een andere discussie rond een
museum, toevallig ook bij Nijmegen
gelegen: Het Museumpark Orientalis.
Op een prachtig terrein van 30 hecta
re groot komen hier de drie grote we
reldgodsdiensten - jodendom, chris
tendom en islam - aan bod in onder
linge samenhang. Via het concept van
'beleven en ervaren' maar ook via 'rui
ken en voelen' probeert men bezoe
kers te trekken. Het museum, voortge
komen uit het Bijbels Openluchtmu
seum, is na nogal wat interne ideologi
sche strubbelingen steeds meer in de
gevarenzone gekomen en stevige sub
sidies zijn, althans tijdelijk, noodzake
lijk. De provincie Gelderland gaf een
malig 165.000 euro maar houdt de
boot verder af (voor alleen al het op
starten van het Nationaal Vrijheids
museum zou men 1,5 miljoen willen
uittrekken). Het museum kreeg onder
leiding van interim-directeur Jan van
Laarhoven een nieuw elan en onlangs
ook steun uit onverdachte hoek. Jan
Terlouw, prominent D66'er en
ex-Commissaris van de Koningin in
Gelderland, voelt scherp aan wat voor
toekomst dit museum kan hebben.
Hij wijst op 'de maatschappelijke en
informerende functie' van het mu
seumpark in een tijd dat 'de verhou-
Een oorlogsmuseum
Leo Salemink is
historicus en
part-time do
cent geschiede
nis. Hij is als
adviseur/redac
teur betrokken
bij de onderwijs
methodes voor
geschiedenis
Wijzer door de
Tijd, Feniks en
MeMo.
door Leo Salemink
illustratie Censuur
