SPECTRUM 9
v,
Er zijn al studies gedaan naar de moge
lijkheden voor een andere tunnel.
Een tunnel bijvoorbeeld die niet
27, maar 8o tot too kilometer meet.
Als Europa het niet doet, doet een an
der het wel. In Japan bestaan plannen
een eigen versneller te bouwen. Het
geld is er, evenals de politieke wil. De
Japanse versneller zou niet cirkelvor
mig, maar langwerpig worden, zodat
de deeltjes met nog meer energie te
gen elkaar kunnen knallen en er een
veelvoud aan interessante botsingen
ontstaat.
Want het Higgs-deeltje mag dan ge
vonden zijn, te ontdekken valt er nog
genoeg. Eigenlijk weet de mens nog
steeds bar weinig over het heelal waar
in hij leeft en de manier waarop alles
daarin vorm en richting krijgt, zegt
Raimond Snellings, een andere hoog
leraar die namens Nikhef onderzoek
doet op CERN. „Higgs vertelt wel iets
over de wijze waarop elementaire
deeltjes massa krijgen, maar het ver
klaart niet de massa van alles. Proto
nen zijn nog steeds duizend keer zo
zwaar als de optelsom van het ge
wicht van de quarks die er in zitten.
Hoe dat kan, daar snappen we nog
heel weinig van."
Gelukkig is daar de LHC. Er wordt
weliswaar nagedacht over een opvol
ger, ook met de huidige deeltjesver
sneller hebben de fysici nog genoeg
plannen. Door de reparatie die tussen
nu en begin 2015 wordt uitgevoerd,
verdubbelt straks de energie waarmee
deeltjes door de versneller gaan. De
vurige hoop van de fysici op CERN is
dat dit botsingen oplevert die iets
meer prijsgeven over het grootste ge
heim van het heelal: donkere materie.
Van alle materiaal in de kosmos ken
nen wij maar 5 procent. De rest is on
bekend, onzichtbaar, onvindbaar voor
menselijk oog en brein. Natuurkundi
gen hebben er wel theorieën over,
maar bewezen zijn die nooit. „Nu be
gint het spannendste gedeelte", zegt
De Groot. „Bij de zoektocht naar het
Higgs-deeltje waren we heel gefocust.
\Ye waren op zoek naar iets wat we ei
genlijk al kenden. Nu ligt alles open.
We weten niet precies wat we zoeken.
Maar als we iets ontdekken, is het een
grotere vondst dan het Higgs-deeltje."
ZATERDAG 9 NOVEMBER 2013
Grote foto: De CMS
(Compacte Muon
Solenoïde), een
onderdeel van de
deeltjesversneller,
heeft een diameter
van 15 meter en
een gewicht van
12.500 ton.
Kleine foto: ALICE
(A Large Ion Colli
der Experiment),
waar botsende
deeltjes worden
bestudeerd, foto's
CERN
reageren?
Sjj/ spectrum@depersdienst.nl
