Madonna op wereldtournee
66 Als jij vlees koopt,
ben je deels de
oorzaak van het
kappen van het
regenwoud
25
pnrrkijktip
ZATERDAG 21.30 UUR
Astronaut André Kuipers keek heel wat uren door het raam
van ruimtestation ISS naar onze blauwe planeet. Het fraaie
uitzicht vertoonde helaas ook veel zorgwekkende vlekken.
In André op aarde neemt hij ter plekke poolshoogte.
Wat de mens op aarde
voor schade aanricht,
is vanuit de ruimte
pijnlijk zichtbaar, ver
telt André Kuipers,
een van de weinige
mensen die dat per
soonlijk heeft kunnen vaststellen.
Kuipers verbleef 204 dagen in de ruimte.
„Boven grote Aziatische steden hangt een
bruine laag, je ziet de rookpluimpjes boven
het regenwoud en een zee van licht boven
dichtbevolkte gebieden. Allemaal zichtbare
tekenen van luchtvervuiling, ontbossing
en overbevolking", zegt de ruimtevaarder,
die net terug is uit Indonesië en nu even
bijkomt bij zijn gezin, thuis in Vijfhuizen.
„Mijn bezorgdheid begon tijdens mijn eer
ste ruimtevlucht in 2004", vertelt Kuipers.
„Op mijn tweede vlucht in 2011/2012, be
sloot ik projecten van het Wereld Natuur-
fonds, waar ik inmiddels ambassadeur van
was geworden, heel gericht vanuit de ruim
te te gaan bekijken en te fotograferen."
Daarna kwam het plan die gebieden ook
op aarde te bezoeken. „In eerste instantie
voor de website van het WNF, later bleek
de NTR er ook oren naar te hebben."
Het resultaat is een driedelige serie, waarin
Kuipers achtereenvolgens naar Brazilië,
Groenland, New York en Indonesië afreist.
Verhelderende trips waren het. „Bij ontbos
sing denkt iedereen aan de Amazone, maar
het grote probleem ligt in het naastgelegen
gebied Cerrado, zo laten we in de eerste af
levering zien. Daar worden bossen wegge
kapt voor sojaplantages. Veetelers verliezen
hun grond en schuiven noodgedwongen
op naar het Amazonegebied, waar dan ook
weer bossen worden omgehakt voor het
vee. Je krijgt een soort domino-effect."
Dat lijkt ver van ons bed, stelt Kuipers.
„Maar die soja gaat wél naar China en Euro
pa als veevoer. Dus als jij in de supermarkt
vlees koopt, ben je voor een deel de oor
zaak van het kappen van het regenwoud."
Dit soort bewustwording is wat hij met de
serie voor ogen heeft. „Je kunt hard roepen
'ach, er is toch niets aan te doen', maar ik
wil laten zien dat er juist véél aan te doen
is. Door bijvoorbeeld minder vlees te eten,
kun je direct iets betekenen voor de aarde."
Kuipers geeft in het programma praktische
tips. „Veel mensen weten ook niet hoe veel
producten in de supermarkt met palmolie
worden gemaakt, waarvoor bossen op Bor
neo worden gekapt. Als je dat wél weet,
denk je toch beter na voordat je iets koopt."
Hij zag op zijn reportagereizen niet alleen
hoe de natuur wordt vernietigd, maar
schrok ook van de leefomstandigheden die
hij aantrof. „Mensen die op een vuilnisbelt
leven of hun dagen slijten in rokerige hut
jes, om houtskool te maken voor de ijzerin
dustrie. Beangstigend."
Toch focust de serie nadrukkelijk op din
gen die wél goed gaan. „We tonen licht
puntjes. In Brazilië zijn ze heel goed bezig.
Boeren moeten 20 procent van hun land
als natuurgebied handhaven, er zijn allerlei
regels opgesteld en het wordt ook gecontro
leerd of die regels worden nageleefd."
In Indonesië bracht hij de problemen van
overbevolking en de vervuiling van de zee
in kaart. „Het is schokkend om te zien wat
er gebeurt als een land de afvalverwerking
niet op orde heeft. We spraken met surfers
die de plastic zakken aan hun benen heb
ben hangen." Bij het eiland Komodo zag
hij fantastische koralen, maar ook de schok
kende effecten van dynamietvissen. „Com
plete vlaktes met verwoest koraal, alleen
om visjes te vangen. Het duurt tientallen ja
ren voordat het koraal is aangegroeid."
Ook in deze kwestie richt hij zich niet al
leen op wat er misgaat. „Je hebt ook daar ge
lukkig allemaal initiatieven die hoop ge
ven. Het WNF werkt hard aan bewustwor
ding en traint lokale vissers om duurzame
re vistechnieken te gebruiken."
Voor Kuipers smaakt televisiemaken naar
meer. „Ik kwam op bijzondere plekken en
heb de gekste dingen gedaan, zoals in een
helikopter boven een ijskap vliegen en on
der water teksten uitspreken. Het was ook
leerzaam. Je staat langer stil bij je eigen ge
drag en het effect daarvan op de aarde."
ZATERDAG 2 NOVEMBER 2013
Ruimtereiziger
ontdekt aarde
door Rivka Groenier
André Kuipers
André op Aarde: weg van het vlees. Vanaf vrijdag
8 november op Nederland 3, 20.25 uur.
reageren?
media@depersdienst.nl
André Kuipers bij Braziliaanse Terena-india-
nen voor zijn programma André op aarde.
foto Nathalie van Koot/WNF
