PZC
fpè
is 19 BENiDORM Alle dagen fiesta
21 urk Eigenzinnig 'eiland'
Astronaut op aarde
25 ANDRE KUIPERS
Vanaf het vliegveld in Berga
mo zie je ze bij mooi weer al
liggen. De witte Alpentop
pen. Maar als we aankomen,
is het bepaald geen mooi
weer. Het sneeuwt in Berga
mo, het zit er potdicht. Zó
potdicht dat we bij de landing uit de raam
pjes zelfs geen spoor van land ontwaren,
tot een klap van het landingsgestel ons dui
delijk maakt dat we echt in Italië zijn.
Goed anderhalf uur duurt de vlucht vanuit
Nederland. Zó dichtbij zijn de Alpen tegen
woordig. Al blijkt het na de vlucht toch
nog een hele reis naar onze eindbestem
ming. Om in Amadello Ski te komen, het
skigebied van Passo del Tonale en Ponte di
Legno, ben je onder normale omstandighe
den zo'n tweeënhalf uur met een auto on
derweg vanuit Bergamo. We doen er nu
drie uur over, inclusief plaspauze. De pas
ligt dik in de sneeuw. Ons vierwielaange-
dreven taxibusje met winterhanden redt
het nét zonder sneeuwkettingen. Veel be
stuurders, zo zien we, zijn minder geluk
kig.
We zitten uitzonderlijk hoog op de Passo
del Tonale, ofwel Tonalepas in het Neder
lands. Op 1.890 meter boven zeeniveau. Er
zijn niet veel skidorpen in de Alpen die
kunnen zeggen dat ze hoger liggen.
Sneeuwzekerheid is hier dus in hoofdlet
ters geschreven. Het nadeel: die klim. Qua
skiën blijkt die echter de moeite waard.
Passo del Tonale zelf verdient niet de
schoonheidsprijs. Er staan zelfs een paar
spuuglelijke flats. Maar wie maalt daarom.
Er is sneeuw. Gegarandeerd van begin no
vember tot eind mei. Duitsers noemen het
gebied een Familienfreundliches Skigebiet.
Waarmee bedoeld wordt dat je, vanwege
de omvang van het skigebied, niet bang
hoeft te zijn je je kinderen drie bergdalen
verderop moet gaan zoeken. Of eventueel
zelfs in een ander land, want steeds meer
skigebieden in de Alpen zijn grensover
schrijdend.
De Passo del Tonale was tot 1918 de grens
tussen Oostenrijk-Hongarije en Italië en ge
durende de Eerste Wereldoorlog het toneel
van verschrikkelijke gevechten waarbij bei
de partijen uiteraard geen meter terrein
winst wisten te boeken. Een even megalo
maan als merkwaardig monument in het
dorp herinnert aan die vier jaar lange
strijd.
Adamello Ski ligt er evenwel nog maar drie
jaar. De cruciale verbindingslift althans,
die het skigebied van Passo del Tonale vast
knoopt aan het 500 meter lager gelegen ski
gebied van buurdorp Ponte di Legno. Twee
relatief kleine skigebieden vormen sinds
dien een aangesloten carroussel van 100 ki
lometer. En vanaf 100 pistekilometers tel je
uizen
eeuw
A:'
als skigebied mee in de Alpen.
De aansluiting, waarin met deels Europees
geld 60 miljoen euro is geïnvesteerd, is bo
vendien een zinvolle schakel. Rondskiënd
in het gebied merk je dat het drie totaal ver
schillende gezichten heeft. Om te begin
nen is er de sunny side van Passo del Tona
le. De zonbeschenen, zacht geneigde zuid
hellingen, waar een spinnenweb van staal
en kabels louter probleemloze afdalingen
ontsluit.
Heel anders is de noordzijde van het dorp,
waar de 3.069 meter hoge Cima Presena
met een cabinebaan, aansluitende stoeltjes-
lift en afsluitende sleeplift te lijf wordt ge
gaan. Hier, op de gletsjer Ghiacciaio Prese
na, kon tot zeven jaar geleden het hele jaar
door worden geskied. „Maar de gletsjer
krimpt", vertelt Sonia Menici, salesmana
ger van het skigebied. De belangstelling
voor het zomerskiën nam navenant af. Na
tionale selecties kwamen er nog om te trai
nen, toeristen nauwelijks.
De gletsjer wordt nu in de zomer gesloten
en werd in de zomer van 2012 voor het
eerst, naar Oostenrijks voorbeeld, 'verpakt'
in een plastic coating om de verwoestende
zonnestralen tegen te gaan. „We hebben zo
2 meter sneeuw kunnen behouden", zegt
Menici.
In de winter is die ene, steile afdaling van
de gletsjer - van 3.000 naar 2.750 meter-
niet bijster belangrijk. „De meeste mensen
doen haar één keer", zegt onze gids Mauro.
„Om een keer op het hoogste punt te zijn
geweest. En een foto te maken."
Toch kondigt Menici aan dat in 2014 gloed
nieuwe liften dit hoogtepunt van het ge
bied gaan ontsluiten. Voor wat betreft het
lagere deel van de berg, van 2.600 meter
naar het dal, is die investering zonder meer
zinvol. Het is een van de mooiste afdalin
gen in het gebied.
Ook het lager gelegen Ponte di Legno heeft
machtige, uitdagende pistes. Niet overdre
ven moeilijk, zeker niet, maar ook geen be-
ginnerswerk. Het dorp is, in tegenstelling
tot Passo del Tonale, wel leuk om te zien.
Een pittoresk centrum, mooie winkels, leu
ke restaurants en zo veel tweede woningen
van gefortuneerde Milanezen dat er een
bouwverbod is afgekondigd.
Nederlanders zien ze niet veel in Adamello
Ski. In 2012 kwamen er 78.000 mensen ski
ën, ruim de helft was Italiaan. Zij zorgden
voor 15 miljoen euro aan omzet van liftpas-
sen alleen al. „Eigenlijk is iedereen hier af
hankelijk van de wintersport", zegt Sonia
Menici. Door de speciale wintervluchten
van prijsvechters hoopt Menici dat er meer
Nederlanders komen. Het is ook een aan
trekkelijke optie. Zeker voor een lang week
einde.
Media
Reizen
'Vlakbij' en zeker van sneeuw
door Jaap Kiers
Niet al te moeilij
ke hellingen, lek
ker weer en gega
randeerd sneeuw
in Adamello Ski.
foto Jaap Kiers
Adamello Ski
WAAR EN WAT
■feit Sefi&J1
:ü-t
i+-
Ryanair vliegt naar
Bergamo vanuit
Eindhoven, Maas
tricht en Düssel-
dorf-Weeze. Kijk
voor meer info op
www.ryanair.nl.
Meer weten over
Adamello ski? Kijk
dan op www.ada-
melloski.com/en.
reageren?
V reizen@depersdienst.nl
