Gegroeid uit water en klei
Aardse paradijzen dun gezaaid
BOEK
38 BOEKEN
DE WEEK
ZEEUWSE
Maar liefst 82 titels - een record -
werden dit jaar ingezonden voor de
Zeeuwse Boekenprijs. De jury (Han
Polman, Paul van der Velde, Peter
Jansen, Ton Brandenbarg, Saskia de
Bodt en Jaap de Moor) heeft vijf
boeken genomineerd. Op deze
pagina's worden hun kansen
gewogen. De winnaar wordt
zaterdag 9 november onthuld.
Die avond wordt ook duidelijk wie
de PZC-publieksprijs ontvangt.
Daarop maken alle 82 ingezonden
titels kans. Stemmen is nog mogelijk
tot vrijdag 8 november 18.00 uur op
www.pzc.nl/publieksprijs.
SS VAN HET
30 OKI T/M 9 NOV
Geschiedenis van Zeeland. Gaap?
Dat ligt eraan. Natuurlijk moet je voor een
ruim zeshonderd pagina's omvattend verhaal
over het roemrijke verleden van ons gewest
even gaan zitten. Maar als je ervoor open wil
staan, is het hartstikke boeiend. Je leest over
de grote lijnen, de groei van een gewest uit
water en klei. Zeeuwser is bijna niet mogelijk.
Maar wat maakt deze boeken dan zo bijzon
der, dat ze voor de Zeeuwse Boekenprijs ge
nomineerd zijn?
Het is zonder meer een uiterst ambitieus pro
ject. Integrale geschiedschrijving - dat klinkt
moeilijker dan het is - probeert alles van het
verleden in zich op te nemen. Uiteraard poli
tiek en economie, maar ook kunst en land
schapsgeschiedenis. AI lezend verdwaal je op
een uiterst comfortabele manier in wat hier
ooit geweest is. Inderdaad, comfortabel, om
dat er schrijvers aan het woord worden gela
ten die weten waarover ze het hebben en die
bovendien proberen om een breed publiek te
bedienen. Iedere PZC-lezer moet deze boeken
kunnen lezen: dat was serieus het uitgangs
punt van de serie. Nou, de PZC als norm voor
de meest ambitieuze geschiedenia van Zee
land in jaren, daar is toch niks mis mee.
Lezen, lezen, lezen. Staan er voor die brave
PZC-lezer ook nog plaatjes in?
Nou en of. Er is een uitmuntende beeldredac
tie actief geweest. In veel Zeeuwse geschiede
nisboeken zie je dat er steeds uit dezelfde
bron wordt geput. De Zelandia Illustrata van
het Zeeuwsch Genootschap is al vele jaren hof
leverancier. Voor deze boekwerken is er duide
lijk verder gekeken dan die genootschapscol
lectie. In het buitenland opgeduikelde pren
ten en schilderijen, maar ook foto's van voor
werpen verlevendigen het geheel. Kijk er
maar eens naar, dan bent u vast snel over
tuigd. Natuurlijk, er staan nog veel letters in.
Maar die gaan echt leven, als u ze leest.
Dat klinkt nogal als een aanbeveling alle
maal. Een kanshebber dus?
Ongetwijfeld. Nou hebben eindredacteur Paul
Brusse en zijn mensen wel de pech dat de se
rie pas volgend jaar maart wordt afgerond. Het
is niet zo heel erg logisch om na twee van de
vier delen al met de ultieme boekenprijs van
Zeeland aan te komen lopen. Geduld lijkt
voor de geschiedschrijvers een schone zaak.
Geschiedenis van Zeeland, twee delen, per deel
ruim 300 pagina's, uitgeverij WBooks.
Naar het aards paradijs, dat klinkt goed.
Dat dacht Jacob Roggeveen ook. Want over
hem gaat dit boek. Een verlichte Middelbur
ger uit een befaamd kaartenmakersgeslacht in
de 17e en 18e eeuw. En een enorme doorzet
ter. Begin 18e eeuw was 62 jaar best een heel
respectabele leeftijd. Jacob besloot toen hij zo
oud was nog op een uiterst onzekere zoek
tocht naar het Onbekend Zuidland te begin
nen.
Onbekend Zuidland?
Tot diep in de 18e eeuw dacht men dat er een
een groot continent tussen Australië en
Zuid-Amerika in de Stille Oceaan zou moeten
liggen. Dar zat een zekere logica achter. Som
mige doordenkers waren ervan overtuigd dat
de hoeveelheid land en zee redelijk gelijk over
het noordelijk en zuidelijk halfrond verdeeld
zou zijn. Aangezien het land op het noordelijk
deel in die tijd in kaart was gebracht en met
name de Stille Oceaan op het zuidelijk half
rond nog overwegend een blinde vlek was,
dacht men daar nog een groot land van melk
en honing en goudvoorraden te vinden.
Is Roggeveen in zijn missie geslaagd?
Dat ligt eraan hoe je ernaar kijkt. Dat grote
continent heeft hij niet gevonden, om de sim
pele reden dat het er niet was. Maar hij is wel
de ontdekker van Paaseiland geworden. Dat is
toch ook een prestatie. Zonder overdrijving
mogen we dat het meest afgelegen eiland ter
wereld noemen.
Is de man daarmee beroemd geworden?
Niet meteen. Zelf had hij meer van zijn expe
ditie verwacht en gehoopt. Nu kwam hij toch
redelijk berooid terug. Maar komt tijd komt
raad. In de Zeeuwse hoofdstad staat een repli
ca van een van die kenmerkende Paaseiland-
beelden. En het Zeeuws Archief heeft de ont
dekker helemaal omarmd. Daar is een deel
van de scheepsjournaaltekst, waarin de eerste
ontmoeting met een Paaseilander wordt be
schreven, in de buitenmuur gebeiteld.
En het boek, maakt het kans?
Roelof van Gelder is historicus en journalist,
dat is in zijn geval geen verkeerde combinatie.
Het boek is zeer lezenswaardig. Op zoek naar
een aards paradijs dat niet blijkt te bestaan, er
zijn wel minder boeiende onderwerpen voor
historische studies gekozen.
2013
Wie Wint de Zeeuw
ROKI.OI VAN CM.DKR
NAAR HET AARDS
PARADIJS
liet nntclatr Icwn vim
Jütob Roggeveen. ontdekker
van H—HIk)1659-17*,)
Roelof van Gelden Naar het aards paradijs, 340 pa
gina's, uitgeverij Balans.
