SPECTRUM 11
lage flink de hoogte in te jagen.
De eerste verkenners hadden na het
inspecteren van de route grote beden
kingen geuit. Becuwe: „De wegen wa
ren in het begin van die eeuw altijd al
slecht geweest en daar kwam ook nog
eens de oorlog met zijn vele granaatin
slagen en zware onophoudelijke mu
nitietransporten overheen. Maar, zo
wuifde Le Petit Journal de bezwaren
weg, militaire cyclisten hadden als
verkenners en boodschappers tijdens
de oorlog ook gewoon hun werk ge
daan op de fiets. Dan moest dit hele
maal kunnen." Waar men geen reke
ning mee had kunnen houden, was
dat in de weken van de koers de regen
met bakken uit de hemel viel.
Opmerkelijk was dat veel deelnemers
kort daarvoor nog als militaire cycli-
sten of als 'gewone' soldaten aan het
front waren geweest. Becuwe conclu
deert tussen de regels door dat ze on
derweg niet ontdaan raakten door de
ellende die de oorlog had aangericht.
Ze hadden in de afgelopen vier jaar
geen ander beeld van de streek ge
kend. Becuwe schetst met bijna kille
precisie de verwoeste wereld waar de
renners doorheen kwamen. „Ook zo
ongelooflijk: de wedstrijd werd gere
den, nog vóór de vrede in Versailles
was getekend. Zolang de vredesonder
handelingen liepen, werd geen begin
gemaakt met de wederopbouw."
In dorpen en steden liep het volk uit
om het vaak ver uiteen geslagen pelo
ton voorbij te zien komen. Wie ook
opdoken langs de kant van de weg,
waren de eerste fronttoeristen. De
Vlaamse schrijver Cyriel Buysse had
er geen goed wóórd voor over: 'Bede
vaarders moesten het zijn, en niet de
smerige, lawaaiige benden eters en
drinkers en pretmakers, die er nu de
gewijde stemming komen verstoren.'
Foto's van de koers zelf zijn niet te
vinden in het boek. Becuwe: „Omdat
ze er niet zijn. Alleen van na de finish
van de etappe in Parijs zijn enkele
beelden." Het boek staat daarom voor
al vol met foto's die laten zien waar
de renners in het voorjaar van 1919
langskwamen. De verwoeste Grote
Markt van leper is een van de meest
beklijvende beelden. Geen spoortje te
bekennen van de huidige pracht en
praal van deze Vlaamse stad. „Alles
wat je nu ziet in leper, ook de oude ge
bouwen, is wederopbouw. Net als in
Diksmuide en Nieuwpoort."
De winnaar van de Omloop van de
Slagvelden, Charles Deruyter, kreeg
overigens geen opvolger. Ook na drie
jaar speurwerk is Frank Becuwe er
nog altijd niet achter waarom er geen
tweede Circuit Cycliste des Champs
de Batailles is gekomen. „Wellicht wil
de men het vooraf al bij deze ene ode
aan de soldaten laten. Het kan ook
zijn dat pas achteraf werd ingezien
hoe roekeloos de onderneming was.
Mijn idee is dat op een gegeven mo
ment tijdens de Omloop echt werd ge
vreesd dat niemand de finish zou ha
len."
istoricus Frank
Becuwe Iaat aan
de hand van de
koers zien wat vier jaar
oorlog aanrichtte. „De
wedstrijd alleen was veel
te mager voor een boek."
Maar de bewondering
voor de haast onmenselij
ke opgave waarvoor de
renners stonden, is voel
baar op iedere pagina.
Ga er maar aan staan:
's morgens in alle vroegte
op pad voor 300 kilome
ter vrijwel onberijdbare
wegen. Alleen de sterk-
sten kwamen voor het
donker aan in de fïnish-
plaats. De rest moest
soms noodgedwongen
overnachten in de verla
ten loopgraven.
Becuwe groef zo diep in
de historie van de wed
strijd, dat hij zich de
boekhouder van de koers
mag noemen. Alle in
schrijvers, alle deelne
mers, alle rituitslagen, al
le tussentijdse passages,
alle klassementen en alle
verdiensten. Van alle deel
nemers staat een biogra
fietje in het boek waarin
bijvoorbeeld te lezen is
dat niet alle renners met
hun fietscarrière een ver
zorgde oude dag bij el
kaar verdienden. Zo tim
merde Albert Dejonghe
na zijn wielercarrière
strandcabines in elkaar
en verkocht lingerie.
Aan de wedstrijd deed
een aantal renners mee
uit de toenmalige wereld
top, maar ook de nodige
avonturiers. Charles De
ruyter, een in Noord-
Frankrijk geboren Vla
ming, sloeg zijn slag in de
zwaarste rit, die van Brus
sel naar Amiens, via Ijzer
en leper. Op een fiets van
25 kilo en in kleding die
niet bestand was tegen
de helse omstandighe
den, kreeg de onderkoel
de koploper in een Frans
stadje tot zijn grote geluk
een bontmantel toege
worpen door een invoe
lende vrouw. Gehuld in
die jas kwam Deruyter
over de finish.
Zijn collega's hadden min
der geluk. Geen van hen
trof een meelevende da
me met warme kleding.
Na eerder de slagvelden
van de Somme en de Mar-
ne overleefd te hebben,
mocht Deruyter zich in
Straatsburg laten huldi
gen tot de eerste winnaar
van de Omloop van de
Slagvelden.
ZATERDAG 26 OKTOBER 2013
Koersen in het
decor van de
'Groote Oorlog'
reageren?
'Vr spectrum@depersdienst.nl
