Hoe veilig is Mox?
3
SPECTRUM
"HUUuuv
reportage
couveuse-achtige kasten. Gloveboxes, he
ten ze. Het radioactieve plutonium is ten
slotte een gevaarlijk goedje. „Het is
toxisch, dus gevaarlijk voor de mens", zegt
Faure. Het horrorscenario is dat splijtstof
poeder bij bewerking ontsnapt uit één van
de kasten. Daarom die witte kleding. „Je
ziet meteen of er stof op je jas zit. Elke
twee weken hebben we een geval, on
danks het feit dat er in de ruimte negatie
ve luchtdruk bestaat, tegen het lekken van
splijtstofpoeder uit de gloveboxes. Maar is
het raak, dan moeten we de medewerker
schoonschrobben met kleine hoeveelhe
den water."
Er wordt geen enkel risico genomen. Na
het verlaten van elk compartiment volgt
een stralingsmeting. Gelukkig staan de sei
nen steeds op groen.
Hoe maken ze nu precies Mox? Faure: „We
verknippen, ontbinden en scheiden de uit
gewerkte splijtstofstaven in Cap de la Ha
gue. Het plutonium brengen we naar Me-
lox. Daarna kneuzen we plutonium tot
poeder, dat we daarna mengen met ver
armd uranium. Dat gebeurt met behulp
van mengbollen. Om van dit poeder een
sterk keramisch materiaal te kunnen ma
ken voegen we fijngemalen Mox-pellets
toe, die bij eerdere productiecampagnes
waren afgekeurd. Chamotte noemen we
deze fingemalen pellets. Dan maken we er
pellets van, kleine cylindertjes. Vervolgens
bakken we ze op 1700 graden om ze sterk
genoeg te maken, zodat ze niet vervormen
in het splijtstofelement. Daarna slijpen we
de pellets om ze precies de juiste diameter
te geven. De pellets stoppen we in een om
hulsel van zirconium en, voila, je hebt een
splijtstofstaaf."
Vanwege de complexiteit om pellets te ma
ken met exact de juiste verhouding ura-
nium en plutonium en de stringente veilig
heidseisen, is het een langdurig karwei.
Per jaar produceert de fabriek met zo'n
900 medewerkers nu 145 ton Mox. Melox
is al dit voorjaar begonnen met de produc
tie voor Borssele. Dat gebeurt op een lijn
voor 'exoten'. De andere twee lijnen produ
ceren uitsluitend voor 22 kerncentrales
van het Franse EDF, die ook Mox gebrui
ken.
We zijn een dag te vroeg. De eerste splijt
stofstaven zijn klaar. We mogen ze - met
een bril op, handschoenen aan en een lood-
schort voor - even aanraken. Mox voelt,
tja... als gewoon metaal. De fabricage van
het eerste spijtstofelement begint echter
als de EPZ'ers al weer lang en breed in de
TGV zitten. Morgen dus.
Elke splijtstofelement voor Borssele is drie
meter hoog en bevat 205 •staven (rods, in
vakjargon) met elk 300 pellets. De kerncen
trale in Borssele telt 121 splijtstofelemen
ten, waarvan er over vier jaar 48 Mox be
vatten. EPZ begint in het voorjaar tijdens
de stop met 8 stuks. Uiteindelijk wil EPZ
40 procent van de reactor op Mox laten
draaien. „Een volledige overstap op Mox is
niet mogelijk. Dat vergt dure aanpassingen
van de meet- en regelsystemen", zegt Wie
man.
We mogen de veiligheidspakken inleve
ren. De alarmbellen hebben gelukkig ge
zwegen. Au revoir. Buiten schijnt de herfst
zon over het mediterrane landschap. De
Areva-medewerkers die in de Melox-fa-
briek of de kerncentrale in Tricastin wer
ken, beschouwen hun werkplek als een
promotie. Het leven is hier aangenamer
dan in het kille Cap de la Hague. Als we
voor een afscheids-expresso neerzijgen op
een zonovergoten terras in hartje Avignon,
kunnen we ons dat goed voorstellen.
Het gebruik van Mox-splijtstofstaven in de kerncentrale in Borssele is
niet onomstreden. Onder meer de Zeeuwse Milieufederatie (ZMf) en
Greenpeace hebben tot aan de Raad van State geprobeerd het gebruik
van splijtstof dat een klein percentage plutonium bevat, te verijdelen.
Volgens de tegenstanders zijn de milieu- en veiligheidsrisico's groter
dan bij splijtstof die uitsluitend uit uranium bestaat. Dat zit in de com
ponent plutonium, die zwaar giftig is en in principe kan worden ge
bruikt voor 'vuile' kernbommen, bedoeld om een gebied met radioacti
viteit te besmetten.
De Raad van State deelt die zorg niet. De hoogste bestuursrechter ver
wierp de bezwaren van Greenpeace en ZMf tegen de vergunning die
het ministerie van Economische Zaken twee jaar terug verleende voor
het gebruik van Mox-brandstof. Volgens de Raad van State leidt de in
zet van Mox tot een minieme verhoging van de veiligheids- en gezond
heidsrisico's. Mox valt binnen alle nationale en internationale veilig
heids- en milieunormen. Ook uit een stresstest, die is uitgevoerd naar
aanleiding van de kernramp in het lapanse Fukushima, is gebleken dat
EPZ geen extra veiligheidsmaatregelen hoeft te nemen in Borssele.
ZATERDAG 26 OKTOBER 2013
in het
reactorvat
Een medewerker van Areva inspecteert de splijtstofstaven die bestaan uit
Mox-pellets met een omhulsel van zirconium, foto's Areva
