66 De aversie tegen
radioactief afval
wordt ingegeven
door emotie en
angst
14 ECONOMIE
COVRA
Jarenlang was hij het gezicht van de
Centrale Organisatie voor
Radioactief Afval (Covra). Hans
Codée gaat met pensioen.
De huidige frac
tievoorzitter
van de Partij
van de Arbeid
in de Tweede
Kamer, Die-
derik Samsom,
liet het zich in zijn tijd als cam
pagneleider kernenergie van
Greenpeace ooit ontvallen. „Wat
heeft die Codée van de Covra
toch een rotbaan. Hij moet op al
dat kernafval passen." Ook toen
was Hans Codée, directeur van de
Centrale Organisatie Voor Radio
actief Afval (Covra) in Vlissin-
gen-Oost, het niet met Samsom
eens. Hij vindt dat hij een prachti
ge functie heeft en op dat afval
passen (Codée heeft het altijd
over radioactief in plaats vanJcern-
afval), doet hij met veel genoegen
en plezier.
Maar daar komt een einde aan.
Op november stapt zijn opvol
ger Jan Boelen binnen. Codée
draagt de eindverantwoordelijk
heid over de Covra per januari
over en gaat vijf maanden later
met pensioen.
Het verwerkings- en opslagcen
trum voor radioactief afval op een
ruime steenworp afstand van de
kerncentrale Borssele is bij voor-
én tegenstanders van kernenergie
nauwelijks meer betwist. Na een
werkbezoek aan de Covra in 2006
verwoordde Femke Halsema van
GroenLinks het zo: „Als we toch
met radioactief afval zitten, kun
nen we het maar beter hier op
slaan."
Aan die bejegening van zijn be
drijf heeft Codée zeifin belangrij
ke mate bijgedragen. Het tijdelij
ke kantoor van de Covra aan de
Loskade in Middelburg is aan het
eind van de jaren tachtig vele ke
ren belaagd door tegenstanders
van de komst van het afvalopslag-
centrum naar Zeeland. Soms ging
het er grimmig aan toe. Codée
probeerde altijd met de actievoer
ders in gesprek te blijven om de
emoties niet al te hoog te laten op
lopen. „De aversie tegen de opslag
van radioactief afval wordt voor
een belangrijk deel ingegeven
door emotie en angst. Daar kun je
met feiten en informatie maar tot
op zekere hoogte wat aan doen.
Vergelijk het maar met iemand
die bang is voor spinnen. Die kun
je best vertellen dat spinnen nutti
ge dieren zijn, maar de afkeer
blijft."
Niettemin heeft Codée onver
moeibaar uitgelegd hoe de men
sen van de Covra omgaan met
laag-, middel- en hoogradioactief
afval. Vele honderden bezoekers
heeft hij rondgeleid in de opslag
loodsen voor in beton gegoten ra
dioactief laboratorium- en zieken-
huisafVal en in de oranje bunker
voor splijtstofafval uit de kerncen
trales Borssele en Dodewaard en
de onderzoeksreactoren in Delft
en Petten. Aan zo'n rondleiding
ging steevast een lesje kernfysica
voor beginners vooraf. Geduldig
legde Codée het verschil tussen al
fa-, bèta- en gammastraling uit:
de eerste is met een velletje pa
pier tegen te houden, voor de
tweede volstaat een plaatje alumi
nium, maar aan de afscherming
van de derde moet een dikke laag
lood of beton te pas komen.
Kwam het door de kalme toon
van Codée, zijn betrouwbare
stropdas of door de met gulle
hand geserveerde koffie met cake?
Menig bezoeker had bij vertrek in
elk geval hetzelfde gevoel als Fem
ke Halsema: bij de Covra is radio
actief afval in goede handen.
Het verhaal dat Codée over het
omgaan met radioactief afval wil
vertellen werd pas echt groots en
meeslepend bij de bouw van de
opslagbunker voor hoogradioac
tief splijtingsafval uit de kerncen
trales en onderzoeksreactoren.
Codée vroeg kunstenaar William
Verstraeten of hij een idee had
voor een foto op de achterwand
van de ruimte waar het in glas ge
goten hoogradioactief afval in de
opslagsilo's gaat. Nou, dat had
Verstraeten wel. Van het een
kwam het ander en een tijdje la
ter kwam Verstraeten met een
model van het opslaggebouw op
de proppen. Oranje wel te ver
staan. Codée reageerde aanvanke
lijk ongelovig. Net als ieder ander
die voor het eerst met de oranje
kolos met zijn gifgroene natuur
kundige formules wordt gecon
fronteerd. Opslag van radioactief
afval als statement. Burgemeester
Jaap Gelok van Borsele begreep
de boodschap die Verstraeten de
Covra de wereld in wilde laten
zenden meteen: „Als jullie jezelf
Z
Hans Codée en de kunst
door Ben Jansen
