Diepgravend Europees bankenonderzoek begint al met twist
ECONOMIE 15
Vooral in de grensstreken hebben de
slijters het zwaar. 'Gemiddeld is een fles
whisky in Duitsland 5 euro goedkoper.'
Andes, voorzitter van de Konink
lijke SlijtersUnie begrijpt dat de
tijden zwaar zijn. En dat de rijks
overheid alle mogelijkheden aan
grijpt om de inkomsten via accijn
zen en btw op te krikken. „Maar
ze leren niet van fouten uit het
verleden", zucht hij.
Via stille diplomatie proberen An
des en de zijnen duidelijk te ma
ken dat de voorgenomen accijns
verhoging op met name gedistil
leerd op januari 2014 dodelijk is
voor zijn sector - en niet goed
voor de schatkist. In de huidige
plannen gaat het accijns met 5,75
procent omhoog, na een stijging
afgelopen januari met 6 procent.
Daar kwam ook nog eens de
btw-stijging van 19 naar 21 pro
cent bij. In plaats van de gewens
te 408 miljoen euro aan drankac
cijns komt er volgens de Slijters-
Unie jaarlijks rond 320 miljoen
binnen in de schatkist.
„Het accijnsmes is bot", zegt An
des. Bovendien verdwijnen slij
ters uit de grensstreken in hoog
tempo, verstikt als ze worden
door de veel lagere prijzen in de
ons omringende landen.
Het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek meldde dinsdag dat de ver
koop van alcohol door slijters in
het tweede kwartaal met 8 pro
cent is gedaald. 'Mede door de ac
cijnsverhogingen op alcoholische
dranken staat de afzet onder
druk', stelt het CBS vast.
De cafés zetten sinds de accijns
verhoging van afgelopen januari
ongeveer 10 procent minder om,
blijkt uit groothandelsstatistieken
en gegevens van de Belasting
dienst. Ook bierbrouwer Hei-
neken gaf gisteren, ondanks de
prachtige zomer, een winstwaar
schuwing af.
De stille diplomatie van Andes en
de zijnen heeft een reden: iedere
keer als hij hardop praat over de
grote prijsverschillen tussen bij
voorbeeld het gedistilleerd in
Duitsland en Nederland, dan 'jaag
ik weer cohorten Nederlanders de
auto in'. Hij zegt: „We zitten tus
sen hamer en aambeeld. We wil
len graag duidelijk maken aan het
kabinet dat de maatregelen ave
rechts werken. Maar hoe meer
ruchtbaarheid we aan ons pro
bleem geven, hoe meer mensen
naar Duitsland of België gaan om
drank of tabak te kopen."
Even over de grens bij Nijmegen,
in het Duitse Kranenburg, wordt
al snel duidelijk dat Andes niet
overdrijft. In het kleine Einkaufs-
zentrum aan de rand van de plaats
staan meer auto's met gele num
merborden dan Duitse. Johan
Westland uit Nijmegen is een van
hen. Hij verlaat de bierhal van de
REWE. De oogst: twee kratjes
Hansa Pils van twintig flesjes van
een halve liter elk. Hij heeft met
zijn aankoop 7 euro verdiend, re
kent hij voor. „En dan moet de
krat Heineken in de aanbieding
zijn. Anders is mijn winst nog gro
ter."
Op het karretje leunend draait hij
een shagje, ook in Duitsland ge
kocht. „Iets meer dan 4 euro per
pakje, tegen 7 in Nederland. Ik
ben een dief van m'n eigen porte
monnee als ik in Nijmegen koop.
Ze zijn hier nog vriendelijk ook."
Een rondje door de REWE leert
dat een consument inderdaad goe
de zaken kan doen. Zo is een liter
fles Jack Daniels er bijna 6 euro
goedkoper dan bij Gall Gall in
Nederland. „Gemiddeld kan je
zeggen dat whisky bijna 5 euro
minder kost", zegt Andes.
De prijsverschillen bij wijn en
bier zijn minder groot, maar inte
ressant genoeg. De wijnproduce-
rende landen heffen geen accijns
op wijn. Zo kan het dat een fles
Spaanse rosé bijna anderhalve eu
ro minder kost in Duitsland dan
in Nederland. Andes hoort iets te
vaak naar zijn zin dat mensen
met een 'groepsbestelling' even
naar Duitsland of België rijden.
„Eerst waren het vooral mensen
uit de grensstreek, maar nu ko
men ze ook uit het midden van
het land. Het is dramatisch."
Volgens een onderzoek van bu
reau Panteia kost het regeringsbe
leid tussen 2012 en 2014 in Neder
land 258 banen. Ook voorman Al
bert-Jan Maat van LTO-Neder-
land luidt de noodklok. „Door de
accijnsverschillen sterven hele
dorpen uit. Daar moet deze rege
ring iets aan doen."
Voor Andes is de eerste stap: „Het
terugbrengen van de accijns op
sterke drank op het niveau van
Duitsland. Nu betaal je in Duits
land 13,03 euro per liter pure alco
hol, in Nederland is dat nu nog
15,94 euro en na in januari 2013 is
het 16,86 euro."
Regeringsleiders in de eurozone
moeten het volgens de Tilburgse
hoogleraar bankwezen Harald Be-
nink eerst eens worden over de
vraag wie voor de rekening op
draait als een bank over onvol
doende eigen vermogen blijkt te
beschikken. Lukt dat niet, dan
dreigt mogelijk uitstel van het
bankenonderzoek onder leiding
van de ECB, denkt Benink.
Duitsland, Nederland en Finland
vinden dat vooral aandeel- en
obligatiehouders voor probleem-
banken op moeten draaien, zoals
bij SNS en op Cyprus is gebeurd.
De zuidelijke eurolanden en
Frankrijk vinden dat probleem-
banken met geld van de belasting-
Benink denkt dat banken
nog voor honderden
miljarden aan verliezen
moeten nemen
Onderzoek start volgende
maand en duurt tot oktober
2014. Zeven Nederlandse
banken doen mee
betaler - vooral uit het Europese
steunfonds ESM - uit de proble
men moeten worden gehaald. In
dat fonds zit overigens maar 60
miljard euro voor probleemban-
ken. Volgens Benink is dat veel te
weinig voor de vele honderden
miljarden aan verliezen die als ge
volg van het bankenonderzoek ge
nomen moeten worden.
Probleem is dat ECB-topman Ma
rio Draghi er niet voor is om in
dit stadium de rekening neer te
leggen bij aandeel- en obligatie
houders. Benink: „Draghi vreest
dat die oplossing destabiliserend
kan werken, waardoor een ver
trouwenscrisis rond de probleem-
bank kan ontstaan."
Daardoor kan de eurocrisis weer
opvlammen. Het bankenonder
zoek heeft tot doel verborgen ver
liezen bij de betrokken banken in
kaart te brengen, maatregelen te
nemen om de bank financieel ge
zond te maken en het vertrouwen
van Europeanen in het bankwe
zen te herstellen. Het onderzoek
beperkt zich tot de 124 grootste
banken van de eurozone; samen
goed voor 85 procent van alle
bankbezittingen in deze zone.
Het onderzoek start volgende
maand en duurt tot oktober 2014.
Een maand later komt de ECB
met maatregelen waaraan pro-
bleembanken moeten voldoen.
Benink verwacht niet dat de ze
ven Nederlandse banken die wor
den onderzocht, slecht uit het on
derzoek zullen komen. Het gaat
om ING, Rabobank, ABN Amro,
SNS, Royal Bank of Scotland,
Bank Nederlandse Gemeenten en
de Nederlandse Waterschaps-
bank.
Benink sluit niet uit dat de (com
merciële) Nederlandse banken
nog voorzieningen moeten ne
men voor de gedaalde waarde van
kantoor- en winkelpanden waar
op krediet is verleend. Ook kan
sprake zijn van afwaardering van
kredieten voor het midden- en
kleinbedrijf. „Banken hebben
waarschijnlijk voldoende vet op
de botten om dat op te vangen."
De Tilburgse hoogleraar zegt dat
diepgaand bankenonderzoek no
dig is om 'Japanse toestanden' te
vermijden. Probleembanken ver
oorzaakten daar een langdurige w
stagnatie van de economie.
DONDERDAG 24 OKTOBER 2013
PRIJSVERGELIJKING NEDERLANDSE EN DUITSE SLIJTERIJEN
beeld De Persdienst I peildatum 23 oktober 2013
Slijters voeren met
stille diplomatie
actie tegen accijns
door Wilko Voordouw
NIJMEGEN/KRANENBURG - Ook Rob
13,03
Het accijns op een liter pure alcohol is
in Duitsland 13,03 euro. In Nederland
was dat in 2013 15,94 euro. Na de ac
cijnsverhoging van 1 januari 2014
wordt dat 16,86 euro.
door Chris van Alem
TILBURG - Het meest ingrijpende
en diepgravende onderzoek naar
de stabiliteit van 124 grote banken
in de eurozone stuit op problemen
nog vóórdat het is begonnen.
