GEZOND 7
Bepaalde botbreuken
kunnen genezen
dankzij de
aanwezigheid van
operatief ingebrachte
pennen, schroeven of
platen. Al jarenlang
verschillen de
meningen wat hiermee
gedaan zou moeten
worden na genezing.
Verwijderen of toch
laten zitten?
Situatie dankzij een ingebrach
te metalen pen geneest het ge
broken bovenbeen van een fa
natiek triatleet. Toch belem
mert het implantaat hem voor
al bij het hardlopen, zegt hij na
derhand. Het geeft hem een sta
tisch gevoel, hij beweegt minder soepel
dan voorheen. De chirurg erkent zijn pro
bleem en verwijdert de pen na een zware,
twee uur durende ingreep. Tevreden blik
ken de betrokkenen terug.
Situatie 2: een zwaarlijvige diabeticus heeft
een soortgelijke operatie ondergaan. Daar
na heeft hij veel moeite met het lichaams-
vreemde, maar keurig aangebrachte materi
aal in zijn lichaam. Nadat een eerste be
zochte chirurg geen reden ziet het implan
taat te verwijderen, voert een andere chi
rurg wél die tweede operatie uit. Kort erna
krijgt de man te maken met een hardnekki
ge wondinfectie en een ontstoken knie.
Pas na heropname in het ziekenhuis en
een zware kuur herstelt hij van die compli
caties.
„Over twee genezen botfracturen wordt ge
klaagd, maar wat vervolgens te doen met
het ingebrachte implantaat?" Het is een be
kend dilemma voor chirurgen, zegt trauma
chirurg Dagmar Vos van het Amphia Zie
kenhuis in Breda. Ze wijdde er haar promo
tieonderzoek aan. „Op welke afdeling, in
welk ziekenhuis of in welk land je ook
komt: chirurgen discussiëren er wanneer
ze ingebrachte pennen, platen of schroeven
nu beter wel of niet kunnen verwijderen
na een genezen botfractuur. Consensus be
staat niet, omdat goed gecontroleerd weten
schappelijk onderzoek ernaar ontbreekt."
Dertig jaar geleden was de keuze nog'sim-
pel, schetst Vos in vogelvlucht de ontwikke
lingen: eruit met dat roestvrije chirurgi
sche staal, vanwege het vermeende gevaar
voor de gezondheid. De aanwezigheid van
nikkel zou namelijk kunnen leiden tot al
lergische reacties of zelfs kanker. Daarna
werden materialen beter, veranderden in
zichten en nam de kans op complicaties af.
„Vandaag de dag gebruiken we een tita-
niumlegering, een mengsel van verschillen
de metalen. Het lichaam verdraagt dit mate
riaal beter. Het is lichter, hecht zich goed
vast en geeft minder storing op röntgenfo
to's en CT-scans. Het gevolg is dat nog
maar bij 30 tot 40 procent van de patiënten
die tweede operatie wordt uitgevoerd."
Daarbij komt dat een implantaat van tita
nium lastiger te verwijderen is en hierdoor
meestal tot een groter litteken leidt. „Het
oppervlakte van dit materiaal is niet volle
dig glad te polijsten, wat bij bijvoorbeeld
een roestvrije pen wel kan. Botcellen hech
ten zich er tijdens het genezingsproces aan
vast, waardoor het verwijderen van het im
plantaat later moeizamer verloopt. Kijk
naar die triatleet, die het risico liep bij deze
operatie veel bloed te verliezen. Andere mo
gelijke complicaties zijn wondinfecties of
gevoelsstoornissen in het operatiegebied.
Op zijn beurt kan die diabeticus daarover
meepraten", aldus Vos.
Om eindelijk te achterhalen wat nou de
verstandigste aanpak is bij welke situatie,
onderzocht de chirurg in vijf Nederlandse
ziekenhuizen bij bijna driehonderd patiën
ten de gevolgen van het operatief verwijde
ren van implantaten. Ook bestudeerde ze
67 eerdere studies over dit onderwerp.
De genoemde complicaties blijken in
30 procent van de operaties op te treden.
Toch meenden de meeste patiënten na de
ingreep dat aan de verwachtingen was vol
daan. Ze meldden een duidelijke verbete
ring van de klachten die zij eerder hadden.
Ruim 95 procent van de patiënten gaf aan
Uit voorzorg
denken we wel dat
verwijdering beter
is voor het nog
groeiende kind
in de toekomst opnieuw voor verwijdering
te kiezen indien de situatie zich zou voor
doen.
Vos onderzocht ook het effect van verwij
derde implantaten bij kinderen. In 10 pro
cent van de gevallen trad er een (meestal
milde en tijdelijke) complicatie op. Bij hen
adviseert zij toch het materiaal te verwijde
ren. „Er zijn weliswaar geen aanwijzingen
dat de aanwezigheid ervan kwaad kan op
lange termijn, maar uit voorzorg denken
we wel dat verwijdering beter is voor het
nog groeiende kind."
Vos ontving uit binnen- en buitenland
veel complimenten van collega's die blij
zijn met de gecreëerde duidelijkheid. „Ui
teraard blijven er altijd situaties bestaan
waarin niet tot verwijderen wordt overge
gaan. Het bot van oudere mensen bijvoor
beeld kan inmiddels te verzwakt zijn om
een implantaat te verwijderen. Of de pa
tiënt is te verzwakt om een operatie te star
ten. Maar verder weten we nu dat, in over
leg met de chirurg, het verantwoord kan
zijn een implantaat te verwijderen bij een
herstelde breuk."
DAGMAR VOS (1965)
DINSDAG 22 OKTOBER 2013
door Arnoud Kluiters
eruit?
m
foto Gettyimages
Dagmar Vos
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
Werkgever Amphia Ziekenhuis in
Breda
Opleiding: verpleegkunde, genees
kunde en chirurgie
Huidige functie: traumachirurg
Proefpersonen: 300
Promotoren: prof. dr. Chris van der
Werken en prof. dr. Yolanda van der
Graaf, Universitair Medisch Centrum
Utrecht
