GEZOND 3
Volwassenen hoeven niet nodeloos te worstelen met de gevolgen van ADHD. Na vaststelling van
de diagnose, lang niet iedereen heeft er weet van, valt veel te verbeteren aan de kwaliteit van leven.
Op het moment dat de di
agnose ADHD bij hun
kinderen wordt vastge
steld, ontdekken veel vol
wassenen pas dat ook zij
hun leven lang worstelen
met soortgelijke sympto
men. Dan wordt soms pijnlijk duidelijk
waar moeilijkheden op terug te voeren
zijn. Het mislukken van opleidingen, voort
durende conflicten, verslavingen, en het
verbreken van, vaak vele, relaties blijken
het gevolg van ADHD (zie kader).
Dat ADHD een zware wissel kan trekken,
heeft Suzan Otten-Pablos (41) als geen an
der ervaren. „Mijn leven is onnodig moei
lijk geweest. Dat begon al op de basis
school, daar wisten ze geen raad met me."
Ze somt alle negatieve kwalificaties op die
zij als kind op haar rapport kreeg: „Suzan
wil niet. Ze heeft een slechte concentratie.
Suzan is slordig. Ze kan het niet."
Vele jaren later krijgt Otten-Pablos, tege
lijk met haar zoon die op school dreigt vast
te lopen, medicijnen tegen ADHD voorge
schreven. Hij is dan 6 jaar, zij 35. Otten-Pa
blos: „Er ging een wereld voor me open. Ik
bleek in staat een tijdje achter elkaar te
kunnen lezen, en een poos van muziek te
kunnen genieten. Bij het lopen door een
bos zag ik details die ik vroeger nooit had
gezien, als bladeren aan de bomen. Voor
het eerst beleefde ik dat ik in een bos was;
een heerlijk gevoel."
Otten-Pablos herinnert zich hoe verschil
lend ze, na het innemen van medicijnen,
boodschappen ging doen. „In de super
markt kreeg ik alles wat om me heen ge
beurde mee. Daar was best een hoop druk
te, maar toch bleef ik van binnen rustig."
De moeder van twee kinderen (9 en 12)
met ADHD beschouwt zichzelf als het le
vende voorbeeld van late (h)erkenning van
ADHD bij volwassenen. „Het zou beter
zijn als ouders eerst worden gediagnosti
ceerd, en dan pas het kind. Want als moe
der hoor je je kind structuur te geven."
Hoe dan ook, ze is blij dat er voor haar kin
deren de behandeling is die zij heeft moe
ten ontberen. „Bij mij ging er in mijn
jeugd van alles mis. Toen ik wat ouder
werd, begon ik te blowen. Ik maakte schul
den. Mijn relaties hielden geen stand." Ze
kreeg haar leven uiteindelijk toch op de rit;
ze ging studeren en is maatschappelijk wer
ker geworden. „Hierin heeft ongetwijfeld
meegespeeld dat ik intelligent ben en, wie
weet, zat er ook wel een engeltje op mijn
schouder."
Dat ook volwassenen ADHD hebben, is
nog niet zo lang wetenschappelijk onder
kend, beaamt Sandra Kooij (54), psychiater
bij PsyQ. Haaglanden in Den Haag en dé au
toriteit op het gebied van ADHD bij vol
wassenen. „Aanvankelijk werd gedacht dat
kinderen over hun ADHD heen zouden
groeien." Tot tien jaar geleden werd ADHD
bij volwassenen dan ook niet als zodanig
herkend. Kooij: „De diagnoses die zij ten
onrechte gesteld kregen, liepen uiteen van
persoonlijkheidsstoornis tot aan depressie.
Ook kon het zijn dat zij te horen kregen
een relatie- of agressieprobleem te heb
ben." Het kwam er volgens haar in ieder ge
val op neer dat volwassenen geen passende
behandeling voor hun stoornis kregen.
Volgens de psychiater zijn in ons land
ruim 400.000 mannen en vrouwen met
ADHD, die het zich overigens lang niet al
tijd realiseren. „Als je een baan hebt die bij
je past en een geschikte partner hebt geko
zen, hoef je niet tegen grote problemen
aan te lopen. Zonder bijkomende kwesties
als depressie, verslaving, agressiviteit,
slaap- of angststoornissen kun je, eenmaal
volwassen, best goed met ADHD omgaan.
In feite staat die aandoening voor instabili
teit. Wanneer je dat hebt, is het hanteren
van depressiviteit moeilijker, en wordt bij
voorbeeld het beheersen van suikerziekte
ook lastiger."
Kooij ageert tegen de modieuze tendens
die ervan uitgaat dat ADHD een vorm van
aanstelleritis zou zijn. Op social media
wordt zelfs beweerd dat het een verzonnen
aandoening zou zijn. „ADHD is een psy
chiatrische stoornis waarvoor je naar de
geestelijke gezondheidszorg moet om goe
de hulp, eventueel in de vorm van medicij
nen, te krijgen."
Ervaringsdeskundige Otten-Pablos vindt
het eveneens stuitend hoe laatdunkend
veel mensen zich over ADHD uitlaten. „Als
of het slechts om een opvoedprobleem met
je kind zou gaan." Samen met Kooij
schreef zij Hyper Sapiens; praktische gids
voor mensen met ADHD. Met het boek wil
len de auteurs 'handvatten aanreiken om
ondanks, of dankzij, ADHD prima te J<un-
nen functioneren in de maatschappij'.
De auteurs benadrukken dat vaststelling
van de diagnose ADHD een positief keer
punt betekent, hoewel niet iedereen dat on
middellijk zo ervaart. Kooij: „De één zegt;
'ik word eindelijk begrepen, de puzzelstuk
jes vallen op hun plaats'. Deze persoon rea
liseert zich dat er wat aan de problemen
kan worden gedaan, waardoor het voortaan
beter gaat. Maar er zijn ook mensen die zeg
gen; 'ik heb altijd gedacht dat het aan mijn
karakter, mijn ouders, mijn school of aan
mijn werkgever lag dat ik moeite had om
te functioneren. En nu opeens zit het in
mij'. Het accepteren hiervan, dat kost tijd."
Ook is het negatieve zelfbeeld dat veel
ADHD-patiënten hebben, niet met een pil
letje verholpen. „Dat is helaas hardnekkig.
Ie kunt je voorstellen dat je je van lieverlee
denkt een slecht persoon te zijn, wanneer
je vanaf de kindertijd kritiek en afwijzing
krijgt, omdat ouders en vriendjes vinden
dat je te druk bent en slecht luistert. Dus
helpen wij nieuwe wegen in te slaan, zoals
een boek lezen, of een cursus oppakken.
En als dat dan in tegenstelling tot vroeger
blijkt te werken, bouwen deze mensen
weer zelfvertrouwen op."
Volgens Kooij is er momenteel sprake van
een inhaalslag: „Het is heel dankbaar om
volwassenen met ADHD te laten zien dat
er wat aan hun problemen te doen is, en
dat zij daarna wél hun doelen kunnen be
reiken."
ADHD
DINSDAG 22 OKTOBER 2013
Statine vermindert
tandvleesontsteking
Statines, geneesmiddelen die de hoe
veelheid cholesterol in het bloed ver
minderen, hebben ook effect op de
tandvleesontstekingen, melden Ame
rikaanse onderzoekers. 4 weken na
dat 59 mensen met aantoonbare
tandvleesontstekingen dagelijks een
statine waren gaan innemen, was de
ernst van hun tandvleesontsteking
sterk verminderd. Dat is goed
nieuws, stellen de onderzoekers,
want eerder onderzoek heeft aange
toond dat tandvleesontstekingen het
risico op hart- en vaatziekten
vergroten.
http://bit.ly/1 c8pHq2
Lotgenotencontact niet
altijd nuttig
Lotgenotencontact werkt voor nabe
staanden van iemand die zelfmoord
heeft gepleegd averechts, blijkt uit
Gronings onderzoek. Onder nabe
staanden die (langdurig) contact zoe
ken met lotgenoten verloopt de
rouwverwerking vaker moeizaam (de
pressieve gedachten, ontwikkelen
zelfmoordgedachtenen langzamer
dan bij nabestaanden die geen ge
bruik maken van lotgenotencontact,
concluderen de onderzoekers. Zij
volgden 153 nabestaanden tot 10
jaar na de zelfmoord van het verwan
te. Door het lotgenotencontact blijft
mogelijk te lang de nadruk liggen op
het verlies van de verwante en lukt
het moeilijker de draad weer op te
pakken. Ook is het mogelijk dat juist
de nabestaanden met een verhoog
de neiging tot depressie en/of zelf
moordgedachten lotgenoten opzoe
ken, aldus de onderzoekers.
http://bit.ly/1 hykYMp
Cannabis, foto ANP
Twee typen ADHD verschillen
in breinactiviteit
Hersenonderzoek heeft bewijs gele
verd dat er minstens twee vormen
van de gedragsstoornis ADHD zijn.
Amsterdamse onderzoekers vonden
verschillen in hersenactiviteit tussen
jongeren met ADHD van het zogehe
ten 'onoplettende type' en jongeren
met ADHD van het 'gecombineerde
type' (onoplettendheid en hyperacti
viteit). Bij het doen van een reactie
test scoren beide groepen slechter
dan gezonde controlegroepen. Het
brein van de eerste groep hapert bij
het verwerken van de visuele prik
kels (de signalen die tot een hande
ling moeten leiden), het brein van de
tweede groep bij het plannen van de
motorische activiteit (het uitvoeren
van de gevraagde handeling). Er wer
den 57 personen getest.
http://bit.ly/1 e7WYjs
Kleinere hersenen door roken
Kinderen van wie de moeders tij
dens de zwangerschap doorroken,
hebben op 8-jarige leeftijd kleinere
hersenvolumes dan kinderen van
moeders die dat niet deden, blijkt
uit Rotterdams onderzoek onder
226 kinderen. Zij hebben ook vaker
psychische klachten.
http://bit.ly/1 cy9xq8
Cannabis actief tegen MS
Cannabis wordt door MS-patiënten
(multipele sclerose) gebruikt om
klachten als spierkrampen en misse
lijkheid te bestrijden. Israëlische on
derzoekers melden dat - bij muizen
- twee bestanddelen van cannabis
(THC en CBD) de activiteit verminde
ren van de afweercellen die verant
woordelijk zijn voor de ontstekings
reacties in het zenuwstelsel bij MS.
http://bit.ly/19APHcp
Nooit te oud voor een
behandeling van ADHD
door Dora Rovers
Sandra Kooij en Suzan Otten-Pablos - Hyper Sa
piens; Praktische gids voor mensen met ADHD,'
uitgeverij Spectrum, 19,99 euro.
reageren?
gezondheld@depersdienst.nl
3 tot 5 procent van de volwas
senen in Nederland heeft
ADHD, Attention Deficit Hy
peractivity Disorder. Het gaat
om evenveel mannen als vrou
wen
Kenmerken van ADHD zijn
aandachts- en concentratie
problemen, hyperactiviteit of
beweeglijkheid, impulsiviteit,
stemmingswisselingen, woe
debuien, soms ook overcon-
centratie, zoeken naar span
ning en sensatie.
ADHD'ers wisselen veelvuldi
ge van baan of functie. Een
derde heeft na vijftien jaar op
de arbeidsmarkt veertig of
meer banen gehad. Oorzaken
zijn verveling, conflicten met
de baas, behoefte aan afwisse
ling en vernieuwing.
ADHD'ers heben veel korte re
laties. Het kost hen moeite
het iemand uit te houden (of
de ander houdt het niet uit).
Sommige relaties duren lan
ger, maar worden beëindigd
vanwege ruzie, gebrek aan in
timiteit, of na vreemdgaan.
Ze zijn vier tot vijf keer vaker
betrokken bij verkeersonge
vallen, maken meer snelheids
overtredingen en krijgen va
ker een ontzegging van de rij
bevoegdheid.
ADHD'ers eten vaker onge
zond, door gebrek aan plan
ning voor de boodschappen,
en tijd om te koken.
ADHD komt in combinatie
met gedrags- of persoonlijk
heidsstoornissen zeer vaak
voor bij mensen met een
strafblad, (bron: Hypersa-
piens)
