Een elektronisch medicijnkastje. En een
sleutel waarmee bij het verlaten van de wo
ning het gas wordt afgesloten. Technologie
helpt ouderen en zieken langer veilig thuis
te wonen. Toch slaat het nog niet erg aan.
SPECTRUM 11
gen we ook dat er een nieuwe techno
logische mogelijkheid is en of ze dat
wat lijkt", vertelt Marieke Elema, die
daar het project 'thuistechnologie die
er toe doet' leidt. „We vragen of ze
het willen uitproberen."
In de praktijk komt ze allerlei kleine
hobbels tegen: „We hebben een echt
paar dat de medicatiedispenser wel
wilde uitproberen. Maar het trok de
stekker eruit om energie te besparen.
En dan werkt hij niet."
Een andere vrouw zag beeldscherm-
zorg wel zitten. Maar de afstandbedie
ning bleek te ingewikkeld. „Dan moet
je die snel vervangen en niet denken:
daar went ze wel aan", vult Mulder
aan. „Want dan haakt iemand af. Het
gaat er tenslotte om dat zij er mee om
kan gaan."
Willem Bastein, verbonden aan OTIB,
het opleidings- en ontwikkelings
fonds voor de installatietechniek, is
het daar van harte mee eens. „Het
gaat om de klant. De techniek is er al
lang, we kunnen heel erg veel. Ie kunt
het zo gek niet bedenken."
Maar zorgverleners weten van het be
staan van veel toepassingen vaak niets
af, stelt hij. En installateurs hebben
op hun beurt in de opleiding niet ge
leerd met welke beperkingen mensen
te maken kunnen krijgen.
Daarom liet Bastein, met hulp van
Alzheimer Nederland en blinden- en
slechtzienden expertisecentrum Bar-
timéus, vier modelwoningen bouwen
voor mensen met een beperking. In
deze woningen kunnen mensen met
eigen ogen zien wat er allemaal kan
en wat handig is.
Partners van thuiswonende demente
renden zijn vaak bezorgd dat die in
verwarde toestand het gas laten aan
staan. Zeker wanneer ze er zelf niet
bij zijn om in te grijpen. In de model
woning kan de partner bij zijn vertrek
met één draai van een sleutel in een
slot het gas uitzetten. „Dit geeft een
gerust gevoel", zegt Bastein. Ook is de
deurbel bijzonder. Die staat in verbin
ding met de smartphone van de part
ner. „Die kan via de telefoon iemand
binnenlaten of niet."
Bastein is voorstander van simpel als
het simpel kan. Dus bevat het huis
ook handigheidjes die niet hightech
zijn. Zoals een gordijn in de hal, dat
de deur en de kapstok kan afdekken.
„Bij mensen met dementie werkt het
kortetermijngeheugen steeds minder.
Dan staan ze bijvoorbeeld in de gang
en kunnen zich niet meer herinneren
waarom. Vaak proberen ze aan de
hand van wat ze zien te reconstrue
ren wat ze ook alweer van plan wa
ren. Wanneer ze een jas zien, denken
ze dat ze op het punt stonden naar
buiten te gaan. Om te voorkomen dat
iemand verward en zonder plan naar
buiten loopt, kan het gordijn goed
werken. Het haalt het zicht op de jas
sen weg."
In een ander huis, ingericht voor vita
le ouderen, gaan kleine lichtjes auto
matisch aan wanneer je uit bed stapt.
Handig voor als je 's nacht naar het
toilet moet. De kans op struikelen
neemt zo af. Maar technologie die nü
geschikt is, is dat niet automatisch in
de toekomst ook nog. Automatische
lampjes kunnen dan bijvoorbeeld een
verkeerde uitwerking hebben, heeft
een hulpverlener aan Bastein uitge
legd. Iemand met dementie kan name
lijk ook paranoïde worden. „Ze had
een meneer in grote paniek onder het
bed aangetroffen", vertelt Bastein.
„Hij was bang geworden van die licht
jes." Toen hij zijn alarmknop indruk
te, klonk tot overmaat van ramp ook
nog een stem uit het niets, die zei dat
ze er aan kwam. „Het had hem vrese
lijk angstig gemaakt."
te
)or-
in-
op
/or-
>ul-
de geestelijke gezondheidszorg en in
de ziekenhuizen zijn ze al veel verder.
Veel ouderen- en thuiszorginstellin
gen denken nog dat technologie en in
novatie duuT zijn, geeft hij als verkla
ring. „Ze krijgen geld per uur zorg dat
ze leveren. Als technologie ervoor
zorgt dat iets sneller kan, krijgen ze
dus minder geld. Maar er is een rege
ling voor. De NZa en CVZ vergoeden
dit. Alleen wordt er weinig gebruik
van gemaakt. Ze weten niet dat die re
geling bestaat."
Er zijn heus instellingen die denken:
wij moeten iets met technologie.
Maar dat is de verkeerde aanvliegrou
te, vindt Mulder: „Techniek moet ten
dienste staan van de zorg, niet anders
om. Mensen moeten er meteen het ge
mak van ervaren, anders wordt het
niet gebruikt." Sceptische zorgverle
ners zijn ook pas overtuigd van het
nut wanneer een patiënt er tevreden
mee is, zo is zijn ervaring.
Bij Zorggroep Raalte zijn ze al een
eind op streek. „We bespreken wat de
cliënt aan hulp nodig heeft en welke
mogelijkheden er dan zijn. Dan zeg-
Doe het simpel als het
simpel kan. Gebruik
ook handigheidjes die
niet hightech zijn
Techniek moet
ten dienste staan
van de zorg,
niet andersom
taten te behalen met de zogeheten
beeldschermzorg, erkent hij. „In sóm
mige situaties. Op de revalidatieafde-
ling van een verpleeghuis bijvoor
beeld. Dan is het heel geschikt."
Door na een knieoperatie een meter-
tje te bevestigen op het been van de
patiënt, kan deze op een computer
scherm precies zien hoe hij zijn been
beweegt. De oefeningen die hij op
zijn kamer doet, worden opgeslagen,
zodat de fysiotherapeut ze kan terug
kijken. Vervolgens kunnen de oefenin
gen met kleine aanwijzingen beter
worden uitgevoerd. Hierdoor herstelt
de patiënt sneller. Dat scheelt geld,
maar is vooral heel fijn.
Dat technologie in de zorg voordelen
kent, blijkt wel uit pilots die door het
hele land worden gehouden. „Nu moe
ten we de volgende stap maken", zegt
Henry Mulder. „Die pilots zijn te vrij
blijvend. Het moet worden ingewe
ven in de dagelijkse praktijk."
Dat laatste komt in de ouderenzorg
nog niet goed van de grond. Slechts
10 procent van de instellingen is er al
druk mee bezig, schat Mulder in. In
ZATERDAG 19 OKTOBER 2013
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
