De Lange Jan kan nergens
schuilen voor elementen
Concert op hoog niveau
Antieke boeken over
Zeeland voor goed doel
26 WALCHEREN
Goes was de derde
etappe van de
armoede- en
schuldenestafette
van staatssecretaris
letta Klijnsma
ii Ik ben op reis om ideeën
te verzamelen en rond te
brengen.
De Lange jan
Kijk maar eens wat er
gebeurd is met het
lood." Johan Mesu
wijst naar een gaatje
in het lood. Mesu is
inspecteur van de Monumenten-
wacht Zeeland, een onderdeel
van de Stichting Cultureel Erf
goed Zeeland. Eén keer per jaar
controleert Mesu de Abdijtoren
van top tot teen.
We staan buiten, op zo'n vijftig
meter hoogte op de trans van de
Lange Jan, ter hoogte van de wij
zerplaten, als Mesu zachtjes tegen
het lood duwt. Het bovenste ge
deelte van de Lange Jan is een con
structie van eikenhout. In dat
hout zit looizuur en dat reageert
met het lood van de gevelbedek
king. Het lood vormt een wit poe
der, het giftige loodoxide, en
wordt steeds dunner, zo dun dat
er gaten in vallen.
Jaarlijks inspecteert Mesu vele mo
numenten, woonhuizen, molens,
kerken, maar de Lange Jan is een
geval apart. De toren is meer dan
welk gebouw ook onderhavig aan
de elementen. Een hoge toren
vangt veel wind, regen en zonne
schijn. De Lange Jan kan nergens
schuilen en staat in niemands
schaduw. „Hij krijgt het behoor
lijk voor zijn broek", zegt Mesu.
„Het schilderwerk bijvoorbeeld is
een flinke kostenpost."
Eens per jaar klimt Mesu hele
maal naar boven. Hij begint de
APK in de kroon. „Het is wel zaak
dat je niets vergeet mee te ne
men, anders moet je dat hele eind
weer naar beneden." Als het drin
gend is, verricht hij provisorisch
reparaties. „De laatste keer zat het
lood los in de kroon. Om verdere
lekkages en schade tegen te gaan
heb ik er een loodslab op gelegd."
Bij de keuring gaat het ook om
ogenschijnlijke details. Mesu
wijst in de bezoekersruimte op
loszittende ringetjes die het lood
van het raam horen te koppelen
aan koperen stangen die in de
muur zijn verankerd. Dit moet
voorkomen dat de ruiten gaan
klapperen in de wind en breken
zodat het glas een meter op veer
tig lager op de grond klettert.
Na de inspectie gaat Mesu's rap
port naar de eigenaar, in dit geval
de gemeente Middelburg, Bij alle
gecontroleerde punten staat een
waardeoordeel en aanbevelingen
voor onderhoud of reparatie.
De controle van de toren gebeurt
van binnenuit. Maar eens in de zo
veel jaar gaan Mesu en zijn colle
ga's in een bakje aan een hoogwer
ker omhoog om de toren ook van
de buitenkant te controleren.
Ook de Lange Jan is één
van de locaties in het uit
gebreide programma van
de Nacht van de Nacht, 'op 26 ok
tober. Wie fit genoeg is om de tre
den naar boven af te leggen, kan
op de hoogste plek van Middel
burg luisteren naar 'een illuster
gezelschap van dromers en wroch-
ters'. De miniconcerten zijn om
20.00, 20.45. 2130 en 22.15 uur.
Aan het concert wordt medewer
king verleent door Soort van
Sven, Broeder Dieleman, Ersha
Sollgar en Admiraal Oosterbroek.
De Voorstellingen duren onge
veer twintig minuten.
Wegens beperkte ruimte mogen
slechts 25 mensen per keer naar
boven. Reserveren is daarom ver
plicht via het mailadres:
iangejanmiddelburg@live.nl
GOES - Aan tafel hoort ze het ene
schrijnende verhaal na het ande
re. Hoe kinderen bij de kleding-
bank komen met zulke krappe
schoenen dat hun tenen er krom
in staan. Of hoe er voor jongeren,
diep in de schulden, ook al geen
plaats meer is in de crisisopvang.
„Het is best wel zwaar weer in Ne
derland", zegt Jetta Klijnsma,
staatssecretaris van sociale zaken
tegen dertig vertegenwoordigers
van organisaties die zich met ar
moedebestrijding bezighouden.
Die zijn woensdagavond samenge
komen in wijkcentrum De Spin-
ne in Goes om met haar van ge
dachten te wisselen over de aan
pak van schulden en armoede.
„Ik merk dat mensen het moeilijk
vinden om rond te komen", zegt
Klijnsma. „Ik ben op reis om idee
ën te verzamelen en rond te
brengen. Ik wil heel graag van jul
lie horen hoe of wat." Klijnsma is
deze week op tournee door Neder
land: op armoede- en schuldenes
tafette. „Waarom Goes? Omdat ik
begrepen heb dat men hier be
hoorlijk van wanten weet in aan
loop naar de participatiewet."
Een paar uur eerder is ze bij de
Betho, een organisatie die de ge
volgen van die wet ondervindt:
de sociale werkvoorziening gaat
op de schop, mensen moeten zo
veel mogelijk bij reguliere bedrij
ven aan de slag. „Dit is om héél
blij van te worden", roept de
staatssecretaris als ze een filmpje
heeft bekeken over Bethomede-
werkers die worden gedetacheerd
bij een bouwmarkt en een bow
lingcentrum; 'tegen gunstige tarie
ven', werft de voice-over voor po
tentiële werkgevers.
In de spinternieuwe bedrijfshal
van de Betho loopt Klijnsma een
rondje langs de traditionele werk
nemers van de sociale werkvoor
ziening, zoals Matthijs, die
stickers plakt op een verpakking
voor vaatwasblokjes. „Er is niet zo
veel werk", zegt hij. „Dit doen we
om een voorraad aan te kunnen
leggen."
Het aantal mensen met schulden
in Goes neemt wel toe, maar min
der dan in andere Zeeuwse plaat
sen, vertelt wethouder Jan de Poo-
ter (PvdA) aan Klijnsma. Dat
komt door de directe aanpak,
denkt hij: wie in de bijstand
komt, moet eerst langs de budget
adviseur. Dat veel mensen proble
men hebben is wél duidelijk. Dit
jaar meldden zich al 161 mensen
bij de afdeling schuldhulpverle
ning. Die komen trouwens lang
niet allemaal in de schuldsane
ring terecht: sommigen gaan met
een simpel advies weer naar huis.
Aan tafel in De Spinne hoort
Klijnsma later de voorbeelden.
Bart van Hasselt vertelt dat zijn
stichting Leergeld zelfs al niet
meer kan bijdragen in de reiskos
ten voor MBO-ers, omdat die te
duur worden. „Wij kunnen dat
niet meer doen. Dan moeten we
andere kinderen overslaan. De ver
voerskosten naar het beroepson
derwijs zijn echt een groot pro
bleem."
Dat gebeurt in de Lourdeskerk in
zijn woonplaats. Want de op
brengst van de verkoop gaat naar
het goede doel: de kerk. Rochus is
oud-medewerker van het archief
in Bergen op Zoom, schreef tal
van bijdragen in De Waterschans,
en is kenner van Bergen op Zoom
en wijde regio. En zo bouwde hij
ook zijn verzameling op. Daaron
der zitten heel wat boeken over
Zeeland en Zeeuwse steden. Daar
naast heeft hij veel werken over
de Watersnoodramp verzameld
en bijna vanzelfsprekend over het
nabijgelegen Tholen. Nu Rochus
is verhuisd, heeft hij geen plek
meer voor alle boeken die hij be
zit. Hij probeerde de collectie als
totaal te verkopen. Dat lukte niet.
Toen las hij dat de Lourdeskerk
na de omvangrijke restauratie nog
altijd met een tekort zit. En be
sloot: dan gaat alles in de verkoop
en de opbrengst naar de kerk. De
prijs voor de meeste boeken blijft
onder honderd euro. De verkoop
is van 5 tot en met 9 november.
Dagelijks van 10.00 tot 16.30 uur.
I Johan Mesu van de Monumentenwacht Zeeland, foto's Theo Giele
Wie hijst de vlag in top, wie bepaalt
welke muziek het carillon speelt en
wat als er brand is? In de PZC een
serie over de grootste Middelburger
aller tijden: de Lange Jan.
door Theo Giele
Volgende week deel 8.
I Controle van de roeden
I Gat in het lood onder de klok
door Nadia Berkelder
Jetta Klijnsma, staatssecretaris
I Johan Mesu wijst op de voegen
BERGEN OP ZOOM - Verzamelaar Ro-
chus van den Bergh uit Bergen op
Zoom gaat vrijwel zijn complete
collectie van boeken, kaarten, kran
ten, atlassen die hij de afgelopen
decennia verzamelde, verkopen.
'Zelfs geld
voor de bus
is er niet'
