4-
Koperdieven nemen
steeds grotere risico's,
zien ze bij Tennet.
„Eén verkeerde bewe
ging en de dieven
zijn er geweest."
66 Die ex-militairen
gaan, als dat nodig
is, letterlijk ergens
een nacht in de
bossen liggen
8 VERDIEPING
KOPERDIEFSTAL
2
De polder bij Zaltbom-
mel, 28 september, iets
na middernacht. Drie in
brekers verschuilen zich
in een maïsveld. Ze wa
nen zich veilig tussen
de'hoge begroeiing,
maar zijn*kansloos wanneer boven hun
hoofd een politiehelikopter verschijnt. Die
is voorzien van warmtecamera's en heeft
de mannen zo te pakken.
Even daarvoor piept in Arnhem, in een be
veiligd deel van het hoofdkantoor van Ten-
net, een smartphone. Op het scherm ver
schijnt een foto. Een man gehuld in een bi
vakmuts stapt een kamer binnen. De loca
tie? Juist: het Tennet-gebouw aan de Bom-
melsekade in Zaltbommel. Meteen wordt
de politie ingeschakeld.
Door het snelle handelen kunnen de agen
ten in het maïsveld twee mannen uit het
Gelderse Rheden en een man zonder vaste
woon- of verblijfplaats in de kraag grijpen.
Ze zouden op zoek zijn geweest naar zoge
heten aardingsgarnituren. Die hebben Ten-
net-medewerkers nodig om veilig te kun
nen werken op locatie. Ze bestaan voorna
melijk uit koper.
De vreugde bij Tennet is groot. Met de
vangst hoopt de landelijke netbeheerder
veel meer diefstallen te hebben opgelost.
In de zomermaanden werden op liefst 35
plekken de aardingsgarnituur en koperen
bliksemafleiders ontvreemd. Al die diefstal
len vonden plaats op hoogspanningssta
tions in Oost-en Midden-Nederland, een
regio die tot dan verschoond was gebleven
van massale koperdiefstal.
Per diefstal werd voor een paar duizend eu
ro aan kabels meegenomen en was er voor
meer dan 10.000 euro aan bijkomende scha
de. Reken maar uit wat voor claim de die
ven wacht, mocht betrokkenheid bij de an
dere zaken bewezen worden. De politie
zegt in een reactie dat daar nog geen aan
wijzingen voor zijn gevonden. Het onder
zoek loopt nog.
De vreugde bij de netbeheerder is ook op
de hele lengte uitgerust met koperen blik
semafleiders. Ook op de verdeelstations in
de regio, die de hoogspanningsleidingen
aan de rest van het net koppelen, barst het
van het koper.
Hoewel de diefstallen Tennet (en daarmee
de Nederlandse belastingbetaler) inmid
dels miljoenen euro's gekost hebben, is fi
nancieel gewin niet eens de belangrijkste
drijfVeer om de druk op te voeren. Het gaat
Tennet vooral om de veiligheid en om leve
ringszekerheid, stelt Van Gelder.
Staand voor een op een diascherm geprojec
teerde foto van een hoogspanningsmast,
laat hij zien welke risico's dieven zoal ne
men. Waar de dieven in Zaltbommel een
redelijk veilige inbraakstrategie hanteer
den, is het bovenop de masten een koord
dans op leven en dood. De masten zijn
veertig tot zeventig meter hoog.
„Dieven pakken de laatste tijd niet alleen
de koperen kabels die in het midden han
gen, maar ook die aan de zijkant van de
mast. Ze moeten dan op tientallen meters
hoogte, in het donker, naar de zijkant van
de mast lopen. Eén verkeerde beweging en
ze zijn er geweest."
Op de grond zijn de risico's ook groot. Een
maal losgeknipt, bungelen de koperen ka
bels, die drie- tot vierhonderd meter lang
zijn, nog aan één mast. Het andere uitein
de ligt ergens beneden op de grond. Wan
neer die kabel ergens daartussenin onver
hoopt met een van de hoogspanningska
bels in aanraking komt, bijvoorbeeld door
een windvlaag, zijn de gevolgen niet te
overzien. „Koper geleidt als de beste. Wan
neer iets of iemand op de grond in aanra
king komt met die kabels, is dat levensge
vaarlijk. Het is gelukkig nog nooit mis ge
gaan, maar je moet er niet aan denken dat
dat wel gebeurt."
Op een kaart van Nederland is precies te
een andere manier te verklaren. De aanhou
ding is het gevolg van een meer structurele
aanpak van koperdiefstal dan voorheen ge
bruikelijk was. Onder leiding van security
adviseur Maarten van Gelder, een gedreven
ex-marinier, moet het dievengilde een be
slissende slag toegebracht worden.
Het ingenieuze systeempje in Zaltbommel,
waarbij iedere verdachte beweging in het
lokale Tennet-gebouwtje linea recta naar
een smartphone in de kelder vJn het Ten-
net-hoofdkantoor wordt doorgeseind,
komt ook uit de koker van Van Gelder.
Vierentwintig uur per dag zit er beveili
gingspersoneel in de kelder. Aan de muur
en op ieder bureau een rits beeldschermen.
Met krantenknipsels op het prikbord wor
den de eerste successen gevierd.
Die successen kan Tennet goed gebruiken.
Waar de voornaamste andere gedupeerde,
Prorail, al volop resultaat boekt met de be
strijding van de diefstallen (zie kader),
neemt het aantal diefstallen bij Tennet nog
steeds toe. Volgens Tennet is dat het gevolg
van het feit dat ze bij Prorail al langer bezig
zijn met een gerichte aanpak.
De stroominfrastructuur is ontzettend
kwetsbaar. Tennet beheert duizenden kilo
meters aan hoogspanningsleidingen, over
Koorddansen
door Sander van Mersbergen
Maarten van Gelder
