SPECTRUM 5
Stadsmensen zijn tegen megastallen,
omdat ze het naar vinden zoveel die
ren bij elkaar te zien. Maar voor een
kip maakt het psychologisch niet uit
of hij met duizend of vijftigduizend
dieren in een bedrijf zit, als de hok
ken maar gescheiden zijn. De land
bouw leert van zijn fouten en doet
ontzettend veel om de voedselveilig
heid en het dierenwelzijn te verbete
ren. De ideeën die mensen hebben
over hoe het eten op hun bord be
landt, en zou moeten belanden, zijn
simplistisch."
Dat stoort Fresco, net als de achteloze
manier waarop mensen met voedsel
omgaan: veel weggooien, niet naden
ken wat ze kopen. Dat gaat in tegen
haar idee dat je verantwoordelijk op
de aarde moet staan. Als kind wilde
Louise Fresco tropenarts werden. Al-
bert Schweitzer was haar grote voor
beeld. Tot ze werd getroffen door
schokkende beelden van de hongers
nood in Biafra. „Ik besefte dat je men
sen wel beter kunt maken, maar dat
het probleem niet is opgelost als ze
daarna niks te eten hebben. Als men
sen niet genoeg goede voeding krij
gen, worden ze bovendien snel ziek."
Zo komt het dat ze jaren later niet als
arts, maar als landbouwkundige naar
de tropen vertrekt om mensen te hel
pen. Vier decennia later is de honger
nog altijd niet uit de wereld. Het voed
selsysteem is sinds Biafra alleen maar
ingewikkelder geworden.
Kun je het mensen wel kwalijk ne
men dat ze er niets meer van begrij
pen? Dat ze simpelweg tegen mega
stallen zijn, of besluiten alleen nog
maar biologisch te eten? Fresco be
grijpt de verwarring, maar vindt toch:
„Het is te makkelijk om te zeggen: het
is me te ingewikkeld, daar wil ik me
niet in verdiepen. ICT is ook ingewik
keld, aan op vakantie gaan zitten ook
allerlei haken en ogen. Ik vind het een
ethische opdracht dat je over voedsel
nadenkt. Hoe meer je over voedsel
weet, hoe makkelijker het wordt om
keuzes te maken."
Want vergeleken met ICT of vakan
ties moeten over voedsel veel meer
keuzes worden gemaakt. Elke dag op
nieuw. Fresco gelooft in de macht van
de consument om de wereld te hel
pen verbeteren. Maar ze geeft toe dat
ook zij regelmatig twijfelt wat ze zal
kopen. Haar boodschappen doet ze be
wust op zoveel mogelijk verschillende
plekken: in de buurtwinkel, bij de bio
logische bakker, op de markt. „Als de
positie van één of twee supermarkten
te dominant wordt, gaat dat ten koste
van de keuzevrijheid van zowel de
boer als die van de consument."
Ze eet soms biologisch, maar is er niet
van overtuigd dat biologisch beter is.
„Daar zitten ook haken en ogen aan,
net als aan fair trade." Tomaten van
dichtbij zijn niet automatisch beter
dan tomaten uit Afrika. „Daar leveren
ze lokale boeren een inkomen op en
hebben ze geen broeikas nodig om te
groeien."
Ze eet zoveel mogelijk vegetarisch,
maar is niet tegen het eten van vlees.
„Een vegetariër zou ook geen melk en
kaas moeten eten. Kalfsvlees is een bij
product van zuivel. Vlees levert essen
tiële voedingsstoffen voor bijvoor
beeld kinderen en oude mensen. Die
ren hebben bovendien een belangrij-
De ideeën
die mensen
hebben
over hoe
het eten op
hun bord
belandt, en
zou moeten
belanden,
zijn
simplistisch
ke functie in het voedselsysteem in
grote gebieden van de wereld waar
weinig anders kan groeien dan gras,
zoals de steppes in Centraal-Azië. Ze
zetten gras om in eiwitten die de
mens wel kan eten.
„Mensen willen het liefst een voor
schrift: biologisch is goed, pindakaas
is slecht. Maar zo zwart-wit is het
niet. Er is niet één magische oplos
sing. Daarvoor heeft voedsel te veel di
mensies. Maar maak er geen pro
bleem van. Het gaat niet om het indi
viduele product dat je koopt, maar om
het patroon."
Behalvé de dilemma's achter de mo
derne boterham met pindakaas, wilde
Fresco vooral de hoopvolle ontwikke
lingen in de wereld laten zien. Daar
om bezocht ze de genenbank op Spits
bergen, waar wilde plantenzaden vei
lig zijn opgeborgen voor het geval een
ramp de aarde treft. Minder bekend
dan het Rijksmuseum, maar voor het
voortbestaan van de mensheid min
stens zo belangrijk erfgoed. In Spanje
laat ze zien dat algen in de toekomst
een alternatief voor vlees en vis kun
nen zijn. Ze eindigt de tv-serie in
Mexico City. „Dat we een stad met
twintig miljoen inwoners kunnen
voeden, dat is toch spectaculair?"
Want het is volgens haar niet alleen
belangrijk je verstand te gebruiken als
je eet, maar ook leuk om de verhalen
achter dat eten te leren kennen. „Het
vergroot je begrip en respect voor die
boterham met pindakaas. Dat geeft ge
nieten van eten een extra dimensie."
Louise Ottilie Fresco
ZATERDAG 12 OKTOBER 2013
dimensie van eten
reageren?
Smr spectrum@depersdienst.nl
1952: geboren in Meppel. Groeide op
in Brussel, haar vader was filosoof
1986: promoveert na een studie land
bouwkunde cum laude aan de Uni
versiteit Wageningen. Doet veld
werk voor de VN in Papoea-Nieuw-
Guinea en Zaïre/Congo
1990-1997: hoogleraar plantaardige
productiesystemen met als speciali
satie tropische gebieden
1997 tot 2006: werkt bij de FAO, de
voedsel- en landbouworganisatie
van de Verenigde Naties in Rome
Sinds 2006: universiteitshoogleraar
aan de Universiteit van Amster
dam, met als aandachtsgebied de
grondslagen van duurzame ontwik
keling in internationaal perspectief
Fresco is onder andere lid van de Ko
ninklijke Nederlandse Akademie
van Wetenschappen (KNAW) en
kroonlid van de Sociaal-Economi
sche Raad (SER). Ook is zij commis
saris bij de Rabobank en bestuur
der van Unilever
Ze schreef negen boeken, waaronder
Hamburgers in het paradijs (2012)
en drie romans. Vorig jaar stond
Fresco op de 19e plaats in de lijst
van invloedrijkste Nederlanders
van de Volkskrant en op nummer
12 in de Duurzame Top 100 van
Trouw.
Fresco is niet getrouwd en heeft geen
kinderen
