Onder het motto 'eten is weten is
geweten' trok Louise Fresco voor
haar nieuwe tv-serie de wereld
over, van Spitsbergen naar
Kazachstan en van Mexico tot
Japan. „Het is een opdracht dat je
over voedsel nadenkt."
interview
4 SPECTRUM
Het voedsel
waar onze
voorouders
vroeger
de hele dag
hard voor
moesten
werken,
ligt nu
voor het
grijpen
in Umbrië waar de varkentjes gezellig
buiten lopen. Dat laatste zien we lie
ver, maar die productiemethode is vol
strekt niet geschikt om de groeiende
wereldbevolking te kunnen voeden.
Bovendien levert de Italiaanse boer
een luxeproduct dat gewone mensen
niet kunnen betalen."
De reizen waren ook nodig om de ge
schiedenis van de landbouw te illus
treren. In het vruchtbare Tweestro
menland tussen de Eufraat en de Ti-
gris, het huidige Zuid-Hirkije, laat
Fresco zien waar de eerste steden zijn
ontstaan. Dankzij de landbouw. Want
door die efficiënte manier om aan
voedsel te komen, hoefde niet ieder
een zich meer bezig te houden met ja
gen en verzamelen. Een deel van de
mensen kon iets anders gaan doen.
Zoals de landbouw een bevrijding
was voor een volk van jagers en verza
melaars, is de technologische vooruit
gang een bevrijding van de boer.
Fresco vertelt dat in Japan de rijstpro-
ductie stagneert omdat jongeren het
zware werk niet meer willen doen.
Ook in Nederland is weinig enthou
siasme voor de agrarische sector.
„Er heerst een ontzettend negatief
beeld van boeren als weidevogeldood-
maaiers. Een groeiende groep ziet het
liefst dat boeren weer met de hand
gaan melken en karnen. Dat is leuk
vanuit een stedelijk perspectief, maar
in de praktijk is dat ontzettend zwaar
werk dat je niemand toewenst. De
melkrobot is een bevrijding geweest
voor de boer, die niet meer elke nacht
om vier uur op hoeft om te melken.
Ook voor de koe is het beter, want die
loopt minder snel uierinfecties op.
et niet op de rommel",
zegt Louise Fresco ver
ontschuldigend. „Ik
ben gisteren teruggeko
men uit New York. Het
was een drukke week."
Met een glas thee
neemt ze plaats in haar werkkamer in
het monumentale Maagdenhuis, het
hoofdgebouw van de UvA, waar Fres
co universiteitshoogleraar is. Op tafel
liggen wat boeken, maar een rommel
tje is de lichte, ruime kamer beslist
niet. In New York had ze verschillen
de afspraken, vertelt ze. Een bijeen
komst van de Verenigde Naties, over
de toekomst van de millenniumdoe
len. Maar ook een vergadering van
Unilever, waar ze bestuurder is.
Louise Fresco oogt jonger dan haar
61 jaar. Als ze al last heeft van een jet
lag, weten make-up en welgemanierd
heid dat goed te verbergen. Ze vraagt
of het raam open mag, voor wat frisse
lucht. Het is een mooie herfstoch
tend. Door het open raam dwarrelen
de geluiden van het Spui naar binnen:
een draaiorgel, fietsbellen, de verko
pers op de boekenmarkt.
TUssen haar vele reizen door is deze
plek haar thuis. Ze werkt en woont in
de Amsterdamse grachtengordel.
De afgelopen tijd heeft ze de wereld
over gereisd voor opnames van haar
tv-serie met verhalen achter het eten
dat elke dag op ons bord belandt.
Fresco's paradijs heet de zesdelige se
rie, die vanaf dit weekeinde wordt uit
gezonden op Nederland 2 (zie ook de
televisiepagina van zondag).
Het is geen verfilming van haar vorig
jaar verschenen magnum opus Ham
burgers in het paradijs, benadrukt ze.
„Met de serie wil ik een veel groter pu
bliek bereiken. Het boek is veel gede
tailleerder en wetenschappelijker. Ze
vullen elkaar goed aan."
Het thema paradijs loopt als een rode
draad door zowel boek als serie. „Alle
culturen kennen een mythische plek
waar voedsel ongebreideld, zonder
enige inspanning verkrijgbaar is. In
de hele geschiedenis is voedsel
schaars geweest. Als tegenwicht voor
het lijden van elke dag spiegelden
godsdiensten een plek van overvloed
voor. Dat beeld zit nog steeds in ons
hoofd. Kijk maar naar die reclames
waarin sinaasappels zomaar uit de
boom vallen en veranderen in sap.
Binnen een paar generaties is een
groot deel van de wereld echter over
gegaan van schaarste naar overvloed.
Het voedsel waar onze voorouders
vroeger de hele dag hard voor moes
ten werken, ligt nu voor het grijpen.
De neiging om te veel te kopen en te
eten, is biologisch. Je weet nooit of er
morgen weer schaarste is. Kijk hier
om de hoek, in de Kalverstraat. Daar
loopt iedereen te kauwen, de prullen
bakken zijn overvol. We hebben nu
het paradijs, maar missen de normen
en waarden om daarmee om te gaan."
De reizen naar verre oorden als Ka
zachstan, Spitsbergen en Mexico wa
ren nodig om de verhalen achter ons
voedsel te kunnen vertellen, zegt Fres
co. „Door de contrasten kon ik goed la
ten zien wat de dilemma's zijn. Zo
hebben we gefilmd bij een Nederland
se varkensboer, maar ook bij een boer
Beelden uit Fresco's paradijs. Louise Fresco bezoekt Mexico (grote foto)
Spitsbergen, Noorwegen en Kazachstan. foto's Humanistische Omroep
door Annemieke van Dongen
De
extra
