Anton is retorisch als voorvader Waleus
Zonnebaarzen
zijn een plaag
on ni ken werk
SERVICE 33
kerkdiensten
ritiifffi
Toen de stamboom van
mijn familie werd ge
openbaard, maakten
hooggespannen ver
wachtingen plaats voor
teleurstelling. Geen beroemdhe
den, maar pagina's vol arme tuin-
dertjes en landbouwknechten.
Dan trof Anton de Waal (52) uit
Middelburg het beter. De door
diens oom Adrie uit 's Gravenpol
der met zorg samengestelde stam
boom leidde naar een genie uit de
17e eeuw: Antonius Walaeus!
Dat hij 15 generaties terug zo'n
doorluchtige voorvader had, een
naamgenoot nog wel, verraste An
ton. Wie was trouwens Antonius
Walaeus? Hij behoorde in de 17e
eeuw tot de meest vooraanstaan
de theologen van de Lage Landen.
Zoals gebruikelijk in die tijd was
zijn naam Anton de Waal gelatini
seerd. Deze tak van de familie, er
zijn er vele, komt uit Gent.
Walaeus groeide op in Middel
burg, waar hij de Latijnse School
bezocht. In Leiden studeerde hij
theologie en filosofie. Hij legde
zich toe op Griekse en Hebreeuw
se dialecten. Dat kw^m later nog
heel goed van pas bij de komst
van de Statenvertaling na de syno
de van Dordrecht (1618/19). Walae
us had daarin een groot aandeel.
Koudekerke was de eerste plek
waar hij als dominee diende. Daar
na werd Walaeus predikant in
Middelburg, waar hij ook doceer
de aan de Latijnse school. Hij was
ook rector magnificus in Leiden.
Uiteindelijk werd hij naar Den
Haag geroepen omdat hij van alle
predikanten het meest geschikt
werd geacht om prins Maurits te
adviseren. In die hoedanigheid
verleende hij de in ongenade ge
vallen raadspensionaris Van Ol-
denbarnévelt geestelijke bijstand
voor die werd terechtgesteld.
Meer over Walaeus op het weblog
Monnikenwerk. Rest de vraag of
de verre nazaat ooit overwoog in
de voetsporen te treden van Wa
laeus. Het antwoord luidt 'nee'.
Anton koos voor een financiële
loopbaan. Niettemin is hij menig
maal als 'de dominee' aangeduid
vanwege zijn Bijbelkennis. Tij
dens een gesprek rijst het beeld
op van een man wiens graad van
welsprekendheid ongetwijfeld is
terug te leiden naar de beroemde
Anton van vijftien generaties te
rug.
Monnikenwerk-columnist van de
week is Marga Haas. Zij kijkt naar
drempels in het leven. Soms is er
een groeiproces nodig om over
een drempel te stappen.
Stichting het Zeeuwse Landschap
heeft al het water al uit de venne
tjes in het gebied gepompt om de
duizenden roofvissen droog te leg
gen. „Maar je krijgt ze nooit hele
maal weg. Er blijven altijd en paar
plasjes staan die eitjes bevatten",
zegt boswachter Alex Wieland.
Bovendien zijn de vennen best
diep, zodat het een hele toer
wordt om ze telkens leeg te pom
pen. Daarom worden de watertjes
in de Wildelanden uitgebreid.
Met de vrijkomende grond kun
nen dan de huidige plassen ondie
per worden gemaakt.
Voordat met het leegpompen
werd begonnen zwommen er ze
ker 100.000 zonnebaarzen rond,
schat Wieland in. De zonnebaars
is afkomstig uit Noord-Amerika
en wordt op veel plaatsen in Ne
derland een plaag en een bedrei
ging voor de inheemse fauna.
Wieland: „Zonnebaarzen worden
verkocht als vijvervis in tuincen
tra. Ze kweken heel hard, zodat
de vijver snel vol raakt. Wat doe
je dan? Ze door het toilet spoelen
is zielig. Dus worden de overtolli
ge vissen uitgezet in de natuur.
Maar dat is nog veel zieliger. Voor
de natuur dan. Het is uitgegroeid
tot een groot probleem. Zonne
baarzen vreten alles op dat voor
hun neus komt: eitjes van libellen
en amfibieën, larven, waterdier
tjes." Door het ondieper maken
van de waterpartijen kunnen die
gemakkelijker leeggepompt wor
den en kan de zonnebaars beter
bestreden worden.
Maar zonnebaarzen zijn niet de
enige plaag. Het natuurgebied
dreigt ook overwoekerd te wor
den door de watercrassula of wa-
ternaaldkruid. Dit plantje werd
ooit als vijverplant uit Australië
geimporteeerd. Wieland: „Deze
plant groeit zo snel dat hij binnen
de kortste keren alle andere wa
ter- en oeverplanten verdrijft. Hij
vormt hele dichte tapijten. Maar
ook die strijd gaat men in de Wil
delanden niet winnen. „We heb
ben al drie of vier keer de bodem
afgeschraapt, 'maar als er ook
maar een plukje blijft zitten is het
al foute boel. We hebben de illu
sie al laten varen dat we dit ooit
kwijt raken."
SCHOUWEN-DUIVELAND
Zaterdag 5 en
zondag 6 oktober 2013
Burgh PKN 10.00 uur ds van Oord; Brou
wershaven PKN (Ichtuskerk) 10.00 uur
ds Bakker; Gereformeerde Kerk Vrijge
maakt (Haven Noordzijde 10) 9.30 en
17.00 uur ds de Wolf; Bruinisse PKN
10.00 en 17.00 uur ds den Oudsten; Ge
reformeerde Kerk 10.00 uur ds van Noor
dennen; Dreischor PKN 16.30 uur st.
adriaanskerk ds Wiersum; Haamstede
PKN 10.00 uur ds Boomsma; Gerefor
meerde kerk 10.00 uur ds de Heer; Chris
telijke gereformeerde kerk 10.00 uur ds
Verhage en 18.30 uur ds Westrate;
Rooms-Katholieke Kerk 11.00 uur past
van Hees; Kerkwerve Protestantse kerk
10.00 uur ds Kievit; Christelijk Gerefor
meerde kerk zo 10.00 en 18.00 uur
Nieuwerkerk PKN 10.00 uur ds Smink;
Noordgouwe PKN driekoningenkerk
10.00 uur ds de Jong; Noordwelle PKN
9.30 uur dienst Renesse; Oosterland
PKN 10.00 uur ds van de Ploeg en 18.00
uur ds Buijs; Ouwerkerk PKN 10.00 uur
ds Houwaart; Renesse PKN 9.30 uur ds
Goodijk; Scharendijke PKN 10.00 uur ds
Boersma; Serooskerke PKN 10.00 uur
en 19.00 uur ds de Reuver; Sirjansland
PKN 10.00 en 18.30 uur ds Pronk; Zierik-
zee PKN (Gasthuiskerk) 9.30 uur ds de
Graaf en 18.30 uur ds van der Pol; Vrijzin
nige gemeente (Gasthuiskerk) 11.00 uur
ds Hendrikse; Thomaskerk PKN 10.00
uur ds de Zeeuw; Evangelisch Lutherse
Kerk 10.00 uur past van Handenho-
ven(HA); Christelijke Gereformeerde
Kerk 10.00 en 18.00 uur ds den Hertog;
Oud Gereformeerde Gemeente 10.00 en
18.00 uur leesdienst. Leger des Heils
10.00 uur samenkomst; Rooms-Katholie
ke Kerk 9.30 uur past van Hees; Zonne-
maire PKN 10.00 uur past Baas.
Kerkdiensten uit alle regio's op
www.pzc.nl/monnikenwerk
door Willem Staat
,-Sr-
i (f
Marga Haas
www.pzc.nl/monnikenwerk
ZATERDAG 5 OKTOBER 2013
weekenduitstapj es
door Eugène Verstraeten
HEIKANT - De bijzondere libellen-
soorten en amfibieën als kikkers
en salamanders in het natuurge
bied de Wildelanden bij Heikant
worden ernstig bedreigd door vele
duizenden zonnebaarzen.
