Malaria is in delen van Afri
ka nog altijd één van de be
langrijkste doodsoorzaken.
Jaarlijks overlijden er ruim
600.000 mensen aan deze
ziekte. Van elke 100 doden
zijn er 85 onder de 5 jaar.
12 SPECTRUM
buitenland
ti
Lomshiyo 2 in de
Zuid-Afrikaanse pro
vincie Mpumalanga,
vlakbij de grens met
Swaziland, ademt verlo
ren vergetelheid uit. En
kele uit klei opgetrok
ken huisjes met staalplaten daken,
een paar kakelende kippen en wat
maisplanten te midden van goudgeel
Afrikaanse savannelandschap, dat is
het wel zo'n beetje.
Voorzieningen zoals onderwijs, vuil
ophaaldiensten, riolering en elektrici
teit zijn er niet. Voor drinkwater zijn
de inwoners, voornamelijk vrouwen
en kinderen, afhankelijk van beekjes
en poelen. Dit water moet worden ge
desinfecteerd met kleine zakjes che
misch ontsmettingsmiddel om aller
lei ziektes te voorkomen.
Dat is geen overbodige luxe. Wie bij
de dichtstbijzijnde kliniek in Malela-
ne wil komen, moet eerst twee uur lo
pen over een kronkelige zandweg. Dit
pad verandert tijdens de natte maan
den december, januari en februari in
een zompige modderrivier. Na het be
reiken van een geasfalteerde weg is
het nog eens een half uur rijden met
een minibus-taxi. Rijden er geen bus
jes, dan is het nog zeker anderhalf
uur lopen naar de kliniek.
Alleen al vanwege die afstand is voor
komen van een ziekte beter dan gene
zen. Helaas gaat deze vlieger niet op
voor malaria. Lomshiyo 2 ligt pal in
het Zuid-Afrikaanse malariagebied,
een no kilometer brede strook in het
noordoosten van het land, die loopt
vanaf de Zimbabwaanse grens via het
Krugerpark naar het zuiden, langs het
grensgebied met Mozambique. Hoe
wel de ziekte hier het hele jaar door
voorkomt, slikt niemand anti-malaria-
tabletten, evenmin slaapt iemand on
der een muskietennet.
Armoede is de voornaamste boosdoe
ner van het gebrek aan voorzorgsmaat
regelen tegen malaria. Net als een
groot deel van de Zuid-Afrikaanse be
volking leeft de overgrote meerder
heid van de dorpelingen in Lomshiyo
2 in armoede. „Ik verdien per maand
900 rand (65 euro) voor het werken
aan de weg. Dat doe ik drie dagen in
de week", vertelt de 24-jarige Nokut-
hula Diamini, moeder van een zoon
tje. Daarbij komt kinderbijslag van
zo'n 22 euro per maand. „Ik heb dat
geld nodig voor voedsel en andere za
ken." Nokuthula Diamini heeft geen
geld voor bescherming in de vorm
van muskietennetten en profilaxen
en ook niet voor levensreddende tes
ten en behandelingen. Zonder diagno
se en dus behandeling kan malaria fa
taal zijn.
Hoewel het aantal doden door mala
ria in Afrika sinds 2000 met 25 pro
cent is gedaald, blijft de ziekte reden
tot grote bezorgdheid. Volgens de We
reldgezondheidsorganisatie (WHO)
overlijden wereldwijd 660.000 men
sen per jaar aan deze ziekte, ook wel
moeraskoorts genoemd. Ruim 90 pro-
Bescher
ming tegen
malaria is
voor de
gemiddelde
Kongolees
iets
volslagen
onbereik
baars
cent van de sterfgevallen doet zich
voor in Afrika. Kinderen behoren tot
de kwetsbaarste groep. De WHO
schat dat elke minuut een kind onder
de 5 jaar sterft aan de gevolgen van
malaria. Dat betekent 1.440 dode kin
deren per dag. Toch hoefje geen kind
te zijn om de ziekte op te lopen. De
Amerikaan Chad Leavitt woont sinds
jaar en dag in het Zuid-Afrikaanse
buurland Mozambique, in een kust-
plaatsje hemelsbreed zo'n 450 kilome
ter ten noordoosten van Lomshiyo 2.
„Het afgelopen halfjaar heb ik vier
keer malaria gehad. Malaria is hier
een enorm probleem", vertelt hij.
„Met name dit jaar was zeer problema
tisch, onder meer door de hevige re
genval en het warme weer. "Malaria
muggen leggen hun eitjes in stil
staand water. Daarnaast worden mug
gen steeds resistenter tegen anti-mala
riamiddelen. Veel mensen in onze om
geving zijn overleden aan de ziekte."
In Mozambique is de ziekte volgens
de WHO verantwoordelijk voor 30
procent van alle sterfgevallen onder
ziekenhuispatiënten. De kans dat een
kind malaria oploopt, is in dit land
meer dan 50 procent. Van alle landen
ter wereld worden de Democratische
Republiek Congo en Nigeria het
hardst getroffen. Beide landen zijn sa
men goed voor 40 procent van het we
reldwijde aantal doden door malaria..
Armoede is ook hier de voornaamste
boosdoener.
Neem de Democratische Republiek
Congo. Hoewel de voormalige Bel
gische kolonie wat betreft grondstof
fen zoals uranium, koper en diaman
ten een van de rijkste landen ter we
reld is, leeft het overgrote deel van de
bevolking in pure armoede. Volgens
het Internationale Monetaire Fonds
ligt het jaarlijkse inkomen per hoofd
van de bevolking hier op 368 dollar
(272 euro). Bescherming tegen mala
ria is voor de gemiddelde Congolees
dan ook iets volslagen onbereikbaars.
„De meeste Congolezen kunnen zich
alleen de goedkope soort kinine ver
oorloven. Modernere middelen die
veel beter werken, zijn voor de mees
te mensen hier nagenoeg onbetaal
baar", aldus Juvet Katagondwa, arts in
de zuidelijke stad Lubumbashi. Kini
ne, een uiterst bittere stof die wordt
2
door Miriam Mannak
o-*
Eén kinderleven r
