r
"i
Het is de droom
van elke onder-
wijsidealist: gratis
studeren voor ie
dereen. Geen colle
gegeld en geen toe
latingseisen. Met
de MOOC kan
het, een misschien
wat vreemd
woord dat staat
voor gratis online
college volgen.
4 SPECTRUM
ii
erwijl ze haar kinde
ren van 2 en 4 jaar
scherp in de gaten
houdt, volgt Erica
Diks op haar compu
ter thuis live een gra
tis online college van
dé Open Universiteit (OU) over E-lear-
ning. De 45-jarige docente aan Zuyd
Hogeschool volgt de MOOC (spreek
uit als 'moek') E-learning, die twee
weken geleden van start is gegaan.
MOOC staat voor Massive Open Onli
ne Courses, zeg maar online openbare
cursussen voor grote groepen.
Diks: „Dit is mijn eerste MOOC en ik
moet nog wel wennen aan deze vorm
van studeren. Ik mag van mijn werk
gever een dag in de week besteden
aan deze cursus, maar ik heb al ge
merkt dat ik beter elke dag een paar
lesjes en opdrachten kan doen, om
goed bij te blijven."
Een MOOC is een door een universi
teit gratis aangeboden college of cur
sus, toegankelijk voor iedereen met
een internetverbinding. Studenten zit
ten niet meer in de collegebank, maar
volgen de les via de computer of ta
blet, waar en wanneer ze maar willen.
In geval van Diks dus thuis, aan de
keukentafel. „Dat is het grootste voor
deel: de flexibiliteit. Verder is het na
tuurlijk geweldig dat je gratis onder
wijs kunt volgen op een hoog ni
veau."
Aan deze nieuwe onderwijsvorm zijn
geen minimumeisen gesteld, dus ie
dereen met een internetverbinding
kan MOOCs volgen. Ze zijn enkele ja
ren geleden ontstaan aan Amerikaan
se universiteiten. De MOOCs van uni
versiteiten als Harvard en Massachu
setts Institute of Technology (MIT)
trekken met gemak 150.000 deelne
mers.
„De basis van een MOOC is het onli-
ne zetten en toegankelijk maken van
een hoorcollege. Wij vonden dat on
voldoende en werken daarom ook
met opdrachten en online discussies
waarbij de docent een actieve rol
speelt", vertelt Wilfred Rubens van
de OU. Als expert op het gebied van
E-learning (alles wat met ICT en on
derwijs te maken heeft) volgt Rubens
de ontwikkeling van MOOCs en heeft
hij in opdracht van zijn werkgever de
eerste Nederlandstalige MOOC opge
zet. „De OU richt zich op Nederlands
talig onderwijs en dan is het niet lo
gisch om een MOOC in het Engels te
maken, zoals bijvoorbeeld de Universi
teit Leiden wel doet."
De deze. maand begonnen MOOC van
de OU gaat over E-learning en telt op
dit moment 734 deelnemers, voorna
melijk professionals die betrokken
zijn bij ICT en onderwijs. Hoewel hij
veel voordelen ziet in MOOCs, heeft
Rubens ook veel vragen bij het feno
meen. „De belangrijkste is hoe univer
siteiten er geld mee kunnen verdie
nen. Naar buiten toe lijkt het dat uni
versiteiten vol overgave MOOCs orga
niseren om iedereen gratis onderwijs
aan te bieden, maar dat is schijn. In de
Verenigde Staten verkopen instellin
gen de data van deelnemers aan be
drijven. In Nederland is dat verboden,
al bouwt de OU op deze manier wel
een mooi adressenbestand op. Dat is
de harde realiteit: universiteiten moe
ten geld verdienen om te kunnen be
staan."
Aan het eind van een MOOC krijg je
geen diploma. „Als je een certificaat
wil, kun je je voor 285 euro inschrij
ven voor een module van de OU,
waarmee je wél in aanmerking komt
voor een papiertje. Een MOOC biedt
serieus onderwijs, maar is niet gecerti
ficeerd."
Rubens verwacht niet dat MOOCs
ooit volwaardige opleidingen worden.
„Ik zie niet in hoe. Vooral niet door de
Het is
natuurlijk
geweldig
dat je gratis
onderwijs
kunt volgen
op een hoog
niveau
huidige ontwikkeling waarin universi
teiten steeds meer door overheden
worden afgerekend op prestaties, op
het niveau van hun studenten.
MOOCs zullen daar niet aan bijdra
gen. Bovendien zit er nog geen ver-
dienmodel achter. Dat kan wellicht
nog komen. Je zou kunnen denken
aan een inleiding in de psychologie
om vervolgens te beginnen aan een
universitaire studie psychologie. Dan
verdient de universiteit geld aan het
vervolgonderwijs en is de MOOC een
kennismaking met het vakgebied."
De open cursus E-learning van de OU
is een experiment. „We willen zien
hoe er op gereageerd wordt. De
MOOC staat echt nog in de kinder
schoenen en de OU behoort daarmee
tot de koplopers in Nederland."
Niet alle universiteiten zien de
MOOC zitten. Zo liet bestuursvoorzit
ter Martin Paul van de Universiteit
Maastricht onlangs weten: „Wij staan
momenteel aan de andere kant van
het spectrum in de 'MOOC-mania'.
Wij blijven trouw aan ons concept
probleemgestuurd leren, waarin we
werken met kleine groepen." Toch er
kent ook Paul dat zijn universiteit
door Robin van der Kloor
Iedereen
gratis studeren
Student Erica Diks
