Gebruiken van vroeger,
kenmerkend in het landschap
I
I
I
I
2 BUITEN
EP
Bedreigd erfgoed
Erfgoed wat bedreigd is, roept
vaak de gedachten aan bouw
sels op die op de nominatie
staan om te verdwijnen. Levend
erfgoed is echter ook vaak sluit
post op de begroting. Knotbomen
die het landschap juist dat typi
sche karaktervolle Zeeuwse plaat
je geven, verdwijnen als er geen
zorgvuldig beheer aan wordt ge
wijd. Beheer van de bomen be
staat sinds jaar en dag uit het
knotten ervan. Idealiter gaan eens
in de drie tot vier jaar groepen
mensen aan de slag om de takken
met takkenzaag en snoeischaar
bij de knot kort te houden. Sinds
ruim 30 jaar zetten veel vrijwilli
gers zich in Zeeland daarvoor in,
aangemoedigd door organisaties
die levend erfgoed hoog in het
vaandel hebben staan. Goed en
scherp gereedschap hiervoor is
noodzakelijk en vraagt bekosti
ging, ook het stukje coördinatie er
omheen. De participatiemaat
schappij met een grote inzet van
vrijwillige bewoners is hier al vol
op gaande en hoeft hiervoor niet
meer uitgevonden te worden.
Steenuilen, spechten en andere
holenbroeders zijn ze er vast
dankbaar voor. Andere erkenning
is terug te vinden bij bewoners
en recreanten die de omgeving in
Zeeland zo mooi vinden. Er is
meer over te vertellen, want knot-
vormen komen sinds eeuwen
hier voor. Ze waren functioneel
vanwege de bruikbaarheid van
het hout. Bijvoorbeeld voor vlecht
werk van heggen, manden en
stoelen, maar ook als geriefhout
en brandhout. De oude knotbo
men van toen en de nieuwe die la
ter bij geplant zijn, vertellen het
Ruim twee kilometer van het drukke Sloegebied, ligt, toch
in alle rust, Oudedorp. Een slaperig straatje met dertien
huizen, twee lantaarnpalen en Zuid-Bevelandse invloeden.
„Je praat wel eens met de buren, maar dat is dan als je
tegelijk de deur uitstapt."
Het gehucht
SIGNALEMENT OUDEDORP
Pier van Eennenaam had gelijk en
toch ook weer niet. De schaap
herder was in de jaren kort voor
de oorlog zo'n beetje de patron
van Oudedorp en vertegenwoor
digde het gehucht in de gemeen
teraad van Nieuw- en Sint Joos
land. Toen begin jaren zestig het eerste huis
je leeg kwam te staan, voorzag hij verdere
leegstand. „Ik geloof dat het hele dorp op
den duur zal verdwijnen. Nieuwland wordt
toch Middelburg, let maar eens op", zei hij
vijftig jaar geleden tegen onze verslaggever.
Maar een halve eeuw later bestaat Oudedorp
- alias Sint Joosland - nog steeds. Verdwenen
is het allerminst. In het noorden is wél Mid
delburg dichterbij gekomen. De uitlopers
van de stad, zeker de wijk Mortiere III, heb
ben steeds meer terrein opgeslokt. En ten
zuiden is er de bedrijvigheid van het Sloege
bied. Er tussen ligt Oudedorp te liggen zoals
het daar altijd al lag: één straat, haaks op de
Boomdijk. Een voorstraatdorp. Eén huis op
de kop, negen huizen aan de ene en drie aan
de andere kant. Dat verschil is ontstaan door
een Engels bombardement in '1943, waarbij
vijf mensen in het gehucht omkwamen.
De Zeeuwse vlag wappert op de plek waar
vóór dat bombardement nog huizen ston
den. Dertig meter verder woont mevrouw
Vader met haar gezin. Vijfjaar geleden kwa
men ze er wonen. „We wilden graag in een
dorp wonen en iets met een grote tuin heb
ben", vertelt ze. „Je hebt hier rust, ruimte en
een mooi uitzicht met in de verte de masten
van schepen die op de Westerschelde va
ren." Aan de andere kant van de straat is Pie-
ter Voets bezig zijn huis op te knappen. Het
is een behoorlijke klus om het aan de eisen
van deze tijd te laten voldoen: vier jaar is hij
er al aan bezig. Daarbij wil hij de oude ele
menten in de woning behouden. De dwars
balken juist zichtbaar aan het plafond, de in
de tuin opgeduikelde pompbak in de keuken
en zelfs de twee bedstedes in de woonkamer
worden functioneel. "Pieter: „In dit huis
woonde een oude man die zijn hele leven
vrijgezel was. Zijn ouders sliepen in de ene
bedstee, hij in de andere met zijn zusje. De
andere broers sliepen boven. Die man is ook
deze bedstee geboren." Toen de man naar
een verzorgingshuis vertrok, kocht Pieter de
woning. „Het is lekker in het buitengebied
en het meest Be-velandse stukje van Walche
ren." Daarmee doelt hij op de tijd van de eer
ste bedijking (1631) toen de Sint Jooslandpol-
der tot de ambachtheerlijkheid van 's-Heer
Arendskerke hoorde. In 1644 werd iets noor
delijker opnieuw land bedijkt. Het dorp dat
daar ontstond kreeg de weinig vindingrijke
naam Nieuwland.
Aan de zijkant van Pieters huis zit een inpan
dige berging. Het opvallende daaraan is dat
er bitter aan de muur zit. „Dat is omdat er
een rookkanaal heeft gezeten. Daar zijn ver
schillende verhalen over: één ervan is dat
hier een smidse heeft gezeten en dat hier
het vuur werd gestookt." Zeker is dat Oude
dorp een tijd lang zijn eigen winkeltje had
in de vorm van de nissenhut van weduwe
Poppe. En er was café De Witte Zwaan, dat
zich aan het begin van de straat bevond.
Er is weinig meer dat herinnert aan het ver
leden. De klompenmakerij van de familie
De Klerk is ook al lang gesloopt. Op die
plaats is een nieuw huis gebouwd. „Omdat
het zowel in de Sint Jooslandstraat als aan
de Boomdijk niet uitkwam met de numme
ring is dat het Klompenpad geworden. „Dat
hoort dus niet bij Oudedorp", weet Vader.
En dat is net zo min als Oudedorp Nieuw
land is. Vader: „Ik voel me Oudedorpenaar.
Hier woon ik, groeien mijn kinderen op en
voel ik me thuis."
H W
EP
~rrr
door Sylvia Tuinder
Historische schuren, unieke
waterputten en oude bakketen.
Veel cultureel erfgoed in Zeeland
wordt bedreigd. In deze serie laten
we zien wat er dreigt te verdwijnen.
Spechtgat
Het meest Bevelandse stukje
van Walcheren is slaperig
door Michiel Bouwman
Midd
Iburg N57 Nieuw-en
Sint Joosland
Oudedorp
Gemeente: Middelburg
Aantal inwoners: 30
Aantal huizen: 13
Netwerksignaal: redelijk
Ligging: tussen Nieuw- en Sint
joosland en de Sloeweg Noord.
r>
W
Ondanks de nabijheid van het Sloegebied heerst de stilte in Oudedorp. Oudedorps enige weg: de Sint Jooslandstraat.
