66 Organen herstellen
niet en mensen
kunnen ernstig
geïnvalideerd
raken
HOOGBEGAAFD EN ARROGANT
6 7 Cultuurschok
dankzij vitale ouderen
Jaarlijks sterven evenveel Nederlanders aan sepsis als aan
longkanker, zo'n 10.000 mensen. Een alarmerend sterftecijfer.
Toch is het een tamelijk onbekende ziekte. „Hoog tijd dat er
aandacht komt voor dit levensgevaarlijke ziektebeeld", zegt
professor Tom van der Poll.
Sepsis is een levensbedreigende
aandoening, die kan optreden
na een infectie. Het is een ex
treem heftige ontstekingsreac
tie van het hele lichaam, waar
bij orgaanfuncties acuut kun
nen uitvallen. „De afweerreac
tie richt zich tegen de patiënt zelf', vertelt
professor Tom van der Poll, hoogleraar In
terne Geneeskunde in het AMC en voorzit
ter van het International Sepsis Forum.
„Sepsis kan bijvoorbeeld ontstaan bij een
urineweginfectie, een buikvliesontsteking
of een longontsteking. De helft van de ge
vallen doet zich voor bij bacteriële longont
stekingen. Maar zelfs een klein, onschuldig
wondje kan uiteindelijk leiden tot levensge
vaarlijke sepsis."
Wereldwijd zijn er 20 tot 30 miljoen sepsis-
gevallen per jaar. De sterfte aan de ziekte is
hoger dan de sterfte aan borstkanker en
hiv/aids bij elkaar. In Nederland worden er
per jaar 40.000 patiënten in ziekenhuizen
opgenomen voor sepsis, waarvan meer dan
een derde komt te overlijden. De ernst van
de aandoening en het hoge sterftecijfer
zijn aanleiding de ziekte onder de aan
dacht te brengen. „Temeer omdat de Neder-
landse overheid amper geld stopt in onder
zoek naar sepsis", benadrukt Van der Poll.
Sepsis is een vrij onbekend ziektebeeld. Je
hoort wel over mensen die sterven aan een
infectie, aan de complicaties bij ernstige
brandwonden of aan een longontsteking:
vaak is dat sepsis, maar zelden wordt dat
als de doodsoorzaak genoemd. Van der
Poll: „Zo werd een urineweginfectie als
doodsoorzaak genoemd bij de dood van
Paus Johannes Paulus II, maar het was sep
sis."
Sepsis kan wel behandeld worden, maar
spoed is daarbij absoluut geboden. Patiën
ten moeten meteen antibiotica en vocht
toegediend krijgen. „Er zijn tien jaar gele
den behandelrichtlijnen uitgevaardigd en
dokters worden nu getraind om snel en
agressief te handelen bij sepsis. De eerste
uren zijn het belangrijkst."
Wereldwijd wordt er veel onderzoek ge
daan en de kennis over sepsis is de afgelo
pen twintig jaar toegenomen. Maar nieuwe
inzichten over betere behandelmethodes
zijn er vooralsnog niet. Van der Poll: „We
zouden graag objectieve tests willen ont
wikkelen, waarbij we kunnen voorspellen
welke mensen ernstig ziek kunnen wor
den." Overlevers kunnen de rest van hun
leven met ernstige gevolgen kampen. „Or
ganen herstellen niet en mensen kunnen
ernstig geïnvalideerd raken door ledema
ten die afgestorven en geamputeerd zijn of
door nieren en hersenen die beschadigd
zijn. In het onderzoeksveld wordt nu ook
meer gekeken naar juist die overlevers, hoe
die een betere kwaliteit van leven zouden
kunnen hebben."
In feite kan iedereen sepsis krijgen, ook
voorheen kerngezonde mensen. Maar er
zijn groepen die bevattelijker zijn, zoals
'kleine kinderen, ouderen, diabetici, kanker
patiënten en reeds verzwakte mensen. Nu
hoeft niet iedereen bij een simpele infectie
te vrezen voor sepsis, maar mensen moe-
WAT IS SEPSIS?
ten zich wel bewust zijn van de sympto
men die zich voordoen wanneer een infec
tie verergert en zich uitbreidt. Symptomen
die kunnen wijzen op sepsis, zijn onder
meer hoge koorts, lage bloeddruk, versnel
de pols, kortademigheid, verminderd be
wustzijn en verwardheid.
Van der Poll: „Dan is het extreem belang
rijk dat iemand meteen naar de spoedeisen
de hulp wordt gebracht."
Sepsis is te voorkomen door betere hygië
ne, maar dat geldt dan voornamelijk voor
de ontwikkelingslanden. Van der Poll: „Sep
sis is een van de grootste veroorzakers van
sterfte in de Derde Wereld, vooral onder
kinderen. Maar het wordt nooit genoemd."
De hoogleraar vindt uiteraard dat de Neder
landse overheid meer geld in onderzoek
naar de behandeling van sepsis zou moe
ten steken. „Naar ziektes als kanker gaat
veel geld. En terecht natuurlijk", zo bena
drukt hij. „Kanker heeft ook een hoge be
langstelling onder de bevolking, iedereen
is tenslotte bang om kanker te krijgen."
Omdat sepsis nog zo onbekend is, heeft hij
geen hoge verwachtingen van eventuele in
zamelingsacties. En dan kost deze ziekte
ook nog eens ontzettend veel geld.
„In de VS is uitgerekend dat een sepsisge-
val 35.000 dollar kost aan ziekenhuiskos
ten", vertelt Van der Poll. „Omgerekend
naar de Nederlandse situatie is dat 26.000
euro per patiënt en dat maal 40.000. Reken
zelf maar uit, dat is om en nabij 1 miljard
euro per jaar."
door Anne Salomons illustratie Getty Images
Tom van der Poll
Sepsis wordt veroorzaakt door een infectie,
meestal door een bacterie, maar soms ook
door een schimmel.
Het is verstandig rekening te houden met
sepsis als iemand zich ernstig ziek voelt,
verward is en een van de volgende
symptomen heeft: hoge koorts, lage
bloeddruk, versnelde pols, kortademigheid
of verminderd bewustzijn.
Bij sepsis is snel handelen geboden, de-
patiënt heeft acuut medische zorg nodig in
een ziekenhuis.
reageren?
W gezondheid@depersdienst.nl
