V
Het kabinet sluit ak
koorden bij de vleet,
terwijl het allerminst
zeker is dat het parle
ment ermee instemt.
Dat burgers nu einde
lijk willen weten
waar ze aan toe zijn,
is een misvatting,
zegt premier Mark
Rutte. „Discussies
tussen oppositie en
coalitie zijn van alle
dag. Waarom zouden
die opeens bijdragen
aan onzekerheid als
dat al sinds de oorlog
niet het geval is?"
8 VERDIEPING
MARK RUTTE
j
ark Rutte zit
amper een mi
nuut in zijn
stoel of zijn
gsm (ogen
schijnlijk uit
het pre-smart-
phone-tijd-
perk) rinkelt.
„Sorry. Dit telefoontje moet ik echt even
opnemen", verontschuldigt hij zich. Snel
beent hij weg uit het Torentje. Nog net is
te horen hoe hij de telefoon opneemt. In
zijn derde jaar als premier gaat dat nog
steeds op zijn Ruttes: „Ja? Hai!", klinkt het
enthousiast.
Aan gepieker doet hij nog altijd niet, blijkt
ook later. Of het nu het bedroevend lage
vertrouwen in zijn kabinet is of de hoon
van de oppositie over de jongste begroting,
Rutte praat liever over de plannen van zijn
kabinet dan over zichzelf en peilingen.
Afgelopen dinsdag zat u de hele avond bij
Pauw en Witteman. Die uitzending trok plots
250.000 kijkers minder dan normaal. Is dat
geen veeg teken?
„Dat las ik ook ergens. Maar het is uitge
zocht: er was een 'voetbaleffect'. Er keken
een miljoen mensen naar die voetbalwed
strijd op het andere net."
Dus die daling lag niet aan u?
Lachend: „Nee, geen moment. Ondenk
baar."
Is het niet zorgwekkend dat het vertrouwen
in u zo laag is?
„Daar zit ik hier niet voor. Als je ziet wat
dit kabinet allemaal aanpakt en je ziet tege
lijkertijd de werkloosheid oplopen en de
koopkracht dalen, dan vind ik het niet ver
rassend dat de mensen niet staan te jui
chen. Als je met die mensen doorpraat en
vraagt: 'Wat is het alternatief?' Dan zeggen
ze: 'Ik wil groei'. Dan zeg ik: 'Dat wil ik
ook'. Zeggen zij: 'Ik wil dat de koopkracht
niet meer daalt'. Snap ik, dat wil ik ook.
Maar we zitten momenteel in een grote
transformatie. Niet te veel uitgeven, hervor
men en op een slimme manier de econo
mie stimuleren. De overheid wordt op een
andere leest geschoeid."
Ah, u doelt op de 'participatiesamenleving'.
Ofwel: de overheid trekt zich terug, burgers
zoek het maar uit.
„Het is altijd het ene uiterste of het andere,
hè? Wat is het nou? Óf het is een complete
verzorgingsstaat waarbij je van de wieg tot
het graf wordt vertroeteld óf er is niks
meer. Dat is niet zo. De politiek loopt ach
ter. Het land is al een stuk verder. Mensen
vinden het logisch dat ze dingen zelf doen.
Ik ben ervan overtuigd dat een samenle
ving waarin mensen dingen met elkaar or
ganiseren, tot een hechtere samenleving
leidt."
Gaat het niet te snel? De overheid trekt zich
terug.
„Nee, de overheid trekt zich niet terug. Je
zult vaak zien dat het een coproductie is.
Neem de zorg voor ouderen. We vinden
het terecht normaal dat iemand die zich
niet zelf kan wassen, een thuishulp over de
vloer krijgt. En dat de kinderen weer ande
re taken overnemen. Natuurlijk is er ook
een financiële component, maar de bezuini
ging is niet de hoofdreden. Mensen willen
graag thuis blijven wonen."
Denkt u niet dat dit verhaal beter aanslaat
als u meer vertrouwen zou genieten?
„We zitten in een lastige fase; mensen mer
ken nog niet dat het beter gaat. Als ik me
nu zorgen ga maken of Mark Rutte wel po
pulair is, ben ik met de verkeerde dingen
bezig. Als ik iets langer met mensen door
praat, dan zeggen ze: 'Ik begrijp wat je aan
het doen bent, eigenlijk wel weer logisch
dat het kabinet dingen aanpakt zoals nu ge
beurt'. Ik ben ervan overtuigd dat mensen
én zo'n peiling invullen én zich tegelijker
tijd realiseren dat het kabinet doet wat no
dig is."
De werkloosheid stijgt, de economie groeit
minder hard, de koopkracht daalt. Vooral
gepensioneerden en chronisch zieken leveren
flink in. Is de prijs niet te hoog?
„Het pakket van 6 miljard euro draagt maxi
maal bij aan herstel van de overheidsfinan
ciën. De werkloosheid neemt er nauwe
lijks extra door toe. Tegelijkertijd is de rem
op groei en koopkracht minimaal. Bij chro
nisch zieken en in de langdurige zorg ge
ven we gemeenten de ruimte om maatrege
len te nemen, alleen zie je dat niet terug in
de koopkrachtplaatjes. Luister, ik ontken
niet dat de koopkrachtdaling van een half
of een kwart procent ongelijk verspreid is.
We hebben werkenden zoveel mogelijk
willen ontzien. De koopkrachtdaling bij
ouderen, die zit hem voornamelijk in de la
gere pensioenen. Dat is erg, maar pensioe
nen zijn echt een zaak van werkgevers en
werknemers, niet van het kabinet."
Hoe zit het met uw eigen koopkracht?
„Als minister-president heb ik een heel
goed salaris, ik geloof 144.000 euro. Ik heb
niks te klagen."
De Raad van State vindt uw bezuinigingen
onvoldoende en te laat. De uitgaven aan zorg
en sociale zekerheid blijven de pan uitrijzen.
„Als je alles zou doen wat de Raad van Sta
te adviseert, zou je niet 6 maar 18 miljard
moeten ombuigen. Dan zou je echt schade
berokkenen. In de sociale zekerheid doen
we al veel: WW, ontslagrecht, de Wajong.
In de zorg ook. Het feit dat we dit jaar voor
het eerst geen zorgtegenvallers hadden
- normaal ieder jaar een miljardje of 2 - is
daar een bewijs van. Nu heeft de zorg zelfs
kunnen bijdragen aan de pot van 6 miljard,
dat is uniek. Ik denk dat we er met die
6 miljard zijn, al weet je dat nooit zeker."
Tegelijkertijd ligt er ook nog een regeerak
koord. Het kabinet sluit eerst deals met organi
saties en komt daarna pas naar democratisch
gekozen politici. Is dat niet de wereld op zijn
kop?
„Ik vind dat een arme uitleg. Natuurlijk
zijn politieke partijen relevant. Zij beslis
sen uiteindelijk. Maar ik zou het een verar
ming vinden als we alles concentreren tot
uitsluitend het debat in de Tweede Kamer.
De FNV vertegenwoordigt nog altijd 1,2
miljoen leden, bij VNO-NCW is een groot
deel van het bedrijfsleven aangesloten..."
Maar die beperken wel uw speelruimte om
zaken te doen met de oppositie.
„Ik zie die tegenstelling niet zo. Veel par
tijen die nu in de oppositie zitten, hebben
in het verleden bewezen dat er geregeerd
moet worden. Het zou tegelijkertijd gek
zijn dat, als zóveel maatschappelijke instan
ties zich scharen achter akkoorden, de Ka
mer niet in staat zou zijn daar een politie
ke vertaling aan te geven. Ik ben ervan over
tuigd dat dat lukt."
Waar baseert u dat vertrouwen op?
„Kijk naar het woonakkoord met D66,
Christenunie en SGP. Ik ben ervan over
tuigd dat dat op andere terreinen ook gaat
lukken. Zoveel maatschappelijk draagvlak
zal zich uiteindelijk politiek vertalen. Het
politieke landschap is veranderd. Dat stelt
ook andere eisen aan de oppositie. Daar
hoef ik ze niet toe op te roepen. De
partijen realiseren zich dat steun nu
noodzakelijk is voor belangrijke hervormin
gen."
Dus u duikt straks de achterkamertjes weer in
en burgers moeten nog maar even wachten
voor ze weten waar ze aan toe zijn.
„Die achterkamertjes zijn onvermijdelijk
en zijn ook niet nieuw. Mensen vinden het
helemaal niet gek dat er achter de scher
men overleg gevoerd wordt. En nu zouden
mensen dat opeens moeilijk vinden omdat
ze niet precies weten waar ze aan toe zijn?
Discussies tussen oppositie en coalitie zijn
toch van alledag? En waarom zouden die
opeens bijdragen aan onzekerheid als dat
sinds de oorlog niet het geval was? Ik ben
daar niet zo bezorgd over."
Wat gebeurt er als een belangrijk kabinets
plan getorpedeerd wordt in de Eerste Kamer?
Valt het kabinet dan?
„Ik ga er helemaal niet vanuit dat dingen
mislopen. We werken met de collega's uit
het kabinet hard voor Nederland en dat
geldt ook voor Buma, Pechtold, de leider
van de Christenunie..."
De SP en GroenLinks in de Eerste Kamer
zeggen: 'Het kan ons geen biet schelen of het
kabinet valt'.
„Dat laat ik voor hun rekening. Het is toch
normaal dat oppositiepartijen hun huid
duur verkopen en piketpalen slaan? Dat
hoort erbij. Nederland heeft zeer verant
woordelijke politici, ook van de oppositie.
Voor het kabinet is essentieel: de overheids
financiën moeten op orde en het verdien-
vermogen van Nederland moet groter. Ba
nen! Volgende week hebben we de Algeme
ne Politieke Beschouwingen, dan krijgen
we natuurlijk tegenbegrotingen die we
goed bestuderen. En dan moeten we zoe
ken naar overeenstemming. Ik denk dat dat
goed zal aflopen, dat verwacht ik."
Populariteit is voor
premier onbelangrijk
door Niels Klaassen en Laurens Kok
foto Raymond Rutting/HH
M
