Vier vrouwen over een onmogelijke man
Limonov
CAKKERE
Jeroen
C f J
Terlingen
Rond klassieke compo
nisten hangt het aura
van keurige mannen
die heel serieus hun
werk doen. Dat laatste
kan best kloppen, maar ze zijn niet
altijd even voorkomend geweest.
Zo gaf regisseur Milos Forman in
1984 een onthutsend beeld van Mo
zart in zijn film 'Amadeus'. Die zorg
de voor een schok bij de liefhebbers
van de muziek van het Weense won
derkind. Fans van Carlo Gesualdo
(1566-1613) zullen best wel wat we
ten van het niet al te rooskleurige le
ven van deze Italiaanse componist.
Maar het beeld dat Jeroen Terlingen
van hem schetst in zijn roman 'Ge
sualdo' is ronduit stuitend. Buiten
zijn muziek valt er nauwelijks iets
aardigs over deze man te melden.
Een ploert, een bruut, een sadist en
masochist - het portret wordt in elk
hoofdstuk gruwelijker.
Terlingen laat zijn verhaal vertellen
door vier vrouwen die een belangrij
ke rol spelen in het leven van Ge
sualdo. Zijn moeder blijkt weinig
met hem te hebben. Zij vestigt haar
hoop op oudste zoon Luigi. Als die
verongelukt, wordt Carlo erfopvol
ger en moet hij voor nageslacht zor
gen. Vrouwen zijn aan Carlo echter
niet besteed. Toch vermoordt hij
zijn eerste eega en haar minnaar uit
jaloezie. Tegen anderen is hij rond
uit onbeschoft. Vaak kan hij zijn
handen niet thuishouden.
Wat het boek van Terlingen zo intri
gerend maakt, zijn de kleurrijke be
schrijvingen van het milieu waarin
Gesualdo leeft. Hij behoort tot de
machtigste adellijke families uit de
renaissance. Die trouwen niet uit
liefde, maar om familiekapitalen vei
lig te stellen. Dat zet de deur open
voor corruptie, overspel en foute
machtspelletjes tot in het Vaticaan.
En dat allemaal tegen de achter
grond van een turbulent cultureel
leven. De vrouwen zijn stuk voor
stuk sterke karakters. Een van hen,
zangeres Laura Peverara, is aanvan-
kelijk wel gecharmeerd van Gesual
do. Maar ook zij krijgt genoeg van
de wrede man. Onthutsend is het
slot waarin Eleonora d'Este, de twee
de vrouw van de componist, vertelt
hoe Gesualdo aan zijn einde komt.
Wat overblijft, is verbazing over het
feit dat zo'n foute man zulke mooie
muziek heeft geschreven. Dat blijft
moeilijk met elkaar te rijmen.
De succesvolle Franse schrijver
Emmanuel Carrère kreeg in Ne
derland de Europese Literatuur
prijs 2013 voor 'Limonov'.
Dat boek gaat over de Russi
sche schrijver, avonturier en
omstreden politicus Edward Li
monov. „Hij is net Peter Pan",
zegt de auteur.
Carrère (55) is gevleid dat zijn
prachtboek over een ongrijp
bare schelm en charmeur zo
veel aandachtlcrijgt.
De Europese Literatuurprijs
voor de beste in het Neder
lands vertaalde roman van
het afgelopen jaar ging niet alleen naar
hem, maar was ook bedoeld voor zijn ver
taalsters Katelijne De Vuyst en Katrien Van-
denberghe. „Er zijn veel prijzen voor schrij
vers, maar prijzen voor vertalers zijn er
niet zoveel, voor zover ik weet. En wat is
een schrijver buiten zijn eigen taalgebied
zonder goede vertalers?", zegt Carrère,
wiens boeken in Frankrijk herhaaldelijk in
de grote prijzen vallen.
Carrère schreef met Limonov een boek dat
biografie noch roman mag heten. Het is
het verhaal over een man die een even ro
manesk als gevaarlijk leven leidt.
Edward Limonov (1943) groeit op in ge
welddadige jeugdbendes in Oekraïne. Hij
vlucht naar New York waar hij huisknecht
van een miljardair wordt.
De levensgenieter en rokkenjager wordt
(cult)schrijver en een gevierde ster in Pa
rijs, vecht in de Balkanoorlog en richt in
Rusland een politieke partij op met bolsje-
wistisch-fascistische trekjes. Emmanuel
Carrère leerde Limonov kennen in de Pa-
rijse jetset van de jaren tachtig. „Limonov
was onze barbaar, ons boefje. We droegen
hem op handen", aldus Carrère.
Limonov dook in de jaren negentig weer
op toen hij tot ieders verbijstering aan de
kant van de Serviërs vocht in de Balkanoor
log. Carrère kwam hem vele jaren later te
gen op een bijeenkomst over de spraakma
kende politieke moord in 2006 op de Russi
sche journaliste Anna Politkovskaja.
Hij besloot een artikel aan Limonov te wij
den dat uitdijde tot een lijvig boek. Daar
toe bracht hij twee weken met Limonov
door. Op zich al bijzonder, omdat de Rus
buitenstaanders zelden tot zijn 'hofhou
ding' toelaat. „Ik wilde schrijven over de in
eenstorting van het communisme en de
verwarrende jaren die daarop volgden. Aan
de hand van Limonovs levensverhaal was
ik in staat om de recente geschiedenis in
zichtelijk te maken."
Voor de nareist Limonov draait alles in zijn
leven en in zijn boeken om één persoon: Li
monov. „Hij is nogal onder de indruk van
zichzelf. Hij is arrogant en tegelijk is er iets
wat hem innemend maakt."
Wat vindt de Rus zelf van Carrère's boek?
„Hij doet daar geheimzinnig over. Maar ik
ben ervan overtuigd dat hij dankbaar is
voor de roem die het hem heeft opgele
verd. Als ik nu. naar Moskou kom, bezoe
ken we elkaar. We praten wat, maar we
worden niet samen dronken."
Limonov is momenteel de leider van de ex
treme Nationaal-Bolsjewistische Partij, die
Niemand in
Rusland ziet graag
dat Limonov de
leiding krijgt, het
is genoeg geweest
deel uitmaakt van de oppositie die het op
neemt tegen Poetin.
Stel dat Limonov in Rusland grote (of te
veel) politieke macht zou krijgen?
„Hij zou zijn tegenstanders of wie hem
ook dwarszit naar de Goelag sturen", zegt
Carrère onomwonden. „Hij probeert een re
volutie te ontketenen in Rusland. Hij is er
van overtuigd dat het hem lukt, maar ik
ben sceptisch. Ik heb wel respect voor zijn
moed, maar niemand in Rusland zou graag
zien dat hij de leiding krijgt. Niemand in
het land wil een revolutie. Het is genoeg ge
weest."
Emmanuel Carrère is een begenadigde sti
list en verhalenverteller. Dat bewees de
(scenario)schrijver, die ook documentaires
maakt, al in zijn romans De sneeuwklas
(i995)» Op drift (1986) en De tegenstander
(2000), over waanzin en de bedrieglijke
werkelijkheid. Zo gaat zijn bestseller De te
genstander over een man die achttien jaar
een dubbelleven leidt. Als dit aan het licht
dreigt te komen, vermoordt hij zijn gezin.
Heeft hij een bijzondere fascinatie voor
gekte en gevaarlijke mensen? „Niet alleen
hoor. Als ik schrijf over bestaande perso
nen, zijn dat individuen die heel anders
zijn dan ikzelf. En met wie er toch iets ge
meenschappelijks is."
Een Italiaanse regisseur heeft inmiddels de
filmrechten van Limonov gekocht. Voor d<^
hoofdrol wordt Johnny Depp getipt. „Hij is
ervoor geknipt, met zijn babyface. En kijk
naar Limonov", zegt de Fransman.
„Limonov is nu 70.
Hij draagt een baard,
maar desondanks
ziet hij er opvallend
jong uit. Echt Peter
Pan-kwaliteit!"
4*-
Een arrogante
5 riinin*u;i't
l l'
door Martin Hermens
Jeroen Terlingen - Gesualdo.
Letterijn, 17,50 euro.
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 2013 BOEKEN 13
door Nico de Boer
Emmanuel Carrère
„Als ik naar Moskou kom, bezoeken we el
kaar. We praten wat, maar we worden niet
samen dronken." foto Richard Dumas
Emmanuel Carrère -
Limonov. Vertaling Kate
lijne De Vuyst en Ka-
trien Vandenberghe.
De Bezige Bij,
19,95 euro.
