I
Kamp Komt Aldel iets tegemoet
LAAGSTE PRIISÜ
mm
BINNENLAND 7
Project X zette een jaar geleden Haren op
z'n kop. Hoogleraar Van den Brink voor
ziet vaker uitwassen van de feestcultuur.
TILBURG - „Ik denk dat er in de toe
komst nog meer ordeverstoringen
komen waar sociale media een rol
in spelen", zegt hoogleraar maat
schappelijke bestuurskunde aan
de Universiteit van Tilburg en lec
tor aan de politie-academie Ga
briel van den Brink. „Een tweede
Project X zal er niet snel komen,
maar misschien gaat het een vol
gende keer om hooligans of ande
re sportgerelateerde evenemen
ten. Daarom is het goed bij de ach
terliggende oorzaken van 'Haren'
stil te staan."
Merthe zette een uitnodiging
voor haar verjaardag op Facebook,
noemde het feestje naar de film
Project X en schreef zo geschiede
nis: haar zestiende verjaardag op
2i september 2012 liep uit op een
enorme chaos.
Vijfduizend jongeren overspoel
den het Groningse dorp. De poli
tie pakte er 110 op; twaalf van hen
kregen later cel- en werkstraffen
en moesten schadevergoeding be
talen. Job Cohen leidde een com
missie die de gebeurtenissen on
derzocht; het rapport leidde tot
het opstappen van zowel burge
meester Rob Bats als politiechef
Marion Latour.
Van den Brink zat in de commis-
sie-Cohen om de maatschappelij
ke achtergronden van de zogehe
ten Facebookrellen te onderzoe
ken. Hij vatte zijn bevindingen sa
men in een boek. „De focus lag
erg op de schuldvraag. Terwijl de
complexe achtergronden ons iets
kunnen leren: hoe kunnen we
soortgelijke ontsporingen voorko
men? Want Haren is door het oog
van de naald gekropen. Er hadden
doden kunnen vallen."
Volgens Van den Brink botsen in
onze maatschappij twee ontwik
kelingen: de roep om veiligheid
en de wens van het individu om
zich vrij te uiten en te gedragen,
inclusief bij tijd en wijle norm
overschrijdend gedrag zoals een
met alcohol doordrenkt feest.
Het ooit zo letterlijk en figuurlijk
sobere en nuchtere Nederland
kent volgens Van den Brink anno
nu een sterke 'feestcultuur' waar
bij jongeren al vroeg grote hoe
veelheden alcohol drinken. „Heel
veel ouders vinden dat dat moet
kunnen, zij doen er zelf aan mee.
Maar bij 16-jarigen kan alcohol tot
schade leiden in het brein/ Dat pu
berbrein is toch al niet goed in
het controleren van de eigen im
pulsen. Pubers zoeken grenzen en
risico's op. In Haren had het on
der invloed van alcohol nog meer
uit de hand kunnen lopen."
In gesprekken met ouders en jon
geren na 'Haren' bleek volgens
hem wel dat ouders ingrepen.
„Veel ouders hebben hun kinde
ren verboden te gaan of duidelij
ke afspraken gemaakt. Ik had dat
eerlijk gezegd niet verwacht."
Ook al kregen de rellen al snel het
stempel 'Facebookrellen', zonder
de 'gewone' media was de zaak
wellicht nooit zó uit de hand gelo
pen. Van den Brink: „De meeste
inwoners van Haren zijn er van
overtuigd dat de 'oude' media de
zaak hebben aangewakkerd. Ze
ker toen een aantal mediamensen
jongeren zelfs opriep naar Haren
te komen."
Zoals een van de Harenaren tegen
de onderzoekers zei: „Als Het Jour
naal er mee opent, weet je dat het
een ontzettende hype wordt."
Tegelijkertijd bleven de autoritei
ten maar volhouden dat er 'geen
feestje' ging komen. Ze waren to
taal niet voorbereid op de vloed
golf die intussen op het dorp af
kwam.
Van den Brink en zijn onderzoe
kers durven te stellen dat er geen
sprake was van 'georganiseerde
rellen' waarbij bijvoorbeeld voet
balhooligans het voortouw na
men, zoals sommigen opperden.
Vrijwel alle jongeren gingen zon
der slechte bedoelingen naar Ha
ren.
Een jongere die op het 'feest' af
kwam, vertelde de onderzoekers:
„Ik was overdonderd door wat er
allemaal gebeurde. Iedereen zat in
een soort roes."
Van den Brink: „De stemming in
de aanloop naar de avond was
eerst jolig. Door de drank werd de
sfeer langzaam grimmiger. Er zijn
beelden die aantonen dat jonge
ren zich anders gingen gedragen
en van alles naar de politie gingen
roepen zodra er een tv-camera op
hen gericht was. De jongeren
stonden daar maar; er gebeurde
niets, er werd hen ook geen ver
maak geboden. Dan kun je wach
ten tot iemand de lont in het
kruitvat steekt. Vrijwel iedereen
die er was, noemt een knal van il
legaal vuurwerk als hét moment
waar het fout ging. Zo'n klap
zorgt voor een panische stem
ming. Dat werkt aanstekelijk. Het
werd ook nog eens donker. Ieder
een was bang en boos. Dan slaat
de vlam in de pan."
Heeft Nederland met 'Haren' een
les geleerd? Van den Brink: „Er
zijn daarna nog een paar Pro
ject X-initiatieven geweest. In
Arnhem is zowat de hele stad af
gesloten om een feest te voorko
men. Andere gemeenten waar het
dreigde te gebeuren, gingen met
een met de ouders van jongeren
praten. Ze werden op de eventue
le - financiële - consequenties ge
wezen: er wordt op u gelet! Die
ouders keken vervolgens wel uit.
Dat gebeurde zonder publiciteit.
Dat werkt goed. Je moet er echter
wel bovenop zitten."
Een van de aanbevelingen in het
boek is dat autoriteiten zich niet
moeten verbergen in ivoren to
rens en achter protocollen, maar
bereid moeten zijn snel te impro
viseren en te luisteren naar bur
gers, professionals en de jongeren
zelf. „Niemand ging met hen pra
ten in Haren, terwijl we hen juist
heel serieus hadden moeten ne
men."
Het in het Eemsmondgebied van
Groningen gevestigde Aldel zit in
de problemen doordat het bedrijf
aanzienlijk meer geld kwijt is aan
elektriciteit dan concurrenten in
bijvoorbeeld Duitsland. De minis
ter wil niet achterblijven bij
Duitsland waar de grootverbrui
kers eerst helemaal geen trans
portkosten hoefden te betalen en
na protesten van de Europese
Commissie nu een korting van 90
procent geldt.
Dat de elektriciteitstarieven in
buurland Duitsland goedkoper
zijn dan in Nederland, kan Kamp
niet veranderen. „Nederland en
Duitsland moeten de subsidiesys
temen op elkaar afstemmen."
Kamp is bereid te kijken naar een
overbruggingsregeling. Het be
drijf in Groningen onderzoekt
momenteel de mogelijkheden om
een directe elektriciteitsverbin
ding te laten leggen naar een
Duits elektriciteitsbedrijf en zo
goedkoop energie af te nemen.
Het ministerie van Economische
Zaken bekijkt de consequenties
van zo'n stap.
SLECHTS €54
ONBEPERKT BELLEN
ONBEPERKT SMS
2000MB DATA
SAMSUNG GALAXY S3
Incl. 500 belmin/sms
Incl. 500MB datategoed]
GEEN €50 MAAR
SAMSUNG GALAXY S4
Incl. onbeperkt bellen!
Incl. onbeperkt sms'en
Incl. 2000MB datategoed
DONDERDAG 19 SEPTEMBER 2013
Proj eet X uitwas
van feestcultuur
door Joep Trommelen
„Er hadden doden kunnen vallen
bij Project X Haren." foto ANP
DEN HAAG - Minister Henk Kamp
(Economische Zaken) wil de in het
voortbestaan bedreigde aluminium
smelter Aldel tegemoetkomen.
Kamp kondigde woensdag in de
Tweede Kamer aan dat hij zo snel
mogelijk met een voorstel komt
om grootverbruikers van elektrici
teit als Aldel al komend jaar 90 pro
cent korting te geven op de trans
portkosten van energie.
[8.0 megapixel camera
5 inch touchscreen
iOS besturing
l.c.m. 2-jarig Tele2 Actiebundel 500 (500 belmin/sms en 500MB)
l.c.m. 2-jarig Vodafone Red D (onbeperkt min/sms en 2GB data)
vergeet met een uitreksel van de KvK en je legitimatiebewijs mee te nemen
Bergen op Zoom Wouwsestraat 18 Breda Karrestraat 7 Dordrecht Voorstraat 266
Etten-Leur Markthof 7 Goes Korte Kerkstraat 1 Middelburg Markt 63a Oosterhout Arendshof 5
Roosendaal Roselaar 49 Rotterdam Lijnbaan S1 Terneuien Havenstraat 28
Tilburg Heuvelstraat 48 Vlissingen Walstraat 99 Waalwijk Stationsstraat 47a
Delft Hulst Spijkenisse Oud-Beijerland Naaldwijk Pijnacker
