Contact maken met de natuur -i Eerste boekverfilming Rosenboom Hulp bij euthanasie hoort niet bij leken Vleermuizen dommelen in de voegen 't CULTUUR 27 VLISSINGEN - Mensen laten ruiken aan een handvol koeienstront. Met dat fraaie beeld begint Dan sen met gehoornde dames, de docu mentaire die gistermiddag een voor-première had bij Film by the Sea. Filmmaker Onno Gerritse biedt met deze documentaire een mooi portret van het boerenecht paar Jan Dirk en Irene van der Voort. Zij kozen ervoor te stop pen met antibiotica in hun koeienhouderij. Ook vaccineren ze niet meer. Daar was moed en doorzettingsvermogen voor no dig. De film geldt niet als aan klacht voor de traditionele vee houderij. Wel toont Gerritse met deze documentaire wat de poging om meer in contact te komen met de natuur, kan opleveren. VLISSINGEN - De verfilming van het boek Publieke Werken van Tho mas Rosenboom zit eraan te ko men. Het is de bedoeling dat Jo- ram Lürsen Alles is Liefde en Alles is Familiede film gaat regisseren. Verder blijkt Gijs Scholten van Aschat belangstelling te hebben voor de hoofdrol. Het betreft de eerste verfil ming van een boek van Rosenboom. „Ik weet er zelf niet zo heel veel van hoor. Het meeste daarover lees ik in de krant", zei Rosen boom gistermiddag tijdens de der de literaire lunch bij Film by the Sea. Hij bemoeit zich niet met het scenario. „Ik verbeeld me niet dat ik er verstand van heb. Film ma ken is toch een vak op zich. Mijn enige angst is dat het verhaal door de film verbeterd wordt. Volgens mij is dat bijvoorbeeld gebeurd met de roman Karakter van Borde- wijk. De verhaallijn komt in de film veel beter uit de verf dan in het boek", aldus Rosenboom. Voor regisseur André van Duren, die door de auteur voor deze lunch was uitgenodigd was het best een beetje slikken. Hij had ook graag de regie van Publieke Werken willen doen, maar dat stokje is al langs drie anderen ge gaan: Willem van de Sande Bak- huyzen (inmiddels overleden), Theu Boermans en nu dus Joram Lürsen. Van Duren zeifis overi gens druk in de weer met plannen voor de verfilming van De Helle veeg van A.F. T. van der Heyden. Hij schoof ove rigens toch ook met veel plezier aan, omdat Rosenboom in Vlissin- gen Kees de longen als favoriete film presenteerde. „Waarom wordt die film eigenlijk niet elk jaar met kerst op televisie uitge zonden?", wilde Rosenboom van de regisseur weten. Volgens Van Duren heeft dat alles te maken met een conflict tussen hem en de NCRV. „Sinds die tijd wordt Kees de Jongen geweerd van tv." Presentatrice Helge Prinsen stelde uitgebreid Rosenbooms recente boek De Rode Loper aan de orde. De inspiratie daarvoor deed hij op tijdens Film by the Sea 2010 toen hij zelf eregast was op de rode lo per. Dat in verband met de docu mentaire over hemzelf betreffen de het schrijfproces voor zijn boek De zoete mond. De auteur ver telde dat aan het werkelijke schrij ven van een boek bij hem een lan ge periode van componeren voor af gaat. Hij stelt een uitgebreid schema met indeling van hoofd stukken op. „Dat levert me juist heel veel vrijheid op. Ik schrijf dan immers nog geen lopend pro za en kan dan nog van alles veran deren. Stel ik ben bezig met hoofdstuk 3, zit 's avonds op de bank met een glas wijn en be denk iets bruikbaars voor hoofd stuk 14. Dan kan ik dat met een aantekening al vast invullen", schetste hij zijn werkwijze. Vol gens hem werken meerdere vakge noten volgens een bepaalde struc tuur. „W.F. Hermans zou zijn Donkere Kamer van Damokles toch nooit zonder structuur geschre ven kunnen hebben?" De mythe dat Rosenboom elke dag chili con carne eet, weerlegde hij met de opmerking: „Nee, want ik kan te genwoordig nog een ander ge recht maken." Verder liet hij we ten een moeilijke eter te zijn. „Als ik bezig ben met schrijven, ver geet ik meestal dat ik ook moet eten, drinken en plassen. Dus als ik stop aan het einde van dag, wil ik alles tegelijk doen." Vandaag schuift Christine Otten aan voor de literaire lunch. VLISSINGEN - Een poëtische film over een on-poëtisch onderwerp. Een film die vragen oproept en tot nadenken aanzet. Een film die heel integer omgaat met dit inge wikkelde onderwerp. Aldus werd de film Miele beoordeeld door de panelleden van een debat over euthanasie gisteravond bij Film by the Sea. De debaters waren: Hedy d'Anco- na (voormalig minister Volksge zondheid, lid initiatiefgroep Uit Vrije Wil), Jacobina Geel (theolo ge, presentatrice en voorzitter GGZ Nederland) en Carlo Leget (o.m. hoogleraar palliative zorg). Miele bleek een prima film als aan zet voor een pittige discussie. D'Ancona greep de kans aan te pleiten voor heldere regelgeving voor hulp bij zelfdoding als ie mand ecbt niet verder wil leven. Zonder dus dat er sprake is van ondragelijk lijden, waar de huidi ge euthanasiewet wel in voorziet. „Laat die hulp niet aan leken over", vindt zij en ze zag die me ning in de film bevestigd. „Laat daar eerst eens meer onder zoek naar gedaan worden, voordat we te snel in regels schieten", vond Leget, die zich even later wat geïrriteerd toonde omdat voor hem de discussie te veel de kant op ging van 'voor' of 'tegen' euthanasie bij levensmoeheid. D'Ancona vindt dat de mens zelf daarin de beslissing moet kunnen nemen, ongeacht de uitslag van welk onderzoek dan ook. „De discussie dient te gaan over de hulpverlener. Wie mag ik vra gen te helpen als ik levensmoe word?", bracht Geel in het mid den. Zij voerde als voorbeeld de zaak Albert Heringa aan. Hij hielp zijn 99-jarige moeder bij zelfdo ding. „In de televisie-uitzending daarover werd een liefdevol beeld geschetst. Maar het deugt niet en volgens de wet is hij strafbaar." Miele is nog te zien: vandaag 14.00 uur, zaterdag 21/9, 16.00 uur en zondag 22/9,18.45 uur Op het weblog Zeelandgeboekt van de PZC worden nieuwe Zeeuwse boe ken en tijdschriften gesignaleerd. We kelijks wordt één titel in de krant ge presenteerd. Ik pluk zomaar een paar zin nen uit het boek. 'De ruïne blijft een ruïne'; 'hier ver traagt de tijd tot in de toekomst'; 'voor schilders van zeegezichten is het een geliefd decor'. Natuur lijk hebben zulke zinnen betrek king op het zeefort Rammekens bij Ritthem. Eén van de mooiste monumentale verdedigingswer ken van Zeeland. Van Nederland. En van West-Europa. De afgelo pen twee jaar werd het hartgron dig gerestaureerd. Ruim 4,5 eeuw ligt het fort nu strategisch op de rand van Walcheren. Oude ste nen kunnen heel wat leven voort brengen. Ik lees het allemaal in. Fort Rammekens. Een poort naar de toekomst. De geschiedenis van het fort is na genoeg bekend. Gebouwd vanaf 1547, de Napoleontische tijd, de Tweede Wereldoorlog. Twijfelt u nog, google het fort dan maar even, dan krijgt u meer dan ge noeg info. Schrijfster Jacoline Vlaander (Am sterdam, 1964) is journalist en bio grafisch schrijfdocent. Het fort is een Rijksmonument en sinds 1972 eigendom van Staatsbosbeheer. De restauratie is bedoeld om het verdedigingswerk te stabiliseren. Dat houdt in, dat 'het verweerde uiterlijk met brok kelende muren en een weelderig wilde plantengroei' behouden is gebleven. Jacoline Vlaander heeft haar verhaal in vier periodes opge knipt: 1547-1600,1600-1795, 1795-1900,1900-heden. Als na 1830 de perikelen met België wor den opgelost, raakt Rammekens vergeten. In 1869 verliest het zijn status als fort. Pagina 57: „Mossen kruipen in kalkrijke mortel. Va rens en geurende bloeiers hech ten zich behaaglijk tussen de ste nen, en geruisloos langs de geruw de muren rukken wilde bramen op. De natuur neemt het lang zaam over." In de Tweede Wereld oorlog geeft de Duitse bezetter het fort weer een militaire func tie. Ik leef mee met de grootoorvleer- muizen, die in de voegen tussen de stenen dommelen. Tijdens hun winterslaap halen ze één keer per anderhalf uur adem. Een paar keer per winter worden ze wakker om druppels van de mu ren te drinken. Nou is de vraag of er na de restauratie voldoende lek- water is. Ik mag het hopen. Jacoline Vlaander: Fort Rammekens. Een poort naar de toekomst - Uitge verij Den Boer De Ruiter, 80 pagi na's, 12,so euro. WOENSDAG 18 SEPTEMBER 2013 I Filmmaker Onno Gerritse en boer Jan Dirk van der Voort, foto Lex de Meester door Ali Pankow T7T I Thomas Rosenboom door Ali Pankow door Jan van Damme

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2013 | | pagina 27