film by
,HEsea
West-Zeeuws-Vlaanderen
houdt de adem in
Het trauma zit vooral
in de herhaling
H
Zeeuwse vrienden op de voet gevolgd
Het Zeeuws Museum vroeg Zeeuwen te filmen wat ze
wilden bewaren. Professionals lieten zich door de
inzendingen inspireren. Drie films dragen nu 'Eilanden'.
Twee begin-dertigers, ze komen uit
Amsterdam (Mirka Duijn) en Rot
terdam (Nina Spiering) en maken
nu zo'n vijfjaar samen films. Om als
Randstedeling zomaar wekenlang je in
trek te nemen in een anti-kraak boerde
rij met uitzicht op DOW, in een oud
klooster in Hoofdplaat en een huisje aan
de Scherpbierseweg bij Groede? Dat is
een hele ervaring. Maar het is wel dé ma
nier om de mensen in de regio te leren
kennen. De inwoners praten dialect. In
de film worden ze ondertiteld.
Na het zien van alle voor Eilanden inge
zonden filmpjes kwamen Nina en Mirka
in West-Zeeuws-Vlaanderen terecht.
Land van Verandering, is de titel van hun
productie. Ze verwerkten zo'n dertig
filmpjes van inzenders. Soms één beeld
je, maar dat telt ook, zeggen ze.
Tijdens de opnamen kregen ze het ge
voel in een regio te zijn waar veel ver
dwijnt. In Breskens troffen ze bijvoor
beeld de vissers en oud-vissers: de vis
mijn wordt een visexperience. Mirka:
„Mensen hier staan op een omslagpunt.
Iedereen houdt de adem in en wacht af
wat er gaat gebeuren. Dat gevoel wilden
we overbrengen."
De film biedt een collage van portretten
van West-Zeeuws-Vlamingen. „En",
zegt Nina, „we hebben ook scènes geëns
ceneerd. De schoonmaakploeg van de
kerk in Hoofdplaat is speciaal voor ons
een extra keer aan het werk gegaan."
Ook de vijftig oldtimer tractoren stelden
zich in storm en regen voor hun camera
op. Nina: „We waren wel een beetje ner
veus. Hebben jullie wel eens met boeren
gewerkt, vroegen ze."
anro Smitsman (1967) is een be
kende naam in televisie- en film
land. Hij regisseerde de televisie
series 'Van Speijk', 'Fok jou!' en 'Roes'. En
won met zijn film Raak in 2007 een Gou
den Beer. Voor het Eilandenproject ging
hij op zoek naar universele gevoelens.
Zijn film Retour begint met een beeld van
een eenzame man in een bejaardentehuis.
Hij staat aan het eind van een tijdperk,
waarin we als kijker steeds verder worden
teruggeleid.
De kern van het verhaal is verlies. Hen
drik en Marie zijn jonge ouders. Tijdens
een toeristisch verblijf aan de Zeeuwse
kust verdrinkt hun dochter. Om hun ver
driet een plaats te geven gaan de echtelie
den elk jaar precies op de 'rampdag' terug
naar de plek des onheils.
Retour kan betrekking hebben op de
ouders, die steeds terugkere. De titel
heeft ook betrekking op het filmverhaal.
We beginnen in 2013 met de bejaarde
Hendrik, wiens vrouw Marie is overle
den. Van daaruit gaan we terug in de tijd.
Praktisch gezien was het een hele opgave
om de acteurs veertig jaar ouder te maken
dan ze zijn. „Om dat voor elkaar te krij
gen, met protheses en al, zaten ze soms
3,5 uur in de make-up", vertelt Smitsman.
De uitstraling van zijn film is Zeeuws,
zegt de regisseur. Opnames in Biggeker-
ke, je ziet het polderlandschap, de dui
nen, klederdracht. Smitsman: „We heb
ben zelfs een Zeeuws lied bedacht."
Vijf vrienden in Terneuzen, allemaal
zo rond de 25. Ze behoren tot 'de
grenzeloze generatie', waarvan
wordt gezegd dat alles haalbaar is, 'als je
maar je best doet'. In Zeeuws-Vlaanderen
klinkt dat 'grenzeloze' echter wat iro
nisch. „Zeker voor jongeren is het hier
nogal afgesloten", zegt Marnix Ruben. „Je
komt er niet zo makkelijk buiten."
Met die gedachte maakte hij Quarterlife,
een documentaire van bijna een uur. Een
jaar lang volgde hij zijn vier beste vrien
den: Maico, Jelle, Sauro en Felix. Met de
film behaalt Ruben zijn masterdiploma
aan de Hogeschool Sint Lukas in Brussel.
„Voor mijn bachelor ben ik afgestudeerd
op een fictiefilm. Daarvoor had ik mijn
vrienden al als inspiratiebron gebruikt.
Volgens de docenten was dat redelijk bril
jant materiaal, dus daarom vroegen ze:
waarom maak je niet een film over die
vrienden?"
Hun leven heeft hij intensief gevolgd.
Het zijn allemaal jongemannen op kruis
punten in hun leven. Ze zijn aan het eind
van hun opleidingen, hebben ambities
maar twijfelen ook over hun toekomst,
willen nog altijd graag feesten maar ver
langen tegelijkertijd naar vastigheid. Uit
eindelijk maken ze allemaal, hoewel niet
altijd in positieve zin, flinke veranderin
gen door en en boekt degene van wie je
het minste verwacht misschien wel de
grootste progressie.
Dat maakt van Quarterlife, gebaseerd op
150 uur ruw materiaal, een even eerlijk
als aansprekend portret van Zeeuwse jon
geren van nu. Bewust heeft Ruben zo
min mogelijk 'geregisseerd'. „Uiteindelijk
is alles in de film vanzelf ontstaan."
Filmmakers
door Jan van Damme
Beeld uit Land van Verandering, met aandacht voor de visserij in Breskens.
Sophie van Winden en Jeroen Spitzenberger in de film Retour.
Eilanden
zo 15/9 première, 19.00 uur, zaal 1
za 21/9 PZC-dag, 12.15 uur zaal 6, 14.15 uur
zaal 4.
door Rolf Bosboom
Zo 15/9,15.00 uur, zaal 5 (première). Za 21/9
(PZC-Dag), 12.30 uur zaal 7,16.45 uur zaal 4.
De vier vrienden die in Quarterlife worden
gevolgd. Van links naar rechts: Maico, Jelle,
Sauro en Felix.
