fSTsea
film?*
66 Compensatie kan
helpen om
gezamenlijke
oplossingen te
vinden
Uitgevers testen digitale
kiosk kranten en tijdschriften
ECONOMIE 13
De overheid riskeert
een debacle als het
de discussie over
schaliegas zo blijft
voeren, stelt het
Rathenau Instituut.
'Vervangende woning
geen taak banken'
Geen maanden wachttijd om te kunnen
dineren bij een sterrenrestaurant.
DEN HAAG - We schrijven 1 decem
ber 2009. Op het podium van
theater het Kruispunt in Baren-
drecht zitten Jaqueline Cramer en
Maria van der Hoeven, dan nog
de ministers van respectievelijk
Milieu en Economische Zaken,
achter een tafeltje.
Tegenover hen een mensenmassa,
vol boosheid en ongerustheid
over een kabinetsbesluit dat op
slag van CO, in de Barendrechtse
bodem toestaat. „Ik heb niet de in
tentie u te overtuigen", zegt Cra
mer. „Maar ik wil u uitleggen
waarom we dit besluit hebben ge
nomen. Hoe u het ook wendt of
keert, elk onderzoek toont aan dat
het veilig kan."
Ze overtuigt de Barendrechters er
inderdaad niet mee. De aanhou
dende onrust leidt ertoe, dat het-
besluit in oktober 2010 wordt te
ruggedraaid.
De reden: een gebrek aan draag
vlak. Niet zo vreemd. Hoewel de
gemeente en de provinciale mi
lieucommissie zich uitgesproken
hadden tegen de CO,-opslag, ga
ven Cramer en Van den Hoeven
toch hun fiat.
Je zou het krachtig of dapper be
stuur kunnen noemen, maar het
is vooral erg ineffectief, consta
teert het Rathenau Instituut in
een rapport over schaliegas dat
gisteren gepresenteerd werd.
En om nou te zeggen dat Den
Haag geleerd heeft van het gedoe
in Barendrecht? Nee. Volgens het
instituut, dat de 'meningsvor
ming over wetenschap en techno
logie' wil stimuleren, geeft het ka
binet het lokale en regionale ver
zet in de schaliegasdiscussie geen
plek. „Over het algemeen is die
strategie weinig succesvol", stel-
len de onderzoekers. „Ze leiden
eerder tot meer en fanatieker ver
zet. Dit zien we bij schaliegas ook
gebeuren. Lagere overheden heke
len de huidige top-downbenade-
ring en willen een plek aan tafel.
Zij vinden dat zij te weinig forme
le ruimte hebben voor inspraak."
In een reactie op het rapport stelt
minister Kamp dat de inspraak
juist prima geregeld is. „Voor
groen licht voor proefboringen
zijn een milieu-effectrapportage
en meerdere vergunningen en in
stemmingen nodig."
Maar in Brabant en Flevoland, de
provincies waar proefboringen ge
pland zijn, is het gevoel heel an
ders. Illustratief voor de verstand
houding is een bijdrage die de
Haarense wethouder Eric van den
Dungen eind augustus op zijn ei
gen weblog plaatste. Hij doet ver
slag van een bezoek met colle
ga-bestuurders aan minister
Kamp. Haaren is een van de ge
meenten waar het Britse Cuadril-
la wil gaan boren.
Kamp licht het voornemen toe
om de proefboringen toe te staan.
Van den Dungen beschrijft de op
stelling van de minister als die
van een Thunderbirds-pop, die
op machinale wijze de vragen be
antwoordt. Na tien minuten
staan de Brabanders weer buiten.
Niet helemaal de manier, vindt
ook het Rathenau Instituut. Maar
hoe moet het wel? Allereerst moe
ten gemeenten en provincies
meer inspraak krijgen, stellen de
onderzoekers. Ze verwijzen naar
de Structuurvisie Ondergrond,
waaraan het rijk momenteel
werkt. Daarin is een grotere rol
weggelegd voor lagere overheden.
Hoewel het stuk nog geen wette
lijke status heeft, zou het goed
zijn wanneer de overheid vast in
de geest ervan zou handelen, vin
den de onderzoekers.
Maar er is meer. De discussie zou
niet enkel over de technische risi
co's van schaliegas moeten gaan,
zoals nu het geval is. Een belang
rijk onderdeel is de verdeling van
lusten en lasten. Nu is het zo dat
de lusten (de gasopbrengst) voor
de rijksoverheid zijn en de lasten
(de risico's op vervuiling, land
schapsaantasting en aardbevin
gen) voor de regio. Compensatie,
bijvoorbeeld in de vorm van kor
ting op de gasprijs, zou helpen
om de geesten rijper te maken.
Wat volgens het bureau ook on
derbelicht blijft: hoe noodzakelijk
is schaliegas? Kamp moet duide
lijk moeten maken wat de econo
mie er mee opschiet, en wat het
betekent voor de duurzaamheids-
ambities van Nederland. Nu is dat
nog zeer onduidelijk.
De vraag die rest is of het niet te
laat is voor een koerswijziging.
„Wij denken van niet", zegt An-
nick de Vries van Rathenau. „De
laatste tijd zijn er steeds meer par
tijen die hun visie geven op het
onderwerp. Daar moet de minis
ter nu gebruik van gaan maken."
Banken zien het niet als hun
verantwoordelijkheid om te
zoeken naar vervangende
woonruimte voor mensen die
door een gedwongen verkoop
uit hun huis worden gezet. Dat
liet de Nederlandse Vereniging
van Banken gisteren weten, als
reactie op een oproep van de
Vereniging Eigen Huis (VEH).
De zorgplicht van de bank zou
moeten doorlopen na een ge
dwongen verkoop, vindt de
VEH. Banken zeggen echter
dat zij er al alles aan doen om
gedwongen verkoop te voorko
men. Jaarlijks vinden er onge
veer 2500 veilingen plaats.
Krantenuitgevers Wegener en
NRC starten samen met uitge
vers van tijdschriften en opinie
bladen een digitale kiosk onder
de naam Blendle. Vanaf begin ok
tober kunnen via de site van
Blendle losse artikelen uit kran
ten (BN DeStem, Brabants Dag
blad, Eindhovens Dagblad en
NRC.next) opiniebladen (Else
vier, Groene Amsterdammer,
Vrij Nederland, Quote) en tijd
schriften (Quest, Nieuwe Revu,
Viva) worden gedownload.
De tarieven moeten nog worden
vastgesteld, maar liggen waar
schijnlijk tussen de 10 en 89 eu
rocent per artikel. Van de op
brengst gaat 70 procent naar de
uitgevers en 30 procent naar de
initiatiefnemers van Blendle.
Die zijn in gesprek met De Pers
groep, uitgever van De Volks
krant, over deelname. De proef
duurt 1 jaar en moet uitwijzen
of uitgevers nieuwe lezersgroe
pen aantrekken. Daarmee kun
nen de uitgeverijen hun inkom
sten vergroten. Ook moet blij
ken of Blendle niet leidt tot 'kan-
nibalisering' van deelnemende
kranten en tijdschriften.
Bij het Film Foodprogramma van Film by the Sea
schuif je zo aan bij de beste chefs van Zeeland.
www.filmbythesea.nl
SC"atuur SwaVerên VüWHigJ-"-
VRIJDAC 6 SEPTEMBER 2013
lets minder 'Thunderbirds'
ACHTERGROND
SCHALIEGAS
door Sander van Mersbergen
Het negeren van lokaal en regionaal verzet leidt tot meer en fanatiekere protesten, stellen onderzoekers, foto ANP/Robin Utrecht
Rathenau Instituut
AMSTERDAM
APELDOORN
