Eind dit jaar wil staatssecretaris Dijksma een
reddingsplan voor de honingbij presenteren.
'De polder' mag meepraten.
VERDIEPING 11
BIJENSTERFTE
Om de massale, wereld
wijde en bovenal myste
rieuze bijensterfte een
halt toe te roepen, scha
kelt staatssecretaris
Sharon Dijksma 'de pol
der' in. Felix Rottenberg
leidde al twee Bijeenkomsten waar alle be
langhebbenden mochten aanschuiven.
Over twee weken is er een derde. Dijksma
presenteert eind dit jaar een actieplan aan
de Tweede Kamer.
De staatskas is leeg, dus ligt de bal vooral
bij de deelnemers aan de Bijeenkomsten.
Dijksma's woordvoerder: „Een enorme pot
met geld is er natuurlijk niet in deze tijd,
maar het geld hoeft natuurlijk niet alleen
van de overheid te komen."
Probleem voor Dijksma is dat de neuzen
bepaald niet dezelfde kant opstaan. Zo rom
melt het binnen de Nederlandse Bijenhou
ders Vereniging (NBV). Voorzitter Jan
Dommerholt: „Wij zetten vooral in op
voorlichting aan de imker. We zouden
graag een landelijke consulent voor de bij
enteelt zien. Er is heel veel kennis beschik
baar. Die moet alleen beter onder de im
kers verspreid worden."
Imkeren werd met de komst van de var-
roamijt veel lastiger, stelt hij, en het ont
beert een aantal imkers aan voldoende
knowhow. „De bestrijding van de var-
roamijt vraagt vakkennis en discipline."
De NBV zou daarom ook graag zien dat het
landbouwonderwijs meer aandacht aan
het imkeren gaat besteden.
Imker Gerard van Merrienboer organiseert
momenteel echter een opstand onder im
kers tegen het NBV-bestuur. Er circuleert
een open brief waarin hij imkers die meer
aandacht voor de bestrijdingsmiddelen wil
len, oproept zich bij hem aan te sluiten. De
dissidente imkers willen dat het NBV-be
stuur erkent dat landbouwgif een rol speelt
bij de bijensterfte. Vorig jaar nam een
meerderheid van NBV-leden een motie
aan die het bestuur opriep zich meer te
weer te stellen tegen de middelen, maar
het bestuur voelt daar niet voor.
Dommerholt: „Een deel van de imkers
vindt dat de bestrijdingsmiddelen de we
reld uit moeten. Maar daarmee is het pro
bleem niet opgelost. Er moet heel nadruk
kelijk naar bestrijdingsmiddelen worden
gekeken, maar wel netjes, zonder dat je van
tevoren al stelt dat ze de schuldige zijn. Tot
nu toe is daarvoor geen bewijs."
Eén ding heeft de commotie over bijen
sterfte wél bewerkstelligd: een grote aan
was van nieuwe imkers. Normaal melden
zich per jaar 200 tot 250 mensen aan bij de
NBV om onder de vlag van de vereniging
te gaan imkeren. Dommerholt: „Deze zo
mer waren er dat ineens 970. Dat bena
drukt nog eens het belang van zo'n consu
lent. Als die nieuwe, enthousiaste imkers
geen goede opleiding krijgen, zullen ze
hun bijenvolken massaal zien sterven."
Ook de Unie van Waterschappen zit aan tij
dens de 'Bijeenkomsten'. Woordvoerder
Kees Meijer: „Onze insteek is een betere
waterkwaliteit. Wij willen daarom investe
ren in natuurvriendelijke oevers, zodat er
minder bestrijdingsmiddelen in het opper
vlaktewater komen. Een neveneffect is dat
dat ook goed is voor bijen en andere insec
ten. Wij stellen daar maximaal 40 miljoen
euro voor beschikbaar, mits het Rijk even
veel geld investeert."
Landbouwkoepel LTO wil dat landbou
wers zo verstandig mogelijk gebruik ma
ken van gewasbeschermingsmiddelen.
LTO geeft voorlichting, in de winter zijn er
gewasbeschermingsavonden.
Jaap van Wenum, beleidsmedewerker van
LTO Noord: „Wij streven ernaar dat land
bouwers in hun middelenkeuze rekening
houden met bijen en andere insecten. Mits
er iets te kiezen valt natuurlijk, want soms
zijn gewassen maar op één manier te be
schermen."
LTO ziet ook graag dat boeren bijenhou
ders spreken om kennis en ervaring uit te
wisselen. Ook verwacht de landbouworga
nisatie heil van 'vergroening' van de ak
kers, die op ecologische wijze kunnen wor
den ingericht. Van Wenum: „Met bloemen
randen, niet alleen langs akkers maar ook
op boerenerven."
Zaadveredelaar en producent van bestrij
dingsmiddelen Syngenta is in Nederland
begonnen met gratis uitdelen van bloemza
den voor 'bijvriendelijke' akkerranden. Vol
gens Greenpeace zijn de bloemen uit dat
zaad weliswaar een bron van voedsel voor
bijen, maar zou Syngenta er verstandig aan
doen bloemen te kiezen die insecten aan
trekken die plagen bestrijden. Dan zouden
er minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn.
Volgens Syngentawoordvoerder Toon Mus
schoot gebeurt dat al: „Die bloemen zorgen
ook voor natuurlijke vijanden van plagen
als luizen en rupsen. Onze bloemenmeng-
sels stimuleren bijvoorbeeld de aanwezig-
heid van zweefvliegen, die natuurlijke vij
anden zijn van bladluizen."
Syngenta heeft vorige week beroep aangete
kend tegen het besluit van de Europese
Commissie om de insecticide thiame-
thoxam te verbieden.
Michiel van Geelen, landbouwdeskundige
bij Greenpeace: „Dit is weer zo'n voorbeeld
van hoe Syngenta zich in allerlei bochten
wringt om zijn eigen giftige handel veilig
te stellen. Ze negeren stapels wetenschap
pelijk bewijs die thiamethoxam en andere
insecticiden in verband brengen met bijen
sterfte. Syngenta zou zijn verantwoordelijk
heid moeten nemen, en stoppen met het
produceren van deze voor bijen schadelijke
middelen."
Syngenta heeft op zijn beurt zo zijn twij
fels over de rol van Greenpeace. Volgens
Musschoot vraagt het bedrijf zich af hoe
concreet de bijdrage van Greenpeace aan
het actieplan zal zijn.
Herman van Bekkem, een andere land
bouwdeskundige van Greenpeace, zegt dat
zijn organisatie 'inzet op het aanjagen van
de agenda'. „Ik denk niet dat onze dona
teurs het leuk zouden vinden als wij op de
stoel van de overheid gingen zitten."
Greenpeace strijdt in de Bijeenkomsten
volgens Van Bekkem vooral tegen schadelij
ke bestrijdingsmiddelen en vóór meer bio
diversiteit. „Met bloemrijke akkerranden
kun je een brug slaan tussen die twee on
derwerpen. Je biedt de bijen meer voedsel
en als je die randen slim invult, hoefje uit
eindelijk helemaal niet meer te spuiten om
dat bijvoorbeeld sluipwespen bladluizen
opeten. Wij streven naar een systeemveran
dering in de landbouw, met minder bestrij
dingsmiddelen. Daar kunnen andere insec
ten en ook de waterkwaliteit van meeprofi
teren."
Gaan de Bijeenkomsten iets opleveren?
LTO-man Van Wenum: „Het is sowieso
goed dat partijen die in de pers over elkaar
heenbuitelen, nu bij elkaar gaan zitten. Ik
hoop dat er een actieplan komt waar alle
partijen zich achter scharen. Ze zullen het
niet over alles eens worden, maar wellicht
wél over het gezamenlijke doel."
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 2013
Leden van imkersvereniging Laren-Blaricum zoeken koninginnen. Een werkgroep van de vereniging doet mee aan een proef om varroa-resistente bijen te telen, foto Koen Suyk/ANP
Polder moet bij redden
door Joep Trommelen
970
Normaal melden zich per jaar 200 tot
250 mensen aan bij de NBV. Voorzit
ter Dommerholt: „Deze zomer waren
er dat ineens 970. Dat benadrukt het
belang van een consulent."