'Onderwijs
Zeeland
blinkt uit'
Niemand
weet hoe
oud de Lange Jan is
SUBIDIE
26 SCHOUWEN-DUIVELAND
Dean Barbara Oomen van het Uni
versity College Roosevelt in Mid
delburg heeft een missie. Met een
kenniscentrum voor excellent on
derwijs wil ze Zeeland laten uit
blinken. Daar vertelt ze over tij
dens het jaarlijkse Noord-Beve-
landsymposium van de gemeente
raad Noord-Beveland, vrijdag 27
september in dorpshuis De Pomp-
weie in Kortgene. Onderwijs
heeft potentie als economische
motor, gelooft zij. „Kijk wat de
600 studenten van de Roosevelt
teweeg brengen." Vijftien miljoen
euro op jaarbasis in Zeeland, becij
ferde de Universiteit van Gent.
Zeeland moet investeren in excel
lent, internationaal onderwijs,
dat innig samenwerkt met be
drijfsleven en overheid maar ge
schoeid is op de schaal en sfeer
van de dorpsschool: kleine klas
sen met individuele aanpak en
goed opgeleide leerkrachten die
ondersteund worden vanuit het
nieuwe Zeeuwse kenniscentrum
voor excellent onderwijs. Voor
dat toekomstig instituut zoeken
UCR en Hogeschool Zeeland nog
een speciale hoogleraar.
„Er wordt zoveel gesomberd over
bevolkingskrimp en kleine scho
len. Maar Zeeland heeft veel bij
zondere ontwikkelingen: kijk
naar de Isaac Beeckman Acade
mie in Kapelle, dat ook scholieren
trekt van buiten Zeeland; het Ge
tijdecollege in Goes, het Semina
rium voor orthopedagogiek in
Middelburg en onze samenwer
king met Harvard. De Roosevelt
is een van de weinige bachelorop
leidingen in Nederland die zich
excellent mag noemen. Het
Zeeuwse middelbare onderwijs
presteert bovengemiddeld in Ne
derland." Daar moet de provincie
munt uit slaan vindt de dean.
Onderwijs moet ook meer inter
nationaal zijn, stelt Oomen. Haar
600 studenten aan het Engelstali
ge University College zijn al we
reldburgers, elders in Zeeland
zijn scholen op weg hun leerlin
gen daarin te helpen. „Basisscho
len geven Engels, zelfs Chinees
en Spaans. Er is nu ook een Engel
stalig vmbo." Nog meer mogelijk
heden ziet Oomen in het passend
onderwijs. Per 2014 moeten alle
scholen leerlingen die extra on
dersteuning vragen passend on
derwijs bieden.
In oktober voegt Oomen zich bij
een Zeeuws studiegezelschap dat
kijkt hoe dat werkt in de Oosten
rijkse stad Graz. Daar tellen klas
sen altijd leerlingen met lichame
lijke, verstandelijke en psychische
noden. In Zeeland wordt gepoogd
zo'n school te beginnen in Kats,
in samenwerking met scholen uit
de Randstad. „Je kunt passend on
derwijs ook als een kans zien",
zegt Oomen. „Als je er op inves
teert. Ik weet dat veel schoolbestu
ren worstelen met begrotingen.
Zij hebben politieke en materiële
steun nodig om een nieuwe rich
ting te vinden."
Muzikant, aandui-
der van de juiste
tijd, baken op
Walcheren, vlag-
genist bij vreugde
en droefenis, maar bovenal hét
symbool van de stad. Met zijn
bijna negentig meter is de Lange
Jan de grootste Middelburger aller
tijden. Niemand kan hem over
het gekroonde hoofd zien.
Dat maakt het des te merkwaardi
ger dat zijn exacte geboortedatum
onbekend is. Stadsarchivaris W.S.
Unger schreef voor de oorlog het
boek De Monumenten van Middel
burg. Hij noemde de toren 'een
zeldzaam geval' waarvan de date
ring 'een probleem' is. Unger acht
te het aannemelijk dat de toren
uit de eerste helft van de veertien
de eeuw stamde. Althans de eer
ste Lange Jan. Want de toren ver-
loor enkele malen zijn houten
hoofd. De toren bestond - en be
staat - uit een stenen onderbouw
met daarop een houten opbouw.
Dat bovenste deel ging meerdere
malen in vlammen op. Zeker is
dat op 24 januari 1568 de middel
eeuwse spits afbrandde. Het duur
de 22 jaar eer deze was hersteld.
'Straffend hemelvuur', oordeelde
dominee Jacobus Leydekker op de
eerste augustus 1712 nadat de blik
seminslag de bekroning vernietig
de. Ook de klokken gingen verlo
ren. De toren van de grote kerk in
Breda onderging daarvoor hetzelf
de lot. Het Middelburgse stadsbe
stuur vroeg 'opperbaas' Pieter
Graafschap, die de toren in Breda
had hersteld, ook de Lange Jan
zijn bovenbouw terug te geven.
Dat gebeurde niet tot ieders tevre
denheid. Unger schreef: „De over
springende balustrade, die het
schilderachtige uiterlijk der vori-
ge bekroning zo had verhoogd,
werd niet hersteld. Op een afslui
tende lijst verrees de achtkantige
aanzet der houten spits, met los
aangebrachte wijzerplaten; daar
boven twee open koepels geschei
den door een zeer zwaar geprofi
leerd lijstwerk en afgesloten door
een massale peervormige spits,
die eindigde in een keizerskroon
en windwijzer (haan)." In 1716
was de toren hersteld.
Op 17 mei 1940 ging het bovenste
deel Jan opnieuw verloren. Geluk
kig was de toren voor 900.000
gulden (ruim 400.000 euro) ver
zekerd, ook tegen oorlogsschade.
Architect Jan de Meyer kreeg de
opdracht om het herstel van de
toren te leiden. De Lange Jan
werd het symbool van de weder
opbouw. In 1949 werden de stei
gers op het onderste stenen ge
deelte geplaatst voor de bouw
van de nieuwe spits. De Meyer
koos niet voor een exacte replica.
Voorjaar van 1953 kwam er voor
het eerst in dertien jaar weer mu
ziek uit de Lange Jan. Een half
jaar later werd de verlichte wijzer
plaat op zijn plaats gehangen.
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - „Onderwijs wordt
vaak louter gezien als een kosten
post. Je kunt er ook een factor van
maken die de economie stimuleert.
In Zeeland valt wat te leren! Daar
trekken ouders met hun kinderen
naar toe. Vooral mensen uit de vrij
gevestigde, creatieve beroepsgroe
pen."
Potje Maasvlakte
door Theo Giele
