Koewacht aan Zee
16 BUITEN
HET ZEEUWSE LANDSCHAP
Het dagelijkse rondje over de dijken
bij 's-Gravenpolder leverde in de
maand augustus geen enkele nieuwe
soort op. En het gemiddelde aantal
soorten per dag kelderde van 43 in
juli naar 35 in augustus. Niet eerder
was er zo'n groot verschil in gemid
delde met de vorige maand. Maar
het goede nieuws is dat het totale
aantal in augustus waargenomen
soorten helemaal niet zo laag was.
Met 74 soorten ligt dat ongeveer in
de buurt van het maandgemiddelde.
Met andere woorden: het waren
toch heel gevarieerde tochtjes, waar
bij iedere tocht de nodige plussen en
minnen opleverde ten opzichte van
de vorige. Genoeg over cijfers; we
gaan vogels kijken!
door Chiel Jacobusse
De teruggang in het ge
middelde aantal soor
ten moet je toch wel
in de eerste plaats op
het conto van de klei
ne zangertjes schrij
ven. Soorten als tjift
jaf, zwartkop, kleine karekiet, gier
zwaluw en vink, die in juli nog bij de
dagelijkse routine hoorden lieten in
augustus verreweg de meeste dagen
verstek gaan. En dat wordt er naar al
le waarschijnlijkheid de komende
maanden niet beter op. Nee, om een
beetje te scoren moeten we het mo
menteel vooral hebben van de water
vogels, zoals steltlopers, reigers en
eenden. Dat betekent dat het aantal
soorten per rondje sterk afhangt van
het moment dat het hoogwater is. Bij
hoog water zitten de vogels dicht bij
de dijk en komen veel soorten her
kenbaar in beeld.
Nog even terug naar de kleintjes. Au
gustus was de eerste maand dat de
huismus vaak moeilijk te vinden
was. Er zijn twee vaste plekken waar
eigenlijk altijd wel mussen zijn; op
de hoek van de Lenshoekdijk en de
Haagdijk en langs de Nieuwe Hoon-
dertsedijk bij het bedrijf van Kesse-
laar. Maar in augustus was het vaak
moeilijk om mussen te ontdekken en
voor het eerst lieten ze een aantal ke
ren helemaal verstek gaan. Natuurlijk
ge je je dan afvragen waar de vogels
gebleven zijn. Dat was niet al te moei
lijk, want meerdere keren zag ik groe
pen mussen in de graanvelden met
rijpe tarwe of op het verse stoppel-
land. Daarmee volgen de mussen een
traditie die ze waarschijnlijk al eeu
wenlang in ere houden.
De boerenzwaluw, ook een soort van
de bebouwde omgeving was er geluk
kig nog bijna dagelijks, hoewel dat op
het einde van de maand duidelijk
minder werd. Net als de huismus
heeft de boerenzwaluw in de afgelo
pen decennia een enorme achteruit
gang doorgemaakt. In de jaren zeven
tig was er in de rietkragen langs de
's-Gravenpolderse weel, direct langs
mijn dagelijkse rondje een slaap
plaats waar in de nazomer dagelijks
enkele tienduizenden boerenzwalu
wen en flinke aantallen oeverzwalu
wen sliepen. Nu zijn het er op de bes
te dagen nog zo'n honderd "boer
tjes", en de oeverzwaluw zie je niet
meer....
Het zijn voor dit soort bedreigde vo
gels vaak de kleine dingen die het ver
schil kunnen maken. Zo was er langs
mijn rondje iemand die speciaal-voor
de broedende boerenzwaluwen een
deurtje open liet staan, zodat ze in en
uit konden vliegen. Dit ter compensa
tie van een kapotte ruit die vervan
gen was. Het lijkt onbeduidend en
simpel, maar voor de zwaluwen ma
ken dit soort eenvoudige dingen het
verschil "to be or not to be". Zo zijn
er langs de route ook meerdere boer
derijen met een uilengat, waar de
kerkuilen vrij in en uit kunnen vlie
gen. Ik zie ze nooit tijdens mijn rond
je, maar ik weet dat ze er zijn en dat
is een heel prettige gedachte.
Op de kalender was het nog volop zo
mer, maar in de natuur is duidelijk
de najaarstrek aan de gang. Het is te
zien aan de buitendijkse steltlopers,
waar naast de vertrouwde tureluurs,
scholeksters en kokmeeuwen, nu ook
wulp, regenwulp, groenpootruiter en
oeverloper geregeld te zien zijn. Die
oeverloper foerageert trouwens voor
al binnendijks. In de plas langs de
Oosterzwakedijk was de oeverloper
geregeld te zien in gezelschap van
witgatjes. Eerst ging het om een en
kel exemplaar dat zich iedere dag ver
toonde. Later waren het er twee en
aan het einde van de maand waren er
elke dag drie witgatjes langs de
oevers van de snel uitdrogende plas
te zien. Je hebt elke dag de vogels die
zich steeds weer op dezelfde plek la
ten zien. Maar ook elke dag verrassin
gen die je niet verwacht had. En daar
om blijft het leuk; ook als het aantal
soorten niet spectaculair is en er zich
geen enkele nieuweling vertoont.
Tussen Koewacht en Heikant komen met
dennen begroeide duintjes voor, die omstreeks
10.000 jaar geleden gevormd zijn. In die tijd
kwam de zee tot aan de plaats waar Koewacht
nu ligt. Op de foto de boerderij van Karei
Martinet, die daar aan dezelfde weg ligt.
foto Gerard Smallegange
Mijn vogelrondje: augustus
ITICHIINO
Drie witgatjes
