Mooie avond met twee gezichten
Drama in de monding van de Marowijne
12 CULTUUR
Sir Yes Sir geeft concert voor twee
zeeland
naz mer
festival
In de Grote Kerk in
Veere beleefde de
derde en laatste
locatievoorstelling
van het Zeeland
Nazomerfestival
haar Nederlandse
première: Escorial.
ze attributen en mysterieuze
oude vrouwen. Maar hij was onbe
grepen en miskend, en net toen
hij op doorbreken stond, werd hij
in de jaren vijftig overvleugeld
door schrijvers als Beckett en Io-
nesco. Geen kleine jongens alle
maal!
Als je de titels leest (De Gheldero-
de schreef ruim zestig stukken),
loopt het water je in de mond.
(Si 27 -nug t/fe '3t 7 sepi
Je hebt de voorstelling en je
hebt jezelf. Samen kan dat
een mooie relatie worden.
Beide partijen hebben daarin
hun verantwoordelijkheid. Ik
mag niet moe aan de start ver
schijnen, bijvoorbeeld. Ik moet
vloeiend Latijn spreken. Ik hoor
een geoefend muziekkenner te
zijn, met alleen wat pop, een beet
je blues en wat basiskennis van
Bach kom ik er niet.
De voorstelling moet dan weer re
levant zijn (het verhaal moet iets
te vertellen hebben) en kunnen
overtuigen. Dat laatste liefst mét,
maar desnoods zonder gedreven
acteurs. Dat is al genoeg voor een
geslaagd 'verstandshuwelijk'.
Voor de liefde zou ik er liefst nog
net dat beetje extra bij hebben.
Ofwel wat humor, wat suspense,
wat mededogen, een beetje
'wauw' of'yes' of 'euh!?'. Een ver
keerd been kan ook, eventueel.
Soms klikt het niet, dus. "Rissen
Escorial (een coproductie van het
Zeeland Nazomerfestival) en mij
MIDDELBURG - De Belgische band
Sir Yes Sir geeft vrijdag een akoes
tisch miniconcert voor twee per
sonen. Dat gebeurt voorafgaand
aan het optreden op het Abdij
plein in Middelburg in het kader
van het Zeeland Nazomerfestival.
De akoestische sessie van twee
nummers is een actie van Om
roep Zeeland en de PZC. Wie
kans wil maken op het bijwonen
van de sessie kan zich opgeven op
de site die de nieuwsorganisaties
samen maken over het nazomer
festival. Dat kan tot donderdag
middag. Door loting wordt een
winnaar aangewezen die iemand
mee mag nemen naar de sessie en
het aansluitende concert.
ter-vol-theatrale-beloften al jaren
spelen, en heeft er dan mu
ziektheater van gemaakt. Mis
schien geen vreemde gedachte,
want het stuk is ook al tot opera
bewerkt (Le Grand Macabre van Li-
geti) Maar ik vind het resultaat he
laas geen gelukkig huwelijk. Er is
veel geïnvesteerd in de muziek,
door inzetten van het knappe Col
legium Vocale uit Gent, door ver
menging van oud polyfoon werk
(Orlando di Lasso) met veeleisen
de (soms twaalfstemmige) nieu
we composities van George
Alexander van Dam.
Bij momenten warrelden woor
den als hymne, madrigaal, cantate
door mijn hoofd, om de muzikale
expressiviteit en het intense ge
not ten minste toch een naam te
kunnen geven. Maar ik ergerde
me ook aan het Latijn (nota bene
speciaal vertaald) omdat ook de
woorden tellen en ik ze niet kon
isoleren en vertalen. En dan voel
ik me buitengesloten.
Zoveel ruimte willen maken voor
het muzikale is dan misschien te
recht, maar het theatrale heeft
daar sterk onder geleden. Geen en
kele voorwaarde (van humor tot
verkeerd been) vervuld, en ja,
zelfs geen gedreven acteurs. Hoe
lang is het geleden dat ik nog
vuur in de ogen of in de lichaams
taal van Josse De Pauw heb ge
zien? Te lang. En ook Dirk Rooft-
hooft herkende ik nauwelijks.
MIDDELBURG - Ideaal nazomer-
weer, gratis toegang en twee zeer
verschillende maar uitstekende
bands op het programma. Dan
kan het zomaar gebeuren dat je
op een dinsdagavond bij het Nazo
merfestival een opvallend vol Ab
dijplein in Middelburg aantreft.
De Vlaamse band No Angry
Young Man, nog niet echt een be
kende naam in Nederland, zorgde
voor een aangename verrassing
met gedistingeerde, popachtige
nummers die vooral op klassieke
instrumenten werden uitgevoerd,
zoals cello en viool, maar ook
trombone. Het openingsnummer,
de pakkende single Caroline, was
meteen raak en de groep wist de
aandacht vast te houden.
De bezoekers kwamen echter
vooral voor de Amsterdam Klez-
mer Band, die enthousiast werd
onthaald en het muzikale tempo
meteen flink opvoerde. „We gaan
het Abdijplein helemaal platspe-
len", kondigde frontman Job Cha-
jes aan. De band hield woord.
is dat zo. Om te beginnen, ook al
mijn fout, kende ik de schrijver
en het stuk niet. Michel de Ghel-
derode (1898-1962) is een Bel
gische auteur, ooit regelmatig ge
speeld, aan het einde van zijn le
ven zelfs voorgedragen voor de
Nobelprijs. Hij wordt wel vergele
ken met Alfred Jarry en Antonin
Artaud, twee spraakmakende ex
perimentelen van het theater. De
een absurdistisch en surrealis
tisch, de ander grondlegger van
het 'theater van de wreedheid'.
De Ghelderode is de verzinner
van een verontrustende, vaak ma
cabere, groteske en wrede liefdelo
ze wereld vol met poppen, dui
vels, maskers, skelettenreligieu-
Daar moet een hoop 'wauw' van
te maken zijn. Ook van Escorial.
Dat is de naam van hét koninklijk
paleis van Spanje, een schitterend
complex, het Louvre van Spanje.
De Ghelderode laat daar een
wreed spel afspelen. De koning
heeft zijn koningin vergiftigd.
Zijn nar was haar minnaar. Hon
den blaffen en janken onophoude
lijk, de klokken luiden. De koning
kan het niet aanhoren, stelt de
nar voor om de tijd te doden met
een spelletje rol-verwisselen.
Maar de nar speelt het spelletje té
goed, en dat komt hem duur te
staan.
Hoofdrolspeler en regisseur Josse
De Pauw wilde deze eenak-
Op het weblog Zeelandgeboekt van
de krant worden nieuwe Zeeuwse
boeken en tijdschriften gesignaleerd.
Elke week krijgt één van de gesigna
leerde titels aandacht in de krant.
Twee jaar geleden promo
veerde Leo Balai op zijn on
derzoek naar de ondergang
van het Amsterdamse slavenschip
Leusden. Het schip verging op 1 ja
nuari 1738 in de monding van de
Marowijnerivier in Suriname.
Van de 680 Afrikaanse gevange
nen overleefden er slechts zes
tien. Balai spreekt in dit verband
van één van de grootste en meest
veronachtzaamde scheepsrampen
in de Nederlandse geschiedenis.
Van zijn proefschrift - dat eerder
op het weblog Zeelandgeboekt
werd gesignaleerd - verschijnt nu
een door de schrijver zelf gepopu
lariseerde versie. Bestemd voor
een groot publiek, dus is de onder
titel deze keer: 'Moord aan de
monding van de Marowijneri
vier'.
Leo Balai (Paramaribo 1946) was
in zijn proefschrift al behoorlijk
uitgesproken. Hij is van mening
dat de slavenhalers hun gevange
nen slecht behandelden. Dat de
bemanning van de Leusden de lui
ken dichttimmerde op het mo
ment dat het schip dreigde te zin-
www.pzc.nl/zeelandgeboekt
ken is daarvan voor hem een
soort ultiem bewijs. Angst was de
drijfveer van de scheepslieden,
maar dat maakt hun misdaad er
niet minder om.
Ik vond toen al dat Balai niet be
paald de nuance zocht. In de gepo
pulariseerde versie van zijn onder
zoek doet hij dat nog minder. Zie
de ondertitel. Op de cover van het
boek zijn de woorden 'moord' en
'Marowijnerivier' in oranje letters
gedrukt. Zie ook de opdracht: 'Ter
nagedachtenis aan de honderden
Afrikaanse gevangenen die in
1738 aan de monding van de Maro
wijnerivier werden vermoord'.
Zie de terminologie in de hoofd
stuktitels: Opstanden, ziekten,
moord. 'De grootste moordpartij
tijdens de gehele periode van de
slavenhandel', staat er achterop
het boek. Het boek is nu in het
hart voorzien van een fotokatern,
met oude illustraties en heden
daagse luchtfoto's van de mon
ding van de Marowijnerivier. Alle
bijlagen en het complete notenap
paraat zijn achterwege gelaten.
Wat rest is een beknopte litera
tuurverwijzing.
Vergeleken met de oorspronkelij
ke uitgave ziet het er allemaal be
hoorlijk veel goedkoper uit. Ik
vraag me af of dit de manier is
om meer lezers te trekken.
Slechts één positief punt: de prijs
is bijna gehalveerd.
Escorial: geen gelukkig huwelijk
RECENSIE
door Willem Nijssen
www.pzc.nl/znf2013
Alles over het ZNF
Josse De Pauw (links), Nordine Benchorf (rechts boven) en Dirk Roofthoot in Escorial. foto Lex de Meester
Escorial
Concept/regie: Josse De Pauw
Spel: Josse De Pauw, Dirk Roofthooft,
Louis Van Der Waal en Nordine
Benchorf
Gezien: ma. 2/9
Nog te zien: t/m komende vrijdag in
de Grote Kerk, Veere. Aanvang: 20.30
uur. Alle voorstellingen zijn inmiddels
uitverkocht.
door Rolf Bosboom
door Jan van Damme
Leo Balai: Slavenschip Leusden.
Moord aan de monding van de Maro
wijnerivier - Uitgeverij Walburg Pers,
176 pagina's, 19,95 euro.
