Slaven zijn we,
blije slaven'
'Nieuwe regels
en verkiezingen'
'In mij zit
veel onvrede'
'Hier werkt het
overal hetzelfde'
Dagelijks roepen de
monstranten in Bul
garije om een nieu
we politiek. Ze wil
len afrekenen met
corruptie en apa
thie. Voor morgen
is een massademon
stratie gepland.
10 VERDIEPING
MASSADEMONSTRATIE
De geest is uit de fles in
Bulgarije. Demonstran
ten maken zich op voor
een massademonstratie
morgen, als het parle
ment terugkeert van re
ces. Voor veel Bulgaren
heeft de hele politieke klasse gefaald in de
25 jaar sinds de val van het communisme.
De huidige golf demonstraties begon in
juni, toen de regering een controversiële
mediamagnaat benoemde als hoofd van de
veiligheidsdienst. Dit soort vriendjespoli
tiek is schering en inslag, maar leidde deze
keer tot een opstand. Nadat 20.000 mensen
betoogden, trok de regering de benoeming
in. Dat kon het tij niet meer keren.
Een los verband van burgers, van de meest
uiteenlopende politieke kleur, weet sinds
dien elke dag demonstranten op de been te
brengen. Zij zien zichzelf als de eerste gene
ratie burgers, die het land uit zijn apathie
willen schudden en afrekenen met corrup
tie. Er is wat hen betreft een compleet nieu
we politiek nodig; te beginnen met het ver
trek van de huidige regering. Door deze
frontale aanval op de gevestigde orde
kraakt het politieke systeem in zijn voe
gen. Voorlopig wordt de kloof tussen straat
en staat alleen maar dieper.
De regering negeert de protesten. Contro
versiële benoemingen gaan gestaag door.
Ook de belangrijkste oppositiepartij, de
centrumrechtse Gerb van oud-premier Bo-
risov, lijkt zich geen raad te weten met de
volkswoede. Die richt zich net zo hard te
gen Borisov als tegen de socialistische rege
ring. Een groep ontevreden Gerb-leden is
inmiddels een eigen partij begonnen.
'Europa' ziet de politieke chaos bovenal als
een interne gelegenheid voor Bulgarije,
maar dat betekent niet dat Brussel geen par
tij kiest. Tijdens een bezoek aan Bulgarije
vorige maand zorgde eurocommissaris Vi-
viane Reding voor ophef door uitgebreid te
praten met demonstranten, terwijl ze de re
gering links liet liggen.
„Mijn sympathie ligt bij de Bulgaarse bur
gers die op straat demonstreren tegen cor
ruptie", vertelde ze enthousiaste toehoor
ders. Het kwam haar op heftige kritiek van
de Bulgaarse regering te staan.
Niemand twijfelt er aan dat het land afste
vent op nieuwe verkiezingen, de tweede
binnen een jaar. De grote vraag is of er ie
mand opstaat die de steun van de demon
stranten kan krijgen.
Verscheidene liberale splinterpartijen heb
ben inmiddels de handen ineengeslagen in
een poging de demonstranten een geloof
waardig alternatief te bieden. Dat zal moei
lijk worden. Goede voornemens hebben de
demonstranten inmiddels genoeg gehoord.
Jurii Jordanov (52)
Ondernemer in de distributiesector
We herhalen de geschiedenis:
23 jaar terug hadden we, met
de val van het communisme,
dezelfde dromen en verwachtingen. Nu
zien we dat de mensen die toen onze lei
ders waren ons letterlijk verkocht heb
ben. Wij leven met 20 tot 100 euro per
maand maar zijn toch blij. Slaven zijn
we, blije slaven. Maar ik haat de macht
hebbers niet, zij haten mij. Ze zien ons
als materiaal, als slaven die voor hun
diensten moeten verrichten. Geloof me:
hier is het kwaad aan de macht. Maar het
straatbeeld is hier aan het wijzigen. In
het begin waren het de jonge moraalrid
ders en revolutionairen. Nu zie je dat
ouderen meelopen en zelfs gehandicap
ten, zij worden genegeerd in Bulgarije.
Het proces wordt steeds breder gedra
gen. Ik ben er zeker van dat dit het begin
punt is van een lange periode van veran
deringen in Bulgarije."
Vesselin Gurdjev (78)
gepensioneerd
De dingen hier moeten verande
ren. Het liefst zou ik hebben dat
wijzigingen beginnen bij het juri
dische systeem, bij ons gerechtshof dat
volledig corrupt is. Mensen die slechts
een klein vergrijp hebben gepleegd, wor
den zonder pardon veroordeeld tot vijf
tot tien jaar cel en de grote schurken ko
men weg zonder berechting. Ik demon
streer ook omdat ik wil helpen bij de tot
standkoming van een nieuw en democra
tisch Bulgarije. Gezondheidszorg en on
derwijs moeten naar Europees niveau.
Het is noodzakelijk om nieuwe regels en
nieuwe verkiezingen te krijgen. We moe
ten eindelijk in Europa zien te komen.
We staan al aan de grens, maar zijn er
nog niet. Vele jaren zijn nodig. We zullen
nooit het meest ontwikkeld land zijn.
Maar een gemiddeld ontwikkeld land,
dat mee kan met de rest, kunnen we
denk ik wel worden."
Gergina Mermerska (61)
kunstenares
Het is een eigen overtuiging dat ik
als eervolle Bulgaar moet laten
zien dat wat hier gebeurt, niet
meer kan. We zijn het aan onszelf ver
plicht en aan alle Bulgaarse kinderen in
het buitenland, zodat zij terug kunnen
komen om hier iets voor het land te bete
kenen. Zodat wij ook op Europees niveau
iets kunnen voorstellen. In mij zit veel
onvrede over het feit dat veel mensen
zijn weggetrokken. Mijn broer is met
zijn familie en twee prachtige kinderen
naar Australië. Hen niet zien, doet mij
veel pijn. Je hoeft overigens geen politi
cus te zijn om te weten dat iedere rege
ring rekening moet houden met het volk.
Wat van belang is om te zeggen, is dat de
ze regering dit vreedzame karakter ont
beert. Ik denk dat ze juist onder de in
druk zullen zijn omdat wij rustig en
goedlachs zijn. Dit goede kan hen niet
ontgaan."
Dimitar Stefanov (31)
business consultant
Ik ben niet blij met hoe Bulgarije zich
heeft ontwikkeld. Specifiek de laatste
twee of drie regeringen hebben wei
nig goed gedaan voor het volk. Voorna
melijk hebben ze zichzelf en hun vrien
denkringen verrijkt. Een zuivere vorm
van nepotisme, maar belangrijker voor
mij persoonlijk is nog het proces van aan
bestedingen."
„In de praktijk kun je geen zaken doen
met de regering zonder iemand smeer
geld te geven. Niet alleen de centrale re
gering maar ook lokale regeringen in Var
na en Plovdiv werken zo. Hier werkt het
overal hetzelfde: als er geen steekpennin
gen in het spel zijn, weten ze meestal
van tevoren al wie de aanbesteding gaat
winnen. Sommige mensen worden hier
door dus ongelooflijk rijk en anderen
worden er juist zeer arm door."
Druk loopt razendsnel op
in snelkookpan Bulgarij e
door onze correspondent
Joost van Egmond
foto's en interviews René Castelijn
