J
Ongemerkt wordt
een auto tijdens
een rit door Neder
land veelvuldig
gefotografeerd,
gefilmd of
geregistreerd.
Vooral de
Belastingdienst
speelt een
opvallende rol.
10 VERDIEPING
PRIVACY
y
Wie alleen in de
auto zit, voelt
zich vaak zo on
bespied dat hij
of zij ongege
neerd in de
neus durft te
peuteren. Een onterecht gevoel van 'alleen
zijn', zo blijkt. Want tijdens de rit word je
als automobilist ongemerkt doorlopend in
de gaten gehouden.
Hoe vaak wordt een auto geflitst, gefilmd
of op een andere manier geregistreerd tij
dens een rit van bijvoorbeeld Den Helder
naar Maastricht? Een totaalbeeld van wie je
in de gaten houdt is er niet, laat een woord
voerster van het College Bescherming Per
soonsgegevens weten. Bij meldingen wordt
per geval bekeken of de privacy in het ge
ding is. Jurist Vincent Böhre van Privacy
First durft ook niet te zeggen hoe vaak je
tijdens de voorbeeldrit 'in beeld' komt. Een
schatting heeft hij wel: „Ik denk tussen de
honderd en de tweehonderd keer."
Trajectcontroles, 'gewone' flitspalen, came
rawagens van de Belastingdienst en zogehe
ten ANPR-camera's (automatische kente
kenherkenning) zijn allemaal door de over
heid georganiseerd. Zo ook de camera die
voor de Marechaussee bij grensovergangen
'scant' of er verdachte auto's voorbij razen.
Kentekenherkenning is ingezet om auto
mobilisten te weren uit rosse buurten. Bij
wegwerkzaamheden zien hardrijders hun
kenteken op een bord langs de weg oplich
ten met de mededeling: u rijdt te hard.
Ook ondernemers kunnen er wat van.
Bij tankstations hangen camera's. Parkeer
garages werken steeds vaker met kenteken
herkenning. Op internet wemelt het van
de bedrijven die kentekenregistratie aanbie
den voor bijvoorbeeld de beveiliging van
een bedrijf.
Vooral de trajectcontrole scant veel auto's.
De camera's meten de gemiddelde snel
heid van een auto. Wie te hard rijdt, gaat
op de bon. Maar om dat te meten moet op
het eerste meetpunt wel 'even' de kente
kenplaat gescand worden. Böhre: „Ze zeg
gen dat die gegevens meteen weggegooid
worden als er geen overtreding is. Maar nie
mand weet zeker of dat ook écht gebeurt."
Ook de gegevens van ANPR worden for
meel binnen 24 uur vernietigd. De praktijk
is echter weerbarstiger. Het systeem met
camera's langs meerdere snelwegen is be
dacht om gestolen of gezochte auto's snel
té herkennen. Alleen bij een 'hit' worden
gegevens doorgespeeld naar de politie. Alle
andere informatie moet de prullenbak in.
Althans, nu nog. Er ligt een wetsvoorstel
om de regels te verruimen, zodat gegevens
vier weken bewaard blijven.
Door ook de camera's van trajectcontroles
te gebruiken als ANPR-camera, komt er
nóg meer informatie binnen. Op die ma
nier kan na een misdrijf, of als er bijvoor
beeld kinderen vermist zijn, gekeken wor
den of een verdachte auto langs de camera
is gereden. De uitbreiding van de regels
leidt tot verzet bij College Bescherming
Persoonsgegevens en organisaties als Priva
cy First. „Het is een dilemma. We zijn voor
veiligheid, maar wel met waarborgen voor
de privacy", zegt Böhre.
Hoewel gegevens formeel vernietigd moe
ten worden, gebeurt dat vaak niet. De Belas
tingdienst speelt daarbij een opvallende
rol. De dienst sloot een convenant met het
Korps Landelijke Politiediensten (KLPD),
dat alle gegevens één op één doorstuurt
naar de Belastingdienst. Handig om te
checken of een vrachtwagen wel een euro
vignet heeft, en of de 'proefrit' met de spe
ciale groene kentekenplaten van de dealer
niet een gewoon bezoekje aan oma is.
Wie denkt dat dit kleinschalige controles
zijn, heeft het mis. De Belastingdienst
krijgt alleen al via het KLPD jaarlijks 44
miljoen gegevens binnen. Daarvan zijn er
15,5 miljoen 'fiscaal relevant', vertelt een
woordvoerder van het ministerie van Fi
nanciën. Uiteindelijk blijven er 7 miljoen
gegevens over die de Belastingdienst be
waart, omdat ze belangrijk zijn voor het
toezicht. Welke gegevens dit zijn? Nou, bij
voorbeeld de kentekens van leasewagens
die voorbij razen. Als de eigenaar heeft be
loofd niet privé in de auto te rijden, wor-
Ti
r
r
c
B ig brother i
rij dt mee
door Paul Bots
illustratie Nourdin Kouch
