Vijf vragen over de zandhonger
Uitbreiding mzi's onder
druk na uitspraak RvS
Ken je buren
Mens natuur
ZEELAND 19
commentaar
Resten scheepswrak opgeruimd
Aantal gevallen
van mazelen nu
boven de 100
ten van de Oosterschelde. Die
plaat is enorm belangrijk als foera-
geergebied voor vogels die van
Afrika naar het hoge noorden trek
ken.
Van Zanten: „De Oosterschelde is
van internationale betekenis. On
derzoek heeft geleerd dat per getij
vogels vijf uur nodig hebben om
op een plaat te foerageren. Als ge
volg van de zandhonger rukte de
laagwaterlijn steeds verder op op
de plaat en wordt de mogelijk
heid om te foerageren steeds kor
ter."
Volgens Leo Adriaanse heeft het
onderzoek dat de afgelopen jaren
is verricht ook geleerd dat de ef
fecten van de zandhonger langza-
mer gaan dan eerst was veronder
steld.: „Dat is het goede nieuws.
Maar dat is ook een beetje het pro
bleem. Onze generatie zal nauwe
lijks het verschil zien, want het is
een proces dat langzaam maar ze
ker gaat. En de volgende generatie
is zich er nog niet van bewust.
Maar als er niets gebeurt ver
dwijnt de Roggenplaat langzaam
maar zeker onder water."
De studie van Rijkswaterstaat
heeft geleid tot een voorkeursal
ternatief dat half oktober de in
spraakprocedure ingaat. Dat moet
uiteindelijk leiden tot een struc
tuurvisie van de minister.
In het plan van Rijkswaterstaat
wordt de aandacht in eerste in
stantie gericht op de Roggenplaat.
Andere plekken in de Oosterschel
de waar wat moet gebeuren om
de zandhonger te bestrijden kun
nen later (na 2025) aan bod ko
men. Dan kan ook weer gebruik
worden gemaakt van de kennis
en ervaring die tot die tijd is opge
daan.
Onderzoek op de Galgeplaat heeft
geleerd dat als op enkele strategi
sche plekken zand wordt gestort,
weliswaar nog steeds heel lang
zaam zand de geul in verdwijnt,
maar dat dat zand langzaam langs
de plaat schuift en op die manier
voorkomt dat de plaat te snel ver
dwijnt.
Dat gestorte zand fungeert als
zandmotor, of wellicht beter als
zandbrommer. Het ging bij die
proef om een hoeveelheid van
ruim 130.000 kuub zand. Dat
zand is afkomstig uit de geulen
van de Oosterschelde.
Adriaanse en Van Zanten beklem
tonen dat het niet alleen in het be
lang van de natuur is dat de pla
ten behouden blijven.
Het zand dat in de geulen terecht
komt, is ook afkomstig van de
zandbanken aan de voet van de
Oosterscheldedijken. Als dat zand
verdwijnt is het effect van de gol
ven op de dijken veel heviger.
Niets is veiliger dan een stevige
hoop zand aan de voet van de
dijk.
De Oosterschelde heeft last van zand
honger. Wat is precies het probleem?
Door de aanleg van de Storm
vloedkering en de Oesterdam en
Philipsdam is de stroomsnelheid
in de Oosterschelde minder ge
worden. Van de zandbanken
spoelt zand in de geulen. Omdat
het water minder krachtig
stroomt komt dat zand niet meer
omhoog terug op de geulen. Zo
verdwijnt per jaar ongeveer 1 tot 2
centimeter per jaar, op sommige
plekken 8 centimeter, in de geu
len. Over 50 jaar zal 40 procent
van de platen niet meer droogval
len.
Wat is het gevolg?
Als er niets gebeurt worden de
zandplaten steeds lager en ver
dwijnen ze langzaam maar zeker
onder water. Daarmee verdwij
nen waardevolle voedselgebieden
voor de vogels. Veel trekvogels ge
bruiken de Oosterschelde als een
soort wegrestaurant. Daarmee is
de Oosterschelde met de Wadden
zee uniek in Nederland en zelfs
in Europa.
Is de zandhonger alleen maar slecht
voor de vogels?
Nee, het tast ook de veiligheid
van de dijken aan. Want het zand
dat voor de dijken ligt verdwijnt
ook in de geulen. Daardoor slaan
de golven van de Oosterschelde
veel krachtiger op de dijken. Die
lopen overigens nog geen gevaar
omdat er net een ronde van dijk
verhogingen rond de Oosterschel
de bezig is, dus de dijken kunnen
er weer even tegen. Maar het is
wel een punt van aandacht voor
de toekomst.
Een besluit van het ministerie
van Economische Zaken over een
administratieve kwestie (het wel
of niet tijdelijk zijn van bepaalde
vergunningen), is onderuitge
haald, waardoor er met name in
de Waddenzee minder hectares
zeegebied beschikbaar zijn voor
het neerhangen van mosselzaadin-
vanginstallaties (mzi's).
„En dat zet de opschaling onder
druk", zegt Hans van Geesbergen,
secretaris van de producentenor
ganisatie mosselcultuur. „We heb
ben inmiddels om een reactie van
het ministerie gevraagd, maar
daarop heb ik nog niets gehoord."
De mosselsector moet in vijf stap
pen overschakelen van het tradi
tionele vissen van mosselzaad
van de bodem naar het invangen
met netten en touwen die in het
water hangen. Deze methode is
duurzamer, omdat daarbij niet in
de bodem gewoeld wordt. De eer
ste fase van 20 procent is gehaald
en dit jaar begon de volgende fase
naar 40 procent.
terneuzen - Rijkswaterstaat is be
gonnen om de laatste stukken
van het scheepswrak Ariana te
verwijderen uit de Westerschel-
de.
Uit metingen is gebleken dat de
restanten van het schip een obsta
kel vormen voor de scheepvaart.
Ze liggen te dicht aan de opper
vlakte in de vaargeul, die daar
door te smal en dus te onveilig
wordt. Met een kraan worden de
resten van de Ariana de komende
weken verwijderd.
deDRVKKERY
Rijkswaterstaat heeft
een interessant ant
woord op de zand
honger in de Ooster
schelde. Dat is het probleem
dat zandbanken langzaam
maar zeker afvlakken en uitein
delijk ook bij laag water onder
staan. Dan is er geen voedsel
meer voor vogels. Het ant
woord is een kleine versie van
de 'zandmotor" die nu al proef-
draait voor de Hollandse kust.
Het storten van een flinke hoe
veelheid zand op de juiste plek
heeft ook in de Oosterschelde
heel lang een temperend effect
op de permanente zandhonger
van de diepe geulen.
Rijkswaterstaat heeft met Na
tuurmonumenten en andere
belanghebbenden zoals de pro
vincie Zeeland een brede coali
tie gevormd om de Oosterschel
de te verbeteren. In de plannen
is een opmerkelijke balans tus
sen natuurbelang en recreatie.
Natuurmonumenten durft
zelfs tegen heilige huisjes te
schoppen en geeft wat ruimte
aan de mens. Dat is precies hoe
Zeeland verder moet.
Wat kan er aan het probleem van de
zandhonger gedaan worden?
Studie en proeven hebben geleerd
dat als het zand uit de geulen ge
baggerd wordt en op strategische
plekken terug wordt gespoten af
kalving van de platen tegenge
gaan kan worden. Om te begin
nen op de Roggenplaat, want daar
is het het hardst nodig.
Is dat gewoel in het zand niet nade
lig voor de schelpdieren en sportdui-
kers?
Ook hier weer hebben de proeven
uitgewezen dat met slim bagge
ren, tijdens eb en dood tij, over
last voorkomen kan worden. De
aannemer die de proeven heeft
uitgevoerd heeft dat laten zien
met innovatieve baggertechnie
ken. Dus geen overlast voor de
schaal- en schelpdierensector.
Caljouw Rademaker
VERHUIZINGEN
Sinds vorige week maandag telt
de GGD zestien meer bevestigde
gevallen. Het totaal aantal patiën
ten staat nu op 106. Daarvan is
naar schatting nog zo'n 40 pro
cent ziek, De rest is opgeknapt.
Er is een aantal plaatsen bijgeko
men: eentje in Aagtekerke en drie
in Meliskerke.
Kruiningen telt met 47 gevallen
het hoogste aantal bevestigde ge
vallen van mazelen. In de overige
dorpen blijft het aantal kinderen
met de ziekte onder de tien ste
ken. Zodra er in een dorp twee of
meer gevallen van mazelen bui
ten één gezin worden bevestigd,
is sprake van een cluster. Dan
wordt volgens regels van de rijks
overheid vervroegde vaccinatie
aangeboden aan kinderen tussen
6 tot 14 maanden in de directe
omgeving. Kinderen die een ho
ger risico lopen om mazelen te
krijgen, krijgen een extra vaccina
tie aangeboden.
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 2013
van slim zand opspuiten
2.000
Kluut
Zeehond 50
i Dick de Jong (links) en Robert Jentinck van Rijkswaterstaat op de Roggen
plaat. De stokken die ze vast hebben, geven de oorspronkelijke hoogte van
de plaat aan. foto Rijkswaterstaat/Edwin Paree
Kluut
Zeehond 23
Kluut
Zeehond 0
infographic Rene van Asselt
bron Natuurmonumenten
door Melita Lanting
ZIERIKZEE - Door een uitspraak van
de Raad van State is het twijfelach
tig geworden of de volgende fase
van verduurzaming van de mossel
zaadvisserij gehaald kan worden.
Literair programma met o.a. Ilja Leonard Pfeijffer en Mustafa Stitou
Een grensoverschrijdend auteursprogramma, met vijf auteursduo's van
een Vlaamse en een Nederlandse schrijver/illustrator/dichter/striptekenaar.
Vrijdag 30 augustus 2013,17.00 uur in de Kloveniersdoelen Middelburg
Kaarten 10,00 inclusief consumptie. Te koop in de Kloveniersdoelen en de.Drvkkery.
Meer informatie: www.kloveniersdoelen.nl www.drukkerijmiddelburg.nl
Middelburg Burgh-Haamstede
Goes Terneuzen
0118-626 649
www.caljouw-radomakor.nl
GOES - Voor het eerst sinds de uit
braak van mazelen, hebben meer
dan honderd kinderen de ziekte of
hebben die gehad.
