Slinkse trucjes om
kopers te verleiden
VERDIEPING 9
We vroegen vier consumentenorganisa
ties naar hun grootste ergernissen in de
supermarkt. Zij deelden hun top drie.
vriendelijk geproduceerd? Zo simpel is het
niet. Twee weken geleden kwam het
puur&eerlijk-label van Albert Heijn in op
spraak. Volgens Food Watch suggereert de
term 'puur' onterecht dat het gezonde pro
ducten zonder toevoegingen als suiker,
zout en e-nummers betreft.
Achter lang niet elk label schuilt een be
trouwbaar keurmerk, zegt Vera Daim van
voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal.
„Teveel fabrikanten bedenken eigen logo's.
Ze merken dat consumenten duurzaam
heid steeds belangrijker vinden. Om hun
producten onder de aandacht te brengen,
presenteren ze die als groener, exclusiever
en eerlijker; vaak uit goede bedoelingen,
maar het zaait wel verwarring. Ook doet
de wildgroei aan logo's afbreuk aan de goe
de keurmerken, die betrouwbaar zijn om
dat een onafhankelijk organisatie die be
heert. Als overal een blije koe op staat, wel
ke koe is dan nog echt blij?"
Die betrouwbare keurmerken worden
soms schaamteloos gekopieerd, zegt direc
teur Regien van der Sijp van de Stichting
Milieukeur. Zo kreeg SMK vorig jaar acht
tien klachten over vals gebruik van haar Mi
lieukeur (een rood vuistje). „Bedrijven die
niet gecertificeerd zijn, hadden het op
stickers geprint of op hun website ge
plaatst." Zulke misleiding komt meestal
vrij snel aan het licht, zegt supermarktdes-
kundige Koert van Ittersum. „Consumen
tenorganisaties houden bedrijven goed in
de gaten. Het is een kat- en muisspel. Su
permarkten en levensmiddelenfabrikanten
Voedingscentrum
1. Lightproducten. „De term light
prijkt op heel veel verpakkingen.
De consument denkt daarbij aan
zowel fors minder calorieën als
minder vet en suiker, weten we
uit onderzoek. Bij light frisdrank
klopt dat ook. Maar lightchips be
vatten bijvoorbeeld nauwelijks
minder vet en calorieën dan nor
male chips."
2. Porties. „Op veel verpakkingen
staat netjes vermeld hoeveel calo
rieën, vetten etcetera een portie
levert. Maar wat is een portie?
Sommige chipsfabrikanten gaan
uit van 20 of 25 gram; dat is echt
maar een klein beetje. Er zijn
maar weinig mensen die acht
avonden doen met één zak chips
van 200 gram."
3. Kassakoopjes. „De helft van alle
volwassenen heeft overgewicht.
We snappen dat supers de consu
ment bij de kassa willen verlei
den tot een extra aankoop. Maar
leg er dan iets gezonds neer. Por
ties fruit in plaats van chocolade
repen."
Milieu Centraal
1. Neplogo's. „Serieuze keurmer
ken worden ondergesneeuwd
door het enorme aantal logo's.
Voor consumenten is het lastig
om te beoordelen of iets een onaf
hankelijk gecontroleerd keur
merk is of gewoon een gezellig
plaatje van een blije koe."
2. Twee voor de prijs van één. „Zul
ke acties betekenen in de praktijk
vaak: één opeten en één voor de
vuilnisbak. Macaroni kun je lang
bewaren, maar zuivel niet. Door
zulke twee-voor-een-acties wordt
veel voedsel verspild."
3. Greenwashing. „Supermarkten
en producenten profileren zich
zelf met groene verhalen. Maar
wat zegt het als zij boeren bijvoor
beeld jaarlijks op cursus sturen?
Gaan die boeren daarna ook echt
minder kunstmest toepassen?
Dat is veel relevanter om te we
ten."
Wakker Dier
1. AH Excellent. „Het eigen merk
van Albert Heijn is naar eigen zeg
gen het beste wat er te koop is in
de culinaire wereld. Gek dan dat
de AH Excellent kipfilet met
pesto gemaakt is van plofkip.
2. Aria Natura: ,,'ioo% natuurlijk',
staat op de verpakking, met een
mooie weidekoe tegen een strak
blauwe lucht. Maar de kaas wordt
gemaakt van melk zonder weide-
garantie uit Denemarken, een
land waar 70 procent van de
koeien altijd binnen staat. Daar is
niets natuurlijks aan."
3. Het Duurzaam Paling Fonds. „Be
weert dat de aankoop van hun pa
lingfilet bijdraagt aan duurzaam
palingbeheer. Paling is een be
dreigde diersoort. Red de paling,
eet hem op?!"
proberen voortdurend hoe ver ze kunnen
gaan binnen wat de wet toestaat."
Ondertussen komt de consument thuis
met producten die hij niet van plan was te
kopen. En met spullen die minder gezond,
duurzaam of diervriendelijk zijn dan hij
dacht. Dat hebben mensen ook aan zich
zelf te wijten, vindt Van der Sijp. „De ge
middelde consument is niet bereid moeite
te doen om te weten wat er aan de hand is
met zijn eten", zegt ze. „Mensen zijn lui."
Vera Daim van Milieu Centraal is het daar
niet mee eens. „In de supermarkt kom je al
leen al meer dan 150 verschillende keur
merken en logo's tegen. Je kunt niet van
mensen verwachten dat ze al die informa
tie zelf gaan checken. De gemiddelde con
sument doet gewoon snel boodschappen,
want om half zeven moeten de kinderen
op het voetbalveld zijn."
In de supermarkt krijgen mensen teveel in
formatie binnen om de voor- en nadelen
van hun aankopen nog goed te kunnen af
wegen, verklaart Van Ittersum. „Als je een
tv gaat kopen, lukt dat nog wel. Maar bij de
wekelijkse boodschappen word je bestookt
met duizenden signalen. Daarbij laat je je
leiden door simpele raadgevers. Bij een
groene verpakking denk je aan een natuur
lijk product. Een pak 'Grootmoeders koek
jes' roept direct allerlei positieve associa
ties op. We weten heus wel dat die koekjes
niet uit de oven van oma komen, maar on
bewust gaat onze fantasie met zo'n term
aan de loop. In de supermarkt is de consu
ment zelf zijn grootste vijand."
Consumentenbond
1. Fruitdranken. „De aantrekkelijke
vruchten die op pakken fruit
drank (type Dubbel Frisss, Tintel-
fris, Roosvicee Multi Vit etc.) prij
ken, blijken er bij nadere inspec
tie van het etiket vaak nauwelijks
in te zitten. Wel veel suiker. Van
het fruit dat wel in de pakken
met 'bosvruchten' of'rood fruit'
zit, is het hoofdingrediënt mees
tal appelsap."
2. Vitaminewater. „Gewoon fris
drank dat water wordt genoemd.
Zo bevat Sourcy vitaminewater
met calamansi meer dan twee sui
kerklontjes per glas. En wie weet
wat een calamansi is? Mocht u de
vrucht zoeken: in Sourcy vitami
newater zit 'ie in elk geval niet.
Wel citrusaroma; dat dit afkom
stig is van de calamansi, moeten
we maar hopen. Bovendien voe
gen vitaminen C en B5 niks toe:
een tekort komt zelden voor."
„De consument wordt geld uit de
zak getroggeld door vleessnippers
aan elkaar te plakken en water toe
te voegen, wat er in de pan met
een weer uitlekt."
www.mijnvoedingscentrum.nl/
eetmeter. Om te checken hoeveel ca
lorieën en welke voedingsstoffen je
echt binnen hebt gekregen.
www.keurmerkenwijzer.nl is ook
als app te downloaden om te checken
wat keurmerken en logo's betekenen
en hoe betrouwbaar ze zijn.
www.consumentenbond.nl/
kletspraatjes. Voor de 'Wall of shame'
van doorgeprikte verkooppraatjes en
misleidende verpakkingen.
www.wakkerdier.nl/liegebeest.
Stemsite voor de Liegebeestverkie-
zing, waar naast deze producten ook
reclames van FrieslandCampina en
McDonald's zijn genomineerd.
3. Plaksel en water in vlees en kip.
