4
Na de aanval met gifgas is
Syrië weer het middelpunt
van het nieuws. De afschu
welijke beelden van woens
dag staan nog op ieders net
vlies. Acht vragen over het
land waar al tweeëneenhalf
jaar een burgeroorlog
woedt.
10 VERDIEPING
SYRIË
I
WÊÊÊÊKM/m
Welke buitenlandse 'spelers' staan aan de
kant van de rebellen?
Het gaat om onder meer Frankrijk, het Verenigd Ko
ninkrijk, de VS, Q_atar, Saudi-Arabië en Turkije. De
eerste drie leveren lichte wapens, strategische infor
matie en honderden miljoenen dollars aan enkele
rebellengroepen. Ook worden er in omringende lan
den militaire trainingen gegeven aan de rebellen.
Saudi-Arabië en Q_atar hebben vooral de portemon
nee getrokken: vijf miljard euro is naar schatting nu
richting de rebellen gegaan. Het gaat mede om zen- 1
dingen (via omwegen) van lichte wapens.
Tlirkije speelt een heel prominente rol. Het her
bergt onder meer de top van het Vrije Syrische Le
ger en doet aan trainingen van strijders. Van bond
genoot van Assad is de Tlirkse premier Erdogan uit
gegroeid tot een van zijn grootste tegenstanders.
Daarbij heeft Tlirkije onder meer Nederlandse NA-
VO-afweerinstallaties op zijn grondgebied staan
om zich te beschermen tegen Syrische luchtaanval
len.
2 Welke partijen strijden tegen Assad?
Eerst waren er de gematigde moslims van het Vrije
Syrische Leger (FSA). De laatste tijd verliezen ze
veel steun. Daarnaast zijn er partijen zoals Ah-
rar-as-Sham die vinden dat het FSA niet islamitisch
genoeg is. Zij willen een theocratie vestigen.
De radicaalste tak bevat groepen als Jabhat al Nusra
en ISIS (Islamic State of Iraq and Shaam/Syria). Ze
willen Syrië gebruiken voor aanvallen op buurlan
den en de rest van de wereld. Al-Qaeda in Syrië
wordt steeds populairder en sterker. Ze zijn inmid
dels de dominante strijdgroepen in Oost-Aleppo en
een paar oostelijke steden.
Dan zijn er nog de buitenlandse strijders die nauw
verbonden zijn met al-Qaeda. Volgens schattingen
ter plekke zijn tot nu toe tussen de tienduizend en
vijftigduizend jihadisten vanuit de hele wereld via
Tlirkije naar Syrië gereisd om met de oppositie mee
te vechten. Ten slotte nemen ongeveer twee mil
joen Koerden deel aan de strijd. Hun groep heet
YPG. Die is slechts gericht op het verdedigen van
plekken waar Koerden wonen, in het noordoosten.
1 Heeft Assad de aanval met gifgas echt op
zijn geweten?
De oppositie twijfelt niet dat het Assad was. Im
mers, het regime heeft eerder toegeven dat het be
schikt over zulk soort wapens. Daar is men het aan
Assads zijde vanzelfsprekend niet mee eens. Het
zou wel erg stupide zijn om chemische wapens in
te zetten net drie dagen nadat er wapeninspecteurs
van de VN zijn gearriveerd in Damascus. Boven
dien is Assad aan de winnende hand, zeker in de di
recte omgeving van Damascus.
Aanhangers van het regime vinden dat 'de wereld
voor de gek worden gehouden' door de oppositie.
Critici van die oppositie wijzen erop dat de Türkse
autoriteiten in de stad Adana eind mei twaalf Sy-
riërs van Jabhat al Nusrah - een aan al-Qaeda ge-
linkte club - aanhielden. Zij hadden twee kilo sarin
bij zich en wilden dat naar verluidt gebruiken te
gen een NAVO-basis in de buurt. Sarin kan ge
bruikt worden voor gifgasaanvallen. In april gingen
geruchten over een sarin-aanval in Syrië zelf.
5 Waarom zijn China en Rusland bij de VN
steeds tegen resoluties aangaande Syrië?
Beide landen lijken als een blok te opereren, maar
hun intenties verschillen nogal. Voor Rusland is
het belangrijk zijn militaire basis in de haven Tar-
tus te behouden. Het is tegenwoordig een van de
weinige marinebases die de Russen buiten hun ei
gen land nog hebben.
Maar misschien nog belangrijker is het voor Mos
kou om totalitaire, bevriende buurstaten, die vroe
ger deel uitmaakten van de Sovjet-Unie, ervan te
overtuigen dat Rusland geen eventuele rebellen in
hun land zal steunen.
Voor China gelden andere redenen. Peking is een
bondgenoot van Iran. Daarmee heeff het invloed in
de regio. Als Assad verdwijnt, levert Iran aan macht
in. En daarmee ook China. Vandaar dat Peking reso
luut tegen ingrijpen is.
3 Wie zijn de 'spelers' buiten Syrië die in het
kamp van Assad zitten?
Via de strijders van Hezbollah, vanuit het zuiden
van Libanon, helpt Iran zijn oude bondgenoot As
sad. Het is een lijfelijke aanwezigheid die de presi
dent het laatste halfjaar behoorlijk heeft geholpen
in zijn strijd tegen de rebellen. Mede dankzij Hez
bollah is hij uit haast verloren positie teruggeko
men. Ook Rusland is een belangrijke steunpilaar
van de president met levering van wapens als tanks
en luchtafweergeschut. Bovendien zorgen de Rus
sen voor het onderhoud van deze wapens. Dit is 'ge
heel in overeenstemming met oude contracten',
zegt Moskou. De Russen zijn tot nog toe totaal niet
gevoelig gebleken voor het buitenlandse argument
dat bij gebruik van de wapens tegen burgers de
hulp gestaakt moet worden.
Hoe nu verder?
