De restauratie van een deel van de
kazematten in het Keizersbolwerk
in Vlissingen is bijna afgerond. Ze
mogen betreden worden na een
opknapbeurt van vier maanden.
22 ZEELAND
KEIZERSBOLWERK
r
Alsof je tientallen meters diep
onder de grond bent, zodra je
de kazematten onder het Kei
zersbolwerk binnenkomt in
Vlissingen. De atmosfeer is
er vochtig, de lucht is zwaar
maar het ruikt er fris. En dat
het er ook nog schoon is, is vast lang geleden.
De kazematten zijn niet langer verboden ge
bied of gevaarlijk terrein.
De gerestaureerde kazematten zijn indrukwek
kende gewelven, met grijs gestucte wanden.
In een grote kazemat is een oven gerestau
reerd, die in 1811 werd gebouwd. 4800 broden
voor de manschappen werden er op hoogtijda
gen dagelijks gebakken. Het moet er heet aan
toe zijn gegaan en de geur van vers brood zal
overweldigend zijn geweest.
In vochtbestendige vitrines staan nu bruine
broden uitgestald en andere attributen die
herinneren aan die tijd. In zo'n ruimte kom je
vanzelf terug in de tijd. Naar de tijd van 1800
toen de meeste kazematten werden gebruikt
voor opslagruimte voor de legers. Er werd niet
in geslapen, dat deden de soldaten in de 'bom
vrije', de Willem III en zelfs bij Vlissingers in
huis.
Het verhaal van Vlissingen is er een van tegen
slag, van opkrabbelen en voorzichtig weer ver
der kijken. Zo beschrijft Pol Verbeek het, me
dewerker van het Maritiem Muzeeum. Het
Franse leger trok eind achttiende eeuw Neder
land binnen en nam overal het heft in han
den. Voor de Fransen was Vlissingen een aan
trekkelijke plaats door haar strategische lig
ging aan de monding van de Westerschelde.
Vlissingen moest in die periode ook nog afre
kenen met een ernstige watersnood, waardoor
veel vernield werd. Maar een nekslag kreeg de
stad door het bombardement van de Engelsen
in 1809. Frankrijk en Engeland waren aartsriva
len en toen Napoleon Bonaparte aan de macht
kwam, wilde hij heel graag Engeland inne
men. Daarvoor bouwde hij een oorlogsvloot
in de havens van Antwerpen en Vlissingen tot
HET KEIZERSBOLWERK IN VLISSINGEN GEEFT KAZEMATTEN BLOOT
de Engelsen daar lucht van kregen en in de
aanval gingen. „Vlissingen werd helemaal ver
woest. Kom daar maar eens bovenop", zegt
Verbeek. „De Fransen gingen dan wel weg in
1814, maar tijd voor een serieuze wederop
bouw kregen de Vlissingers niet."
De militairen bleven komen, want de marine
werf moest verdedigd worden en Vlissingen
was een grensstad. En al die jaren moest de
stad zorgen voor de militairen. „Eigenlijk
kreeg Vlissingen pas de wind een beetje mee
toen in 1875 de Scheldewerf werd gesticht en
toen het toerisme op gang kwam."
In een van de kazematten wordt nu een film
vertoond, waar de maritieme geschiedenis
van Vlissingen wordt uitgebeeld en verteld.
De tunnel naar de kazematten was jarenlang
maar een vies gangetje, waar je niet te lang
wilde stilstaan. Ook daar is nu de bezem door
heen gegaan. De graffiti is van de muren ge
schrapt, oude steentjes zijn ineens mooie
oude steentjes geworden en de zware deuren
en ijzeren spijlen zijn dik geschilderd. „Als
het er verzorgd uitziet, wordt de neiging hope
lijk onderdrukt om er een rotzooi van te ma
ken", zegt Marco de Feiter, projectmanager
van de restauratie, namens Waterschap Schel
destromen.
Het waterschap is trekker van het project, als
eigenaar van de primaire waterkering in het
Keizersbolwerk. „Maar we hebben allemaal
onze rol in het project gehad. Het Muzeeum
heeft de historische kant voor zijn rekening
genomen en de gemeente Vlissingen werkte
mee om de openbare ruimten te verbeteren.
Bovenop het Keizersbolwerk zijn ladingen
zand gestort, zodat er geen water meer kan
doorsijpelen in de kazematten."
Het kostte hoofdbrekens om het water buiten
te houden. Bij de ingang aan de Westerschel-
dezijde, kunnen schotbalken worden ge
plaatst. Dat gebeurt als de verwachting is dat
het water 3,30 meter boven NAP zal komen.
„In de winter zullen de openingstijden voor
een bezoek aan de kazematten daarom ook be
perkter zijn." Vanaf april 2014 is de inrichting
van de kazematten volledig voltooid.
door Edith Ramakers
Het Keizersbolwerk in Vlissingen is in 1548 in
opdracht van keizer Karei V gebouwd door Do-
nato di Boni Pellezuli, die ook Fort Rammekens
bij Ritthem bouwde.
De kazematten waarom het gaat, zes in totaal,
waren in hevig verval geraakt door de tand des
tijds, door oorlogen en door verwaarlozing.
Bij hoog water in de winter stroomde de zee de
kazematten binnen.
Voor de opknapbeurt van het Cultureel Erf
goed, dienden het Waterschap Scheldestromen,
de gemeente Vlissingen en het Maritiem Mu
zeeum, gezamenlijk een subsidieverzoek bij de
Europese Unie in.
De totale restauratie kostte 715.000 euro. Euro
pa betaalt de helft van de restauratiekosten, de
drie initiatiefnemers de andere helft.
Architectenbureau Rothuizen van Doorn 't
Hooft uit Middelburg en bouwbedrijf van de Lin
de uit Goes hebben een belangrijk deel van de
bouwkundige aanpassingen en werkzaamhe
den uitgevoerd, in samenwerking met medewer
kers van de opdrachtgevers.
Tijdens Sail de Ruyter in Vlissingen, dit week
end, en tien weken daarna kan onder begelei
ding een bezoek aan de kazematten worden ge
bracht Meer informatie is hierover te vinden op
www.muzeeum.nl.
Pas in april volgend jaar zullen alle kazematten
volledig zijn ingericht.
Vlissingen krijgt een zieln
