30 ZEELAND
FOSSIELEN
Vele duizenden fossiele schelpen lagen
op de zolder van Freddy van Nieulande.
Nu liggen ze bij Naturalis in Leiden.
Het pronkstuk van de collectie
blijft nog even in de gang staan,
maar voor de rest is verreweg
het grootste deel van de verzame
ling (fossiele) schelpen van Fred
dy van Nieulande uit Nieuw- en Sint Joosland
naar het Nationaal Natuurhistorisch Museum
Naturalis in Leiden.
Dat pronkstuk is een zogenaamde Campanile
Giganteum, een gedraaide schelp van bijna
een meter. Gevonden aan de rand van een
champagnewijngaard in de buurt van Reims.
„Dat is de grootste kick die je mee kunt ma
ken."
Ruwweg 750 platte dozen met schelpen zijn
naar Leiden vervoerd. Ze komen uit allerlei de
len van Europa. De schelpen die in Zeeland
zijn gevonden blijven nog even in Nieuw- en
Sint Joosland. Die gaan over ruim een jaar
naar de collectie van het Zeeuws Genootschap
in Middelburg. Van Nieulande is zelf conserva
tor van de schelpencollectie van het Zeeuws
Genootschap.
„Na het overlijden van mijn schoonmoeder
ben ik eens na gaan denken. We hebben haar
huisje leeggemaakt. Mijn kinderen hebben
niet zo veel met schelpen. En als mijn vrouw
en ik dan iets overkomt, zou het zo maar kun
nen dat alles de container ingaat."
De aanleiding tot het leegmaken van de zol
der was trouwens de aanleg van een nieuwe
centrale verwarmingskachel. Toen moest er
vyel plaats gemaakt worden. Dat was de aan
zet. Op de zolder van zijn huis stond zijn le
venswerk van de afgelopen veertig jaar. Dat be
gon allemaal met het oprapen van de eerste
schelpen aan de Kaloot bij Borssele. De nu
72-jarige Van Nieulande was daar aan het vis
sen, maar ving weinig en scharrelde er wat
rond. Van het een kwam het ander en al snel
ontmoette hij de onlangs overleden mevrouw
Keukelaar uit Wilhelminadorp. Die was al lan
ger schelpen aan het verzamelen en hielp
hem op weg. Zo wees ze hem er op dat het be
langrijk is elke vondst goed te documenteren.
Veel van zijn schelpen komen uit de omge
ving van Parijs en Reims. In de omgeving van
Parijs was miljoenen jaren geleden een enor
me binnenzee. En elke keer als er een zand
winningsproject was, waren mensen als Van
Nieulande er als de kippen bij om naar fossie
len te zoeken. Soms gingen hij en zijn vrouw
wel 4 of 5 keer per jaar naar Frankrijk om zeld
zame schelpen te zoeken. „Het is daar het Wal
halla voor de schelpenzoeker."
Hij herinnert zich dat hij soms met een heel
gezelschap uit Zeeland in de richting van
Frankrijk trok op zoek naar schelpen. „En dan
's avonds met z'n allen op de camping met
een grote groep de tafels aan elkaar schuiven,
de barbecues naast elkaar en natuurlijk een
flesje wijn er bij."
Maar ook rond Antwerpen was hij op zijn
zoektochten te vinden. Toen daar de havens
zoals het Deurganckdok werden aangelegd.
De kennis over fossiele schelpen heeft Van
Nieulande zichzelf in de loop van de jaren ei
gen gemaakt. Zo werd hij een autoriteit in de
schelpenwereld. Al snel richtte hij zich alleen
op fossielen; uitgestorven schelpen soms wel
van vele miljoenen jaren geleden.
Hij ontwikkelde zich tot internationaal ge
waardeerd amateur-conchylioloog (schelpen-
deskundige) die voor zijn werk de Van der
Lijn-onderscheiding kreeg.
Inmiddels is hij gestopt met het actief verza
melen. Maar hij sluit niet uit dat als hij op het
strand loopt, hij nog wel eens iets op zal ra-
pronkstuk
door René Schrier
De dozen die bestemd zijn voor Naturalis lagen tijdelijk opgeslagen in het schuurtje van Fred
dy van Nieulande.
In de collectie zitten schelpen in allerlei vormen en maten.
