Schadevergoeding leidde tot veel jaloezie in Rawagede
Tientallen
doden bij
bommen
in Bagdad
BUITENLAND 7
66 Een bende dreigde mijn
huis in brand te steken als
ik ze geen geld gaf
In het Javaanse dorpje Rawagede
kregen weduwen in 2011 20.000
euro aan compensatie. De voor In
donesische begrippen enorme
som geld leidde tot jaloezie en af
gunst onder de drieduizend inwo
ners. Velen moeten van nog geen
twee euro per dag leven. De span
ningen liepen zo hoog op dat
dorpshoofd Mamat ingreep. Tot
ontzetting van de slachtoffers en
hun nabestaanden die de oorlogs
misdaad voor de Nederlandse
rechter brachten, kregen zij de op
dracht het geld onderling te verde
len. Iedereen in het dorp heeft vol
gens het dorpshoofd geleden, van
daar zijn beslissing.
„Het is niet eerlijk. Het was ons
geld", zegt de 75-jarige Muskar
Warjo in Rawagede. Hij verloor
zijn vader en grootvader tijdens
het bloedbad op 9 december 1947
dat Nederlandse soldaten aan
richtten. De militairen waren op
zoek naar een onafhankelijkheid
sleider van wie ze vermoedden
dat hij zich in Rawagede (tegen
woordig Balongsari in West-Java)
had verstopt. Toen ze hem niet
konden vinden gaven ze alle 430
jongens en mannen de opdracht
zich in het rijstveld buiten het
dorp te verzamelen. Daar werden
ze een voor een doodgeschoten.
Slechts een handjevol mannen
wist te ontsnappen.
Muskar Warjo vertegenwoordig
de in de rechtszaak zijn moeder
die in 2009 overleed. Maar de
rechter had nog niet gesproken of
onmiddelijk omsingelden 'ben
des' zijn huis. „Het waren er wel
honderd die dreigden het huis in
brand te steken als ik ze geen geld
gaf."
De bejaarde Kadun bin Siot (76)
behoorde tot een van die 'bendele
den'. „En ik dan? Waarom heb ik
geen recht op compensatie?" zegt
hij met overslaande stem: Hij zag
vanuit zijn schuilplaats hoe Ne
derlandse soldaten zijn vader met
geweld afVoerden. Kadun kreeg
na de verdeling alsnog 350 euro.
Voor hem is dat voldoende.
Niet voor de familie van weduwe
Wanti Dodo (92). De uitkering
veroorzaakte een breuk in de fami
lie. Wanti kocht van het geld een
paar gouden armbanden en een
ring. De rest van de vergoeding
gaf ze aan haar kinderen. Maar de
twee kinderen van haar eerste
echtgenoot protesteerden. Ze eis
ten meer omdat hun vader tij
dens het bloedbad in 1947 was
omgekomen. Ze gaf hen de siera
den. „Wat kon ik anders doen...",
zegt de oude vrouw bedroefd.
Sommige dorpelingen vinden dat
Nederland nooit zulkè hoge geld
bedragen aan slechts enkele
slachtoffers had mogen uitkeren.
De tragedie eindigde niet met de
compensatie. Anderzijds toont
het dorpshoofd begrip: „We kun
nen niet verwachten dat de Ne
derlandse regering begrijpt dat de
oneerlijke distributie tot nieuwe
problemen zou leiden in Rawage
de", zegt hij. „Het is moeilijk ie
dereen gelukkig te maken. Maar
we hebben dat tenminste gepro
beerd."
Markten en winkelstraten waren
zaterdag het doelwit. Afgelopen
weken kwamen door soortgelijke
aanslagen ook al tientallen men
sen om het leven in Bagdad.
Volgens het Franse persbureau
AFP zijn tijdens de net afgesloten
ramadan meer dan 800 mensen
omgekomen in Irak. Daarmee is
deze ramadan een van de dodelijk
ste gebleken van de laatste jaren.
De aanslagen bleven zaterdag niet
beperkt tot Bagdad. Een grote aan
slag vond plaats in de plaats Tuz
Khurmato, 170 kilometer ten noor
den van Bagdad. Zeker tien men
sen kwamen om, 45 anderen raak
ten gewond door een autobom in
een drukke straat.
Vaak is de sjiitische meerderheid
het doelwit, die de Iraakse rege
ring domineert. Ook zijn de span
ningen tussen soennitische en sjii
tische moslims opgelopen door
de burgeroorlog in buurland Sy
rië.
De Iraakse sjiieten voelen zich
niet alleen gemarginaliseerd door
de huidige Iraakse regering, maar
ook nauwelijks beschermd tegen
de terreur.
Niet alleen Iraakse sjiieten en
soennieten zijn verdeeld over dat
conflict. Zaterdag dreigde presi
dent van Iraaks Koerdistan Masou
Barzani met ingrijpen in Syrië.
Hij liet weten Koerden in Syrië te
zullen beschermen als blijkt dat
de bevolkingsgroep doelwit is van
strijders met banden met terreur
organisatie al-Qaeda. Iraaks Koer
distan is de Koerdische autonome
regio in het noorden van Irak.
De aanslagen lijken het werk van
de Iraakse tak van al-Qaeda en
worden door het Amerikaanse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken
toegeschreven aan de leider van
al-Qaeda in Irak, Abu Bakr al-Bag-
hdadi. Washington bevestigde dat
er een prijs van omgerekend 7,5
miljoen euro is gezet op het
hoofd van deze terrorist.
verwachten investeringen in on
derwijs en sociale zekerheid van
de regering. Jongeren weten in
middels dat hun toekomst niet af
hankelijk is van de staat, maar dat
ze zelf aan de bak moeten. De
weerstand tegen de politiek en de
drang naar vernieuwing voel je
het sterkst in Griekenland.
Anderzijds stemden de talloze ver
halen van werkloosheid en uit
zichtloosheid me soms somber.
Maar mensen die veel verloren
hebben, worden creatief en gaan
ondernemen. Ze kunnen vaak
niet anders.
Ik kwam dus ook lichtpuntjes te
gen. Op de eerste dag al in Porto,
het jonge stel Bia en Jorge (21 en
22 jaar) dat elkaar liefde en trouw
zwoer. Ondanks dat Jorge in de zo
mer naar de Algarve moet om te
kunnen werken als kok. Vier
maanden missen ze elkaar elk
jaar, maar ze blijven samen.
Hoop is er ook in Madrid waar de
arbeidsmarkt enigszins verziekt
is, maar waar steeds meer men
sen elkaar vinden als freelancers.
In open kantoren werken ze los
jes samen, de ene keer in groeps
verband, dan weer eens alleen. Ze
versterken elkaar per project, vaak
in de culturele sector. Het is een
flexibiliteit die de Spaanse ar
beidsmarkt nog niet kende, zo ver
nam ik.
De dappere mafïiabestrijders van
Libera in Silicië en Calabrië ver
dienen alle respect. De crisis
maakt hun werk zelfs nog iets ur
genter, want de maffia is in crisis
tijd de enige organisatie met geld.
Banken en overheid houden de
hand op de knip. Gelukkig kiezen
steeds meer middenstanders er
voor om niet te zwichten voor af
persing. Ook neemt Libera in sa
menwerking met justitie steeds
meer akkers en winkels van de
maffia in beslag.
Tenslotte de Atheense veganisten
die tegen ieders advies in toch
hun specialistische, veganistische
winkel openden. En een jaar later
draaien ze nog steeds goed.
Al deze PIGS-bewoners hebben
met elkaar gemeen dat ze on
danks alle tegenwind de crisis het
hoofd bieden. Vaak zijn hun pro
jecten of bedrijven heel lokaal,
want ze willen allereerst hun ei
gen stad een duwtje in de rug ge
ven. Altijd spreken de pioniers
goed Engels en zijn ze sowieso in
ternationaal ingesteld. Ze vormen
een nieuwe generatie Zuid-Euro
peanen.
De dromen en motieven van
Noord- en Zuid-Europeanen zijn
niet eens zo verschillend, is een
conclusie na een reis van zo'n
4.200 kilometer. De omstandighe
den om er wat van te maken zijn
wel moeilijker voor de zuiderlin
gen die behalve de crisis ook nog
eens te maken hebben met achter
haalde sociale structuren, verlam
mende corruptie en een zwakke
overheid.
Maar moedeloosheid was er niet.
Ook al moet je soms dagen zoe
ken, zelfs in deels vervallen ste
den als Palermo en Athene vind
je hoop, veerkracht en strijdlust
onder de inwoners. Vooral jonge
ren gaan ervoor. Omdat het kan,
omdat ze het willen en omdat ze
geloven in de vooruitgang. Ook in
tijden van crisis.
MAANDAG 12 AUGUSTUS 2013
door onze correspondent
Wilma van der Maten
JAKARTA - De Nederlandse rege
ring geeft voor de tweede keer
schadevergoeding aan weduwes in
Indonesië die hun mannen verlo
ren door Nederlandse executies,
dit keer in Zuid-Sulawesi. Eerdere
geldbedragen zorgden voor ge
dwongen verdeling van het geld.
Muskar Warjo uit Rawagede
BAGDAD - Aanslagen met autobom
men in de Iraakse hoofdstad Bag
dad hebben dit weekeinde zeker
vijftig levens geëist. Zo'n 140 men
sen raakten gewond. De Iraakse po
litie en medische hulpverleners
hebben dat gezegd.
geloven in vooruitgang
Fotis Patikas en Elizavet Sardelis
begonnen in crisistijd hun veganis-
tische winkel in Athene.
foto's Koen Verhelst
Bia en Jorge uit Porto moeten el
kaar elke zomer maandenlang mis
sen. Jorge werkt dan in de Algar
ve, 500 kilometer zuidelijker.