Door het vasten voel ik me thuis
Soms ging ik heli
Dijkwerk en natuurherstel gaan samen op Rammekensschor
26 ZEELAND
VASTENMAAND
Voor moslims kwam er gisteren een eind aan
een maand lang vasten. Vanaf vandaag vieren ze
het einde van de ramadan met het Suikerfeest.
Allemaal poppen en
beren in het Belfort
In het Belfort in Brugge
wordt op zaterdag 17 en zon
dag 18 augustus de grootste
poppen- en berenbeurs van
België gehouden. Er is dan
ook een poppendokter aan
wezig om kapotte poppen
en beren te repareren. De
beurs is op zaterdag geo
pend van 10.00 tot 17.00 uur
en op zondag van 10.00 tot
16.00 uur.
Ferraridub doet Sas
van Cent aan
De Mid Summer Zoute Tour
2013 van de Belgische Ferra
ridub doet zondag Sas van
Gent aan. De deelnemers be
zoeken er de tabakspedaal-
zaak Ben Everse. De Italiaan
se sportwagens komen rond
11.15 uur aan. De voertuigen
zijn te bewonderen aan de
Westkade.
Pauzeconcert
in Oostkerk
Organist Bram de Wolf uit Mid
delburg verzorgt vandaag het
wekelijkse pauzeconcert op
het De Rijckereorgel in de Oost-
kerk in Middelburg. Het con
cert begint om 12.30 uur. Op
het programma staan werken
van onder meer Bach, Sorge en
Krebs. Toegang is gratis.
Natuurhalfuurtje in
de verstop...tuin
Terra Maris in Oostkapelle
houdt vandaag van 11.00 tot
11.30 uur het natuurhalfuurtje
'In de verstop...tuin'. De activi
teit is bedoeld voor kinderen
die met hun ouders het mu
seum bezoeken. Kinderen tot
en met 3 jaar gratis, kinderen
vanaf 4 jaar 3,50 euro.
Jazzy evergreens bij
Slot Moermond
Kwartet Maarten Bruijnes
speelt zondag in slot Moer
mond in Renesse. Jazz at the
Castle begint om 15.00 uur.
door Cornelleke Blok
Naam: Ulli Prianda Yuliasty
Leeftijd: 40
Woonplaats: Zierikzee
Ze had best nog een paar dagen kunnen vas
ten. Geen enkel probleem. Toch vindt Ulli
het in Nederland lastiger om de ramadan vol
te houden dan in haar thuisland Indonesië.
„Je moet 's ochtends heel vroeg ontbijten. Als
ik samen met mijn familie in Indonesië zou
zijn, dan hoefde ik niet alleen op te staan. Dat
is makkelijker."
Tijdens de vastenmaand ging Uili's wekker el
ke ochtend om drie uur, zodat ze voor zons
opgang kon eten. „Je hebt energie nodig voor
de dag. Meestal warmde ik rijst op in de mag
netron of at ik wat havermout met melk. Na
het eten ging ik bidden en daarna nog even
terug naar bed. Ik kon niet te lang slapen,
want ik moest elke dag ook gewoon werken."
Ze kon het vasten prima volhouden. „Ik doe
het al jaren, dus ik ben het gewend. Rond
twaalf uur voelde ik me een beetje suf, maar
na twee uur 's middags kreeg ik weer nieuwe
energie. Daarna werd het makkelijker."
De meeste moslims eten en drinken niet tus
sen zonsopgang en zonsondergang. „Maar ie
dereen mag het zelf weten. Ik hield de tijd
aan dat het licht is in Mekka, omdat dat de
heilige plek is. Daar is het veertien a vijftien
uur licht. Ik begon daarom rond zes uur of
half zeven 's avonds weer met eten. Ik dronk
meestal eerst een warme kop thee en een ka-
neelbeschuit met suiker. Iets zoets is goed als
je buik leeg is."
Ulli voelt zich door de ramadan meer verbon
den met Indonesië. „Ik kan niet elk jaar naar
mijn land gaan, maar tijdens de ramadan voel
ik me thuis. Ik geloof ook dat het goed is voor
mezelf. De ramadan draait niet alleen om
eten en drinken. Je mag bijvoorbeeld ook niet
boos zijn, ruzie maken of emotioneel worden
en geen seks hebben. Het is een training om
meer controle te krijgen over mezelf Je kunt
daardoor beter omgaan met problemen in het
dagelijkse leven."
Het Suikerfeest viert Ulli in Aardenburg, sa
men met twee nichten. „Zo'n groot feest als
thuis in Indonesië wordt het niet. We gaan
gezellig samen eten."
Naam: Kemal Metin
Leeftijd: 53
Woonplaats: Middelburg
Het vasten vond Kemal nog niet eens zo zwaar,
maar de lange dagen en korte nachten wel. „Dit
jaar was het moeilijk, omdat het elke dag wel
achttien uur licht is. Het laatste gebed in de mos
kee was soms pas na twaalven afgelopen en het
ochtendgebed begon alweer om vier uur 's och
tends. Ik had vier weken vakantie tijdens de ra
madan. Soms ging ik daarom helemaal niet sla
pen. Het ware rare dagen. Als ik maandag weer
begin met werken, moet ik weer even aan het
normale ritme wennen, denk ik."
Kemal is secretaris van het bestuur van de nieu
we Yildirim Beyazit moskee in Middelburg. Mee
doen aah de ramadan is voor hem vanzelfspre
kend. „Ik ben moslim, ik ben gezond, dus waar-
Het projectbureau Zeeweringen,
dat deze week is begonnen met
het versterken van de dijk achter
het Rammekensschor, wil helpen
bij het natuurherstel. Dat gebeurt
door een strook van tien meter
breedte van het schor af te gra
ven. Na het dijkwerk komt een
deel van de afgegraven grond te
rug. Daarin zitten ook plantjes en
zaden. Het schor wordt tien tot
vijftien centimeter lager dan nu.
Het zoute water kan dan verder
over het schor komen. Daardoor
kan de oorspronkelijke begroeiing
zich herstellen.
Een ander deel van de grond uit
het schor wordt tegen de binnen
zijde van de Sloehavendam ge
legd. Dat vergroot de kans dat er
meer zoutminnende planten
gaan groeien. De Sloehavendam
zal er op het oog overigens niet
heel anders uit gaan zien.
Omdat de dijk nu toch versterkt
moet worden, kan alles tegelijk
worden gedaan. In de plannen
voor de dijkversterking was er
ook al rekening mee gehouden
dat het schor deels afgegraven
moet worden. De oude steenbe
kleding die verbeterd moet wor
den, ligt namelijk deels onder het
natuurgebied.
Deze steenbekleding bestaat uit
Haringmanblokken, die niet meer
voldoen aan de veiligheidseisen.
De dijk is daardoor niet sterk ge
noeg meer om een grote overstro
ming te doorstaan. Dijken moe
ten voorbereid zijn op een super-
storm die eens in de vierduizend
jaar voorkomt. Ter vergelijking:
een storm zoals bij de waters
noodramp in 1953 komt eens in
de 250 jaar voor. Door de rechthoe
kige Haringmanblokken te kante
len en terug te zetten, wordt de
steenlaag dikker en de dijk dus
sterker. Volgens het projectbu
reau Zeeweringen bestaan de ho
ger gelegen delen van het Ramme
kensschor uit slijkgrasvelden en
Atlantisch schor. Vanzelfsprekend
duurt het een tijd voordat het vol
ledig vernieuwde schor in volle
glorie te bewonderen is, aldus het
projectbureau.
Piet de Keuning van Staatsbosbe
heer is blij met de werkzaamhe
den aan het natuurgebied, al moe
ten er niet te snel conclusies wor
den getrokken. „Een schor is bij
zonder land, waarvan er nog
maar heel weinig zijn in Zeeland.
Dat ze worden behouden is be
langrijk, maar het is afwachten
hoe de natuur zich gaat herstellen
na de werkzaamheden. Het kan
geen kwaad om te experimente
ren met schorherstel. We moeten
er wel erg zuinig mee zijn."
Over het oostelijke deel van het
Rammekensschor, dat tegen het
het industriegebied aan ligt,
wordfal tientallen jaren een juri
dische strijd gevoerd. In het ge
bied ligt namelijk een zanddepot.
De kwestie gaat over de vraag of
het gebied nog wel tot een zoge
noemd Natura 2000-gebied gere
kend mag worden, omdat het na-
tuurvoorwaarden heeft verloren.
De gerechtelijke procedures lopen
nog.
BRUGGE
SAS VAN GENT
MIDDELBURG
OOSTKAPELLE
RENESSE
B Ulli Prianda Yuliasty uit Zierikzee vast elk jaar. „De ramadan is een training om meer controle te
krijgen over mezelf." foto Dirk-Jan Gjeltema
Kemal Metin is secretaris van de nieuwe Yildirim Beyazil
Meedoen aan de ramadan is voor hem vanzelfsprekend.
niet doen?" foto Ruben Oreel
door jelle Kempe en Maurits Sep
RITTHEM - In een uithoek van het
industriegebied Vlissingen-Oost
ligt nog een klein stukje oude
Zeeuwse natuur: het Rammekens
schor, dat nog een klein beetje laat
zien hoe Zeeland er vroeger op die
plek uitzag. Maar de kwaliteit van
het natuurgebied is vlakbij de dijk
veel slechter geworden. Doordat er
jarenlang slib is bijgekomen, is het
schor hoger komen te liggen en
droger geworden.
