Opzet plan
restauratie
zeemuren
in Veere
l
Veerse steken succes in Schotland
l
F
20 WALCHEREN
NATUURHERSTEL
Projectbureau Zeeweringen
gebruikt dijkherstel ook voor
verbetering natuur bij Ritthem.
DC
De eerste fase van de restauratie
behelst het aanpakken van de Gro
te Beer en de Kleine Beer, die sep
tember dit jaar moet beginnen en
begin 2014 klaar moet zijn. Bij de
voorbereidingen van de werk
zaamheden wordt tevens een on
derzoek gedaan naar de flora en
fauna in en om de vestingmuren.
Zo wordt bekeken of er bescherm
de planten en dieren aanwezig
zijn. Het werk zal daar dan op aan
gepast moeten worden.
Uit een inspectie van de monu-
mentenwacht oktober vorig jaar
bleek dat de muren nog in redelij
ke staat verkeren, maar dit loopt
snel terug. Met name het metsel
en voegwerk moet aangepakt wor
den. Zo zijn er bij de 'beren'
scheuren te zien en ter hoogte
van de waterlijn is het gesteente
verweerd of zelfs her en der weg
gevallen waardoor er water door
heen sijpelt. De begroeiing vormt
ook een probleem. De houten deu
ren, poortjes en toegangen heb
ben dringend een verfbeurt no
dig. Ook de ijzeren muurankers
moeten aangepakt worden.
De restauratie van de muren
maakt deel uit van het project
Veelzijdig Veere. De gemeente
kreeg daarvoor een Europese sub
sidie van bijna een miljoen. Aan
Veelzijdig Veere hangt een prijs
kaartje van ruim 2,5 miljoen euro.
Na aftrek van de Europese subsi
die rest nog zo'n 1,6 miljoen voor
rekening van de gemeente. Veere
gaf bij de toekenning van de subsi
die aan dat te dekken door de klei
nere budgetten in de begroting
voor bijvoorbeeld het restaureren
van het oude stadhuis, de Grote
kerk en herstel van de kademuren
bij elkaar op ter tellen. Wat dan
nog resteert wordt aangevuld uit
de pot Grote Projecten van Veere
van 3,2 miljoen, waarin 7,5 ton
voor het stadje is gereserveerd.
ritthem - In een uithoek van het
industriegebied Vlissingen-Oost
ligt nog een klein stukje oude
Zeeuwse natuur: het Rammekens
schor, dat nog een klein beetje
laat zien hoe Zeeland er vroeger
op die plek uitzag. Maar de kwali
teit van het natuurgebiedje is vlak
bij de dijk aanzienlijk slechter ge
worden. Doordat er jarenlang slib
is bijgekomen, is het schor hoger
komen te liggen en droger gewor
den.
Het projectbureau Zeeweringen,
dat deze week is begonnen met
het versterken van de dijk bij het
Rammekensschor, wil helpen bij
het natuurherstel.
Dat gebeurt door een strook van
tien meter breedte van het schor
af te graven. Na het dijkwerk
komt een deel van de afgegraven
grond terug. Daarin zitten ook
plantjes en zaden. Het schor
wordt tien tot vijftien centimeter
lager dan nu. Het zoute water kan
dan verder over het schor komen.
Daardoor kan de oorspronkelijke
begroeiing zich herstellen.
Een ander deel van de grond uit
het schor wordt tegen de binnen
zijde van de Sloehavendam ge
legd. Dat vergroot de kans dat er
meer zoutminnende planten
gaan groeien. De Sloehavendam
zal er op het oog overigens niet
heel anders uit gaan zien.
Omdat de dijk nu toch versterkt
moet worden, kan alles tegelijk
worden gedaan. In de plannen
voor de dijkversterking was er
ook al rekening mee gehouden
dat het schor deels afgegraven
moet worden. De oude steenbe
kleding die verbeterd moet wor
den, ligt namelijk deels onder het
natuurgebied.
Deze steenbekleding bestaat uit
Haringmanblokken, die niet meer
voldoen aan de veiligheidseisen.
De dijk is daardoor niet sterk ge
noeg meer om een grote overstro
ming te doorstaan. Dijken moe
ten voorbereid zijn op een super-
-
storm die eens in de vierduizend
jaar voorkomt. Ter vergelijking:
een storm zoals bij de waters
noodramp in 1953 komt eens in
de 250 jaar voor. Door de rechthoe
kige Haringmanblokken te kante
len en terug te zetten, wordt de
steenlaag dikker en de dijk dus
sterker.
Volgens het projectbureau Zeewe
ringen bestaan de hoger gelegen
delen van het Rammekensschor
uit slijkgrasvelden en Atlantisch
schor. Vanzelfsprekend duurt het
een tijd voordat het volledig ver
nieuwde schor in volle glorie te
bewonderen is, aldus het project
bureau.
Piet de Keuning van Staatsbosbe
heer is blij met de werkzaamhe
den aan het natuurgebied, al moe
ten er niet te snel conclusies wor
den getrokken. „Een schor is bij
zonder land, waarvan er nog
maar heel weinig zijn in Zeeland.
Dat ze worden behouden is be
langrijk, maar het is afwachten
hoe de natuur zich gaat herstellen
na de werkzaamheden. Het kan
geen kwaad om te experimente
ren met schorherstel. We moeten
er wel erg zuinig mee zijn."
Over het oostelijke deel van het
Rammekensschor, dat tegen het
het industriegebied aan ligt,
wordt al tientallen jaren een juri
dische strijd gevoerd. In het ge
bied ligt namelijk een zanddepot.
De kwestie gaat over de vraag of
dat gebied nog wel tot een zoge
noemd Natura 2000-gebied gere*-
kend mag worden, omdat het na-
tuurvoorwaarden heeft verloren.
De gerechtelijke procedures lopen
nog.
PROJECTBUREAU ZEEWERINGEN
de
he
Dê
de
kei
is
au
Dit Veerse handwerk is initiatief
nemer The Scottish Diaspora
Tapestry Project zo goed bevallen
dat de Zeeuwse bijdrage van vijf
naar zes panelen is uitgebreid.
Die zijn eind september klaar en
het project wordt in de Schotse
Huizen feestelijk afgesloten op 29
september. Veere verkeert die dag
dan compleet in Schotse sfeer. De
panelen gaan vervolgens naar
Schotland, waar ze worden sa
mengevoegd met de andere bijdra
gen tot een wandtapijt van zo'n
125 meter breed.
Veere heeft al ruim 700 jaar een
relatie met Schotland, ontstaan
door handel over en weer. De wol-
handel legde de Schotten geen
windeieren. Het enorme borduur
werk 'vertelt' het verhaal van de
migratie van de Schotten door de
eeuwen heen. Van het huwelijk
tussen Wolfert VI van Borsele
(één van de Heren van Veere) en
Mary Stuart tot de sporen die de
Schotten in Veere achterlieten zo
als de waterput uit 1543, de Schot
se Huizen aan de Kaai en diverse
gevelstenen. Het laatste paneel
toont Operatie Infatuate, die be
gin november 1944 de bevrijding
van Walcheren inluidde.
Veers burgemeester Rob van der
Zwaag zette medio april de eerste
steek. Sindsdien zijn bij toerbeurt
25 vrouwen en één man in touw.
Zij werken in een grote variatie
aan steken. Hanneke de Vroe van
Schotse Huizen: „Het is vrolijk en
kleurrijk. De borduurders konden
het ontwerp, in contour op het
linnen getekend, zelf vrij invul
len. Dat hebben ze met heel groot
enthousiasme gedaan. Dinsdag
wordt er na het handwerkcafé
thuis verder aan gewerkt. Anders
was het nooit zo snel gegaan."
I STUART 0*UQ,ï^ 4,
zo
Zo
Fol
tw
Ht
La
da<
str
en
OVi
bo
ku
Op
str
wc
vai
Rammekensschor in
door Annemarie Zevenbergen
VEERE - De vestingmuren in en om
het stadje Veere worden in fasen
gerestaureerd. De gemeente Veere
heeft inmiddels aan Rothuizen Ar
chitecten in Middelburg de op
dracht gegeven daarvoor een to
taalplan op te stellen.
door Jelle Kempe en Maurits Sep
I Een strook van tien meter wordt van het Rammekensschor afgegraven.
foto Lex de Meester
Projectbureau Zeeweringen, een
samenwerking van Rijkswaterstaat
en waterschap Scheldestromen,
versterkt de steenbekleding van
de Zeeuwse dijken.
Begin jaren negentig bleek dat de
steenbekleding van veel dijken
niet meer aan de veiligheidseisen
voldeed. Tijdens een fikse storm
met zware golfaanvallen konden
de stenen of betonblokken los
slaan.
In 2015 moet 325 kilometer dijk
zijn versterkt. Alle Zeeuwse dijken
moeten een superstorm kunnen
weerstaan, die theoretisch gezien
eens in de 4000 jaar voorkomt.
Voor het project is ruim 800 mil
joen euro beschikbaar.
Info: www.zeeweringen.nl
RH
vei
vo
door Annemarie Zevenbergen
VEERE - Het aantal steken op de
Veerse panelen voor het enorme
wandtapijt dat de Schotse diaspora
verbeeldt, is inmiddels niet meer
te tellen. Wereldwijd wordt op 25
verschillende plaatsen geborduurd
aan het tapijt. Zo ook op dinsda
gen tijdens het wekelijks handwerk-
café in de Schotse Huizen in Veere.
Detail uit paneel 1Wolfert en Ma
ry Stuart foto Schotse Huizen
Wc
