Nederlandse instanties negeerden
verzoeken van familie en arts om
bloedonderzoek bij een toen zesjarige
asielzoeker. Na uitzetting bleek ze een
dodelijke bloedziekte te hebben.
8 VERDIEPING
ASIELZOEKERS
Schichtig kijkt de 7-jarige Rena
ta Agamiryan om haar heen.
Pftar vader Abram (34) toont
op de tablet een filmpje waar
in Renata met Limburgse tong
val kinderliedjes zingt. Dat
meisje is totaal onherkenbaar:
haar golvende zwarte haren zijn volledig
uitgevallen, en de vrolijkheid in haar ogen
is weg. Onidat het gezin uit Georgië asiel
heeft aangevraagd, is 'thuis' een speciaal ho
tel voor ouders van zieke kinderen in War
schau. Abram en moeder Marina (32) beste
den vrijwel hun volledige uitkering aan de
accommodatie, zodat ze altijd in de buurt
kunnen zijn. De volgende dag begint de
tweede ronde van Renata's chemotherapie
tegen acute leukemie.
Renata had dood kunnen zijn. In het asiel
zoekerscentrum in Nederland, waar ze
bijna vijf maanden verbleef, onthield het
personeel van de medische post haar lang
toegang tot artsen. Toen ze wel was door
verwezen naar een huisarts, werd het door
hem aangevraagde bloedonderzoek niet uit
gevoerd. De familie ging naar een detentie
centrum. Ook daar bagatelliseerden medi
sche medewerkers de klachten. Pas in Po
len werd haar levensbedreigende ziekte
ontdekt. Het aantal witte bloedlichaampjes
overschreed dertig keer de norm.
In juni vorig jaar komt Renata als zesjarige
met haar familie terecht in Nederland. Na
een kort verblijf in Wageningen belandt
het gezin in het asielzoekerscentrum (azc)
in Baexem bij Roermond. In oktober krijgt
Renata klachten: geen eetlust meer, lymfe
klieren zetten op en later ook koorts en
keelpijn. „Ik ging meteen naar de medische
post", zegt Marina. De medewerker ziet de
vergrote lymfeklieren, maar vindt een be
zoek aan de huisarts niet nodig. Het meisje
krijgt paracetamol. Ook wanneer de koorts
tot 's nachts tot 39,6 graden stijgt, wordt
volgens het medisch dossier (dat is inge
zien door deze krant en het tv-programma
De Vijfde Dag) besloten 'drie tot vier dagen
af te wachten' voor het meisje in direct con
tact komt met een arts. De ouders zeggen
iedere dag bij de post te hebben aange
klopt. In een reactie ontkent het Gezond-
heidscentrum Asielzoekers dit. Het cen
trum wijst erop dat notities van dergelijke
bezoeken ontbreken. Op de vraag of het
centrum ook afgewezen bezoeken noteert,
heeft het geen antwoord gegeven. Wel is er
een notitie waarin de ouders bij de ver
pleegkundige aangeven dat ze eerder bij
het gezondheidscentrum zijn geweest toen
Renata neusbloedingen kreeg.
In de nacht van 19 op 20 november ver
voert een taxi Renata naar de huisartsen
post in Weert. Voor het eerst sinds de
klachten begonnen, wordt Renata kort
door een arts onderzocht. Hij verzoekt de
medische post op het azc om een bloedcon-
trole uit te voeren.
Het azc zou de volgende dag voor een
bloedprik zorgen. Maar in plaats daarvan
wordt het Georgische gezin in een gevange-
nenbusje gezet en naar het Detentie- en
Uitzetcentrum in Rotterdam vervoerd.
Daar eindigt hei medisch dossier. De zin
'Geen externen bekend die geïnformeerd
moeten worden' wijst erop dat de gege
vens niet zijn overgedragen aan de medi
sche staf in Rotterdam. Ook daar negeren
de instanties de smeekbedes om een bloed-
controle. Iedere dag brengt Renata een be
zoek aan een arts in het gevangeniscom
plex. Maar ondanks het briefje van de huis
arts wordt het meisje keer op keer met een
paracetamolletje teruggestuurd.
Na vijf dagen worden de Agamiryans zon
der de gebruikelijke medische controle op
het vliegtuig naar Polen gezet, op basis van
de Dublin-conventie (zie kader). Na een
nacht in Warschau vertrekken de Aga
miryans per trein naar een asielzoekerscen
trum 160 kilometer ten oosten van de
hoofdstad, waar direct bloed zou worden
geprikt. Maar onderweg gaat het zo slecht
met Renata, dat ze halverwege uitstappen.
Het ziekenhuis in het stadje Siedlce doet
wél meteen bloedonderzoek. Renata's le
ven blijkt in gevaar. Met spoed ondergaat
ze een bloedtransfusie. Een speciale ambu
lance vervoert het meisje naar het kinder
ziekenhuis in Warschau. „Volgens de arts
zou haar lever het hebben begeven als het
vijf dagen langer had geduurd", zegt
Abram. „Dan zou ze zijn ingeslapen."
Volgens professor Tadeusz Robak, hemato-
loog aan de Medische Universiteit van
Lodz, had het onderzoek veel eerder moe
ten plaatsvinden. „Zulke bloedarmoede
kan niet in één of twee dagen ontstaan",
zegt hij na bestudering van de bloedresulta-
ten. „Ik ben er vrijwel zeker van dat er
twee weken eerder al bloedafwijkingen wa
ren. Genoeg om een vermoeden van leuke
mie op te roepen." De symptomen als opge
zette lymfeklieren en bloedneuzen zijn vol
gens hem onmiskenbaar, ook voor begin
nende artsen.
Had het bloedonderzoek in Nederland
plaatsgevonden, dan zou een arts volgens
Robak nooit enige vorm van transport heb
ben toegelaten. Zelfs bij noodtransport is
medische voorbereiding absoluut noodza
kelijk. De toestand van de patiënt kan vol
gens Robak ineens verslechteren.
„Alles wijst erop dat ze niet op dat vlieg
tuig had mogen worden gezet", zegt Katar-
zyna Slubik, jurist bij de Vereniging voor
Juridische Interventie, een Poolse hulporga
nisatie die juridische steun verleent aan
asielzoekers. „Ze had zorg moeten krijgen
in het land waar ze op dat moment was, in
Nederland." Dat had wel een verlenging
van het verblijf van de Agamiryans in Ne
derland betekend, waarna de Nederlandse
overheid geen beroep meer op de Dublin-
conventie had kunnen doen. Of dat heeft
meegespeeld bij de uitzetting, is niet be
kend. De twee weken uitstel van de bloed
testen zijn volgens Robak van grote medi
sche betekenis. „Een dag tot een week kan
al het verschil zijn tussen leven en dood."
De behandelende artsen gaven Renata aan
het begin van de behandeling 70 procent
overlevingskans, mits de chemotherapie
aanslaat. De Agamiryans zinnen op een let
selschadeprocedure.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie
meldt dat uitstel van 'overdracht' van een
vluchteling op medische gronden niet snel
wordt toegekend. „Als iemand snel behan
deld moet worden, dan kan dit ook plaats
vinden in het land waaraan overgedragen
wordt en is een vlucht binnen Europa mo
gelijk." Alleen bij 'onmiddellijk ingrijpen'
wordt een vlucht uitgesteld, aldus het mi
nisterie. De toegang tot medische zorg is
volgens het ministerie 'voor asielzoekers
vrij toegankelijk, gelijk aan ingezetenen'.
Deze reportage is in samenwerking met het
EO-programma De Vijfde Dag tot stand geko
men. De omroep zendt vanavond een reporta
ge uit om 21.10 uur op Nederland 2.
door Michiel van Blommestein illustratie Mark Reijntjens
Nog vijf dagen e
Renata Agamiryan voor de chemobehande-
ling, kerst 2012. privéfoto van de familie
Renata de dag voor haar tweede leukemiebehandeling. Haar klachten werden in Nederland ge
negeerd waardoor ze zonder diagnose naar Polen werd uitgezet, foto Michiel van Blommestein
