Omdat de handel in
antieke klokken alsmaar
terugliep, besloot Ton Bolk
zijn vizier te verleggen.
In de oude bakkerij van
Pijnenburg in Goirle
blinken nu wapens van
weleer. Een familiebedrijf
van wereldkaliber.
8 SPECTRUM
portret
Musketten en
pufFers, harts
vangers, spon-
tons, kurassen.
Welkom in de
wondere we
reld van de an
tieke wapens en rustingen. Allemaal
even mooi als ooit dodelijk. Ton Bolk
is handelaar in antieke wapens. „We
hebben net gisteren een oud, bronzen
kanon naar Amerika verstuurd. Lood
zwaar. De prijs? Rond de 25 mille."
De meeste dorpsbewoners in het Bra
bantse Goirle zullen tot voor kort heb
ben gedacht dat het antiekzaakje van
Bolk er eentje was van dertien in een
dozijn. Een bescheiden etalage met
oude klokken, toefje kunst en wat
mooi opgepoetst wapentuig.
Totdat de camera van de populaire Na
tional Geographic-serie Family Guns
plotseling de lens naar Goirle zwiepte
en Ton Bolk als wapenspecialist zeer
deskundig tekst en uitleg gaf. „We
hebben de afgelopen jaren enige
naam en faam opgebouwd in ons we
reldje. Ze weten ons wel te vinden."
Ons, dat is het familiebedrijfje (sinds
1973) van Ton, zijn vrouw Diny en
zoon Richard Bolk. Antiquairs zoge
zegd, maar wie naar binnen stapt,
waant zich eerder in een museum
dan in een winkel. Waarbij vader en
zoon naast hun ondernemerschap
ook met verve de rol van conservato
ren vervullen, getuige de bevlogen
heid waarmee zij hun kennis delen.
Vooral pa laat bijna liefdevol het ene
na het andere antieke geweer of pis
tool door zijn handen glijden en ver
telt tegelijk tot in het kleinste detail
het bijbehorende verhaal.
„Dit koppel geweren is rond 1850 ge
maakt voor Karl Theodor, hertog van
Beieren, de jongere broer van de late
re keizerin Sisi, die ken je toch wel?
De twee buksen zijn exact hetzelfde,
kijk maar. Familiewapen ingelegd met
hoorn, gravures, houtsnijwerk; alle
maal met de hand gedaan, schitte
rende stukken. De prijs? Tussen de
17.000 en 22.000 euro. Lijkt veel geld,
is het ook, maar als je het vakman
schap ziet en als je bedenkt hoeveel
uren hieraan gewerkt is, dan begrijp
je dat wel. Verzamelaars weten de
stukken die ze zoeken voor hun collec
tie doorgaans wel op waarde te schat
ten."
Een indicatie van de prijzen: voor
50 euro heb je al een eenvoudige bajo
net, voor 200 euro een simpel revolver-
tje en voor 60.000 euro een super-de-
Als er
iets moois
binnenkomt,
kan ik het
niet laten
er een
paar uurtjes
lekker aan
te prutsen
luxe pistool of een harnas van top tot
teen.
Ton Bolk is in 1943 geboren in Arn
hem. Als kwajongen struinde hij met
vriendjes rond in de Gelderse bossen
en vond daar vaak nog 'spul uit de oor
log'. Ze speelden er cowboytje en in
diaantje mee, zoals bijna alle jonge
tjes van die leeftijd. John Wayne was
hun grote held. De wereld van het
Wilde Westen bleef hem fascineren,
hij zag er zelfs brood in. Bolk weet
nog goed dat hij als beginnend hande
laar dertien pistolen voor 13.000 gul
den verkocht. „Ik was de koning te
rijk."
Toch waren het niet wapens, maar an
tieke klokken waarmee hij jarenlang
de kost goed verdiende met in- en ver
koop en restauratie in eigen atelier.
„Totdat daar de klad in kwam. Je
koopt tegenwoordig al een Friese
staartklok voor een paar honderd eu
ro. Mensen hebben steeds andere wen
sen voor hun interieur en klokken
zijn trendgevoelig. Daarom hebben
we ons vijftien jaar geleden gespeciali
seerd in antieke wapens. Die behou
den hun waarde, blijken zelfs een uit
stekende belegging."
Een aantal heel bijzondere, oude uur
werken tikt her en der nog in de zaak.
Zoals een fraaie, gotische klok uit 1521
die volgens Bolk nog bij de Duitse
kanselier Adenauer thuis heeft gehan
gen. Weer toont hij die onverholen
passie als hij demonstreert hoe inge
nieus de draaiende raderen de wijzers
laten rondgaan. „Als er iets moois is
binnengekomen, kan ik het niet laten
er 's avonds nog een paar uurtjes lek
ker aan te prutsen."
In het verbazingwekkende aanbod
van antieke wapens in de voormalige
bakkerij van Pijnenburg komt de ge
schiedenis voorbij. Een Katzbalger
zwaard uit 1504. Een pistooltje van de
vermaarde Nicolas-Noël Boutet uit Pa
rijs, als wapenmaker werkzaam aan
het hof van Napoleon. En een koppel
pistolen kaliber 12.5 mm, helemaal
handgemaakt van ijzer en hout, gepro
duceerd rond 1575 in Straatsburg door
WaldrufF. „PufFers in jargon. Met zo'n
pistool is Willem van Oranje in 1584
door Balthasar Gerards vermoord. In
Museum Het Prinsenhof in Delft kun
je er ook een zien die wij hebben gele
verd."
Pas de laatste jaren groeit de interesse
voor wapens van Amerikaanse make
lij. „De enorme wapenindustrie in de
Verenigde Staten was er vooral voor
het leger en de gewone burgers. Het is
massaproductie waar de liefhebber
zijn neus voor ophaalt. Iedereen kent
wel de Colt-revolver van de gebroe
ders Dalton. Maar voor het oudere
spul, bijvoorbeeld deze Winchester
Yellow Boy uit 1866, is tegenwoordig
ook een markt."
Hoewel liefhebber Bolk lyrisch kan
worden over de schoonheid en het
technisch vernuft van de oude, am
bachtelijke pistolen en geweren, stelt
de koopman Bolk tegelijk nuchter
vast dat ze toch primair bedoeld wa
ren om te doden. Daar is niks roman
tisch aan. „Wat je wel ziet, is dat rijke
lieden een wapenarsenaal hadden om
mee te pronken, als statussymbool. Of
de wapens waren voor de sportschut-
terij, het schijfschieten dus. Zelf
schiet ik niet en ik hou me verre van
alle moderne wapens die ook worden
aangeboden. Als ik twijfel, laat ik het
gaan."
Door de eeuwen heen evolueerden
vuurwapens van primitief naar per
fect: van voorlader naar achterlader en
van eenheidspatroon tot volledig auto
matische wapens. Voor de ontsteking
diende als eerste het lontslot, daarna
kwamen radslot en vuursteenslot. Re
volutionair was in 1807 de uitvinding
door de Schotse dominee Alexander
Forsyth van het percussieslot, ofwel
het 'parfumflesje', de voorloper van
het slaghoedje.
Terwijl zoon Richard een nog mooie,
'blauwe' wapenloop laat zien - „zwart
kruit is zo agressief dat het metaal
heel snel roest als je het niet meteen
schoonmaakt" - opent Bolk senior
een chique cassette van kersenhout.
In de met fluweel beklede kist liggen
twee als nieuw lijkende duelleerpisto-
len met, in aparte vakjes, alle benodig
de accessoires. „Deze heb ik vorige
week gekocht op een veiling in Mid
delburg. Gemaakt in 1848 door Goe-
mans in Antwerpen en afkomstig van
de burgemeester van Westkapelle. He
lemaal compleet en in een uitsteken
de staat, want anders hoef ik het niet.
We hebben een betrouwbare reputa
tie opgebouwd, geven garantie op
echtheid en dat weten kopers. Er is
ontzettend veel namaak in omloop,
nepwapens en replica's, allemaal ille
gaal spul.
„Overigens zijn antieke wapens door
gaans zeer zorgvuldig onderhouden
en bewaard. Ik krijg vaak genoeg ver
roeste bodemvondsten aangeboden,
vanaf het immense slagveld bij Water
loo bijvoorbeeld, maar die vind ik niet
interessant. Net zomin als allerlei mili-
taria, zoals oude SS-spullen. Daar we
melt het nog van."
Voor het gros van de veelal vaste klan
ten is de winkel van Bolk Antique
Puffers
in een
oude
bakkerij
door Nico Snels
