30 ZEELAND
WESTERSCHELDE
Vogelbescherming Nederland houdt vast aan de
Westerscheldeverdragen. Ontpolderen dus. Niet
alleen de Hedwigepolder, maar ook 300 hectare
verder stroomafwaarts. Bert Denneman was jarenlang
de vertolker van dit standpunt. Hij gaat bij de
natuurorganisatie wat anders doen.
Zomer aan de Westerscheide. Het is laag
water, zodat niet alleen het Schor van
Baarland maar ook de ervoor liggende
plaat zichtbaar is. Bert Denneman van
Vogelbescherming Nederland tuurt
door zijn kijker. Hij somt op wat hij ziet: bergeen
den, kluten, wulpen, meeuwen, drieteenstrandlo-
pers en rosse grutto's. „Ha", zegt Denneman bij het
zien van die laatste soort, „de eerste noordbroeders
zijn weer terug. Die hebben in het hoge noorden
een nest grootgebracht en komen hier opvetten en
ruien voordat ze naar West-Afrika gaan om de win
termaanden door te brengen."
De reislust van de rosse grutto is een belangrijke re
den waarom de Vogelbescherming zo'n uitgespro
ken standpunt heeft over de noodzaak van natuur-
herstel in de Westerscheide. Voor deze en andere
trekvogels is de Westerscheide - samen met de Oos-
terschelde en de Waddenzee - letterlijk van levens
belang. Zonder een tussenstation om op krachten
te komen is de duizenden kilometers lange tocht
tussen broed- en overwinteringsgebied niet te vol
brengen. Vogels als de rosse grutto hebben daar
voor het voor menselijke ogen minst aantrekkelijke
deel van het getijdegebied nodig. Niet het groene
schor, niet het soms zo verrassend blauwe water,
maar het grauwe grijze slik. Daar zitten pieren,
schelpdieren en andere lekkernijen in die voldoen
de brandstof verschaffen voor het tweede deel van
de lange reis.
De oppervlakte slik in de Westerscheide is te gering
om aan de voedselbehoefte van trekkende watervo
gels te voldoen. En omdat die beesten daar zelf geen
protest tegen kunnen laten horen, doet Denneman
van de Vogelbescherming het maar. Even nog, want
de landschapsecoloog („nee, ik ben geen vogelaar")
en beeldhouwer trekt zich terug uit het Wester-
scheldedossier. Tijd voor iets anders: Denneman
gaat een langetermijnvisie voor Vogelbescherming
Nederland opstellen en krijgt de (voormalige) Ne
derlandse eilanden in het Caribisch gebied onder
zijn hoede.
De Vogelbescherming volgt de rechte lijn in de
kwestie Westerscheide. Andere natuurbescher
mingsorganisaties, zoals de Zeeuwse Milieufedera
tie, Het Zeeuwse Landschap en Natuurmonumen
ten hebben zich erbij neergelegd dat in het Midden
gebied van de Westerscheide (pakweg tussen de lij
nen Kruiningen-Perkpolder en Vlissingen-Bres-
De gemaakte afspraken moeten
het uitgangspunt zijn, niet het
eigenbelang van de
anti-ontpolderaars
kens) niet wordt ontpolderd. En toen de strijd om
de Hedwigepolder op zijn hevigst was, berustten
deze drie erin dat dit gebied, in tegenstelling tot
wat erover in de Scheldeverdragen stond, droog zou
blijven. Niet de Vogelbescherming. Die hield en
houdt voet bij stuk. Over de Hedwigepolder en
over het Middengebied waar, zoals Nederland en
Vlaanderen in de verdragen hebben afgesproken
ook 300 ha nieuwe getijdenatuur moet komen.
Door ontpoldering wel te verstaan en niet door in
de Westerscheide strekdammen aan te leggen, waar
tegen slik ontstaat. Denneman en de zijnen zijn ge
kant tegen zo'n maatregel, omdat daarmee het getij
degebied nog meer in een keurslijf wordt gesnoerd.
Het probleem van de Westerscheide is het gebrek
aan slik. Dat komt omdat de Westerscheide door al
le inpolderingen van de voorbije eeuwen te krap in
zijn jas zit voor de hoeveelheid water die er bij elk
tij in en uit stroomt. Het systeem wil zich verbre
den en daardoor verdwijnen de platen en slikken.
In de Oosterschelde doet dat fenomeen zich ook
voor. Daar heeft het een naam: zandhonger.
Denneman vindt de bewering onzin dat de
derde verdieping geen nadelige effecten
voor de natuurlijkheid van de Westerschei
de heeft gehad. „We stapelen de ene ingreep op de
andere. De tijd zal moeten leren of het zogenaamde
slimme baggeren en storten uiteindelijk ook echt
zo slim is geweest. De effecten van veranderingen
worden pas op lange termijn duidelijk. We weten
nog zo weinig van de Westerscheide. Hoe kan het
I Bert Denneman
door Ben Jansen
