n
v
Franciscus: de
ideale paus voor
'wereld jongeren'
Rio de Janeiro is de
komende week het to
neel van de katholie
ke Wereld jongerenda
gen. De paus arriveer
de gisteravond; van
hem wordt vuur
werk verwacht. Maar
de schaduw van de
grote demonstraties
en de afnemende po
pulariteit van de ka
tholieke kerk in Brazi
lië hangt over het eve
nement.
De verwachtingen
zijn hoog gespan
nen, en terecht.
VERDIEPING 9
:a-
t
e-
e
lij
1-
van Copacabana voor twee miljoen gelovi
gen.
De voorbereiding op het enorme evene
ment loopt met behulp van zestigduizend
vrijwilligers redelijk soepel, maar de toe
loop van pelgrims is een stuk minder dan
verwacht. 'Slechts' 320.000 pelgrims boek
ten officieel. Hoewel de verwachting is dat
veel Brazilianen op het laatste moment be
slissen om te komen, zullen de geschatte
aantallen van twee tot drie miljoen pel
grims niet worden gehaald. Door de minde
re toeloop hoopte het Vaticaan op een
extra bijdrage van de overheid van zo'n der
tig miljoen euro, maar het kreeg nul op het
rekest. De overheid investeerde al bijna 50
miljoen euro en met de demonstraties, die
het verkwisten van publieksgeld aan grote
evenementen aan de kaak stelden, nog vers
op het netvlies kreeg het Vaticaan geen
extra steun.
De organisatie wordt wat betreft veiligheid
Nieuwe gelovigen
kunnen zich niet
meer vinden in de
onfeilbaarheid van
de paus
wel bijgestaan. Ruim twintigduizend poli
tiemensen en militairen zijn actief. Op het
laatste moment werd besloten het aantal
met een paar duizend man te verhogen,
naar aanleiding van de grote demonstraties
in Rio de laneiro en de rest van Brazilië tij
dens de Confederations Cup in juni. Ver
schillende kleine betogingen door minder
heidsgroeperingen zijn al gepland, maar de
politie houdt rekening met grotere protes
ten.
Met de aandacht van de wereld wederom
op Brazilië gevestigd en de trage reactie
van de politiek op de eerdere manifestaties,
lijkt het een perfect klimaat voor hernieuw
de demonstraties. De deelnemers maken
zich er niet druk om. Een groep van tien
Braziliaanse vrijwilligers loopt trots met
shirts van het evenement door het cen
trum van Rio. „Het samenzijn met zo veel
jongeren uit de hele wereld in deze bijzon
dere stad is een geweldige ervaring", zegt
de 21-jarige Felipe Torres, terwijl hij naar
het Christus-beeld wijst dat in de verte
hoog boven de stad uittorent. „En paus
Franciscus is een voorbeeld. Hij toont ons
nederig te zijn en om onze naaste te geven.
Ik denk dat hij de kerk zal helpen moderni
seren."
De Braziliaanse katholieke gemeenschap
hoopt dat het evenement een impuls geeft
in de strijd tegen de afnemende populari
teit. Maar het eens zo trotse katholieke bol
werk dreigt zijn kracht langzaam te verlie
zen. Daar lijkt een evenement als de We
reldjongerendagen niets aan te kunnen ver
anderen.
Het was een geniale
ingeving van Karol
Wojtyla, de Poolse
paus Johannes Pau-
lus II, die wist wat
communiceren was en de macht
van de media begreep: nodig de
jeugd uit de hele wereld uit opdat
ze kan luisteren naar de kerk en
haar leider, maar ook andersom,
want, zo zei Johannes Paulus II:
„longeren hebben ons heel veel te
vertellen."
In Rio de Janeiro vinden voor de
twaalfde keer de Wereldjongeren
dagen (WJD) plaats, een me-
ga-happening die eigenlijk uit het
niets ontstond en waarvan het
succes velen binnen de katholieke
kerk volstrekt overviel en sommi
gen zelfs angst inboezemde. Paus
Wojtyla besloot in 1984 tot een
ontmoeting met de jeugd in Ro
me tijdens Palmzondag vanwege
de viering van een buitengewoon
Heilig Jaar. Er kwamen 300.000
jongeren op af. Dat was zo veel
dat de paus ging voor een 'bis' in
1985, dat al door de Verenigde Na
ties tot Internationaal Jaar van de
Jeugd was uitgeroepen. Het jaar er
op werden de eerste officiële We
reldjongerendagen gehouden, in
Rome. Voor Wojtyla was het niet
zijn 'uitvinding'. „De jongeren
hebben ze zelf gecreëerd."
Volgens kardinaal Stanislaw Ryl-
ko, coördinator van de WJD, is
het simpel. „In een wereld waarin
alle zekerheden instorten, ontdek
ken veel jongeren Christus als
een vriend die je kunt vertrou
wen. Ze ervaren bovendien dat de
kerk niet het kille instituut is zo
als vaak beschreven, maar een
warm thuis."
In dit alles had Johannes Paulus II
een cruciale rol. De Poolse paus
was revolutionair in zijn optre
den, want open en menselijk.
Zijn politieke stellingnames en
charisma spraken enorm aan. De
brief die hij schreef aan de jeugd
in 1986 viel op door de directe en
warme toon die je eerder van een
vriend of een vader verwacht. Het
was de juiste chemie. Na de roeri
ge jaren '60 en '70, was de Poolse
paus met zijn boodschap van opti
misme en hoop een redelijk alter
natief.
Het begrip 'generatie van Woj
tyla' of'Papa-boys' was geboren.
Elke twee of drie jaar stroomden
ergens op de wereld honderddui
zenden jongeren naar een plek
om de paus te ontmoeten, maar
ook om jong te zijn en plezier te
hebben. Dit laatste deed wel eens
wenkbrauwen fronsen, want de
Wereldjongerendagen hadden
een precies doel. Johannes Paulus
II bleef erop hameren dat ze niet
op zichzelf moesten staan, maar
leiden tot evangelisatie van de
jeugd, via de bisdommen, de paro
chies en kerkelijke groepen. Woj
tyla wilde de kerk nieuw leven in
blazen. De kerk moest worden
'herontdekt' en daarbij waren jon
geren onmisbaar. Het Vaticaan
zegt vandaag dat de WJD de kerk
hebben 'verjongd en gemoderni
seerd', maar de vraag blijft natuur
lijk hoe diep dat is gegaan. Woj
tyla was modern in zijn manier
van doen maar aartsconservatief
in de leer, en zeker niet de hervor
mer die de kerk, volgens velen, no
dig had en nog altijd heeft.
Vandaag lijkt die hervormer er
wel te zijn in de persoon van Jor
ge Mario Bergoglio. De Wereldjon
gerendagen met Wojtyla en de
drie (Keulen, Sydney, Madrid) die
zijn weinig charismatische opvol
ger Benedictus XVI meemaakte,
waren stuk voor stuk een succes,
maar met paus Franciscus mag
het ultieme vuurwerk worden ver
wacht. Franciscus heeft tot nu toe
enorme indruk gemaakt door zijn
bescheiden eenvoud, warmte en
weinig conformistische optreden.
De verwachtingen zijn hoog ge
spannen, en terecht. De paus die
zich nadrukkelijk profileert als
paus van de gewone mensen,
krijgt in Rio, dicht bij zijn Argen
tijnse geboortegrond, de kans om
na Rome ook de katholieke jeugd
en wie weet, de wereld te verove
ren. Cruciaal voor een paus die al
les heeft van een revolutionair,
maar daardoor ook al veel vijan
den binnen de kerk heeft ge
maakt.
1
DINSDAG 23 JULI 2013
BRAZILI
ITALIË
Miguel Angelo, evangelist
Rio de Janeiro
Paus Franciscus, die indruk maakt door zijn bescheiden opstelling en zijn
'volkse' optreden, moet voor vuurwerk zorgen in Rio de Janeiro, foto EPA
van onze correspondent
Eelco van der Linden
