PZC
12 13 Een kunstheup die levenslang meegaat
12 13 RUBRIEK OVERLEVEN
TIPS BIJ INSPANNING
ZONNESTEEK
Belangrijk is dat
je ruim anderhalf
keer zo veel
drinkt als je
bent kwijtgeraakt
Wat is het warm! Sporten in die hitte kan best, mits je een
redelijke conditie hebt en de juiste voorzorgsmaatregelen treft.
Dat je bij intensief sporten in
de hitte veel vocht kwijt
raakt, zullen de meeste
mensen wel weten. Maar
niet iedereen zal erbij stil
staan hoeveel dat is en voor
al hoeveel vocht er nodig is
om dat verlies te herstellen.
„Tijdens de warme Olympische Spelen van
2004 in Athene verloren de atleten tot wel
2,5 liter vocht per uur", vertelt inspannings
fysioloog dr. Gerard Rietjens, die destijds
verbonden was aan sportkoepel NOCNSF.
„Belangrijk is op dat soort momenten dat
je ruim anderhalf keer zo veel drinkt als je
bent kwijtgeraakt. Dat lukt je natuurlijk
niet allemaal in een keer, dat moet je over
de dag heen verdelen."
Rietjens weet waarover hij praat: de inspan
ningsfysioloog geldt als dé autoriteit op
het gebied van zware inspanningen onder
extreme klimatologische omstandigheden.
Hij was betrokken bij de ontwikkeling van
de koelvesten die voor het eerst in Athene
werden gebruikt. Drie jaar later zorgde hij
voor een 'klimaatkamer' op nationaal sport
centrum Papendal, waarmee de olympi
sche sporters optimaal konden worden
voorbereid op de Spelen in Peking. Momen
teel werkt Rietjes bij het ministerie van De
fensie als wetenschappelijk onderzoeker.
Vochttekort en oververhitting zijn in om
standigheden als die in Athene de grootste
gevaren. Maar dat betekent niet dat Riet
jens recreatieve sporters afraadt er bij een
temperatuur van boven de 30 graden op
uit te gaan.
„Algemene richtlijnen op dit gebied zijn
niet of nauwelijks te geven. Het heeft met
heel veel factoren te maken. Is je conditie
goed, ben je gezond? Leeftijd is daarbij niet
het belangrijkste. Je hebt vijftigers die er fy
siek beter voorstaan dan mensen van 25
met een slechte conditie. Andere zaken om
rekening mee te houden: hoe hoog is de
luchtvochtigheid, staat er veel wind, is het
bewolkt of schijnt de zon volop? Ik zou
mensen willen adviseren op heel warme
dagen niet op het heetst van de dag te gaan
sporten. Dus niet tussen 11.00 en 15.00
uur."
Bij sporten bij dit soort temperaturen is
het sowieso heel belangrijk goede voor
zorgsmaatregelen te nemen, beklemtoont
Rietjens. Je moet zorgen dat je huid goed is
beschermd met zonnebrand. Vooral armen
en neus moeten goed worden ingesmeerd.
Het is daarnaast verstandig je hoofd te be
dekken. Niet met een dichte pet, maar met
één met gaatjes, voor de afvoer van warm
te. En het is van belang je niet te warm te
kleden, zoals American Football-spelers bij
voorbeeld noodgedwongen moeten doen.
De kleding die je draagt moet bovendien
'ademend' zijn. Dus: beter katoen dan syn
thetische stoffen. Ook zouden bij grote
sportevenementen medische diensten aan
wezig moeten zijn, met kennis op het vlak
van hitte. „Dat ontbreekt in Nederland nog
weieens", zo is de ervaring van Rietjens.
Houd je je niet aan dit soort voorschriften,
dan loop je wel degelijk grote risico's, in de
vorm van hitteletsel als hittekrampen of
een hitteberoerte. Met name dat laatste kan
levensgevaarlijk zijn. Rietjens: „In Neder
land gaat het gelukkig niet vaak fout. Wat
hier de grootste problemen veroorzaken,
zijn de grote temperatuurverschillen die je
soms ziet. De ene dag 12 graden en dan
kort daarna 24 of 25.
Dat was ook de reden dat tijdens de laatste
marathon in Rotterdam lopers van het par
cours werden gehaald. Het was half april
een graad of 20, maar de meeste mensen
hadden maandenlang getraind in de
sneeuw en in de vrieskou. Je lichaam moet
zich nu eenmaal aanpassen aan de warmte.
Na een dag of 10 is het lichaam voor 80 pro
cent gewend aan de hitte, pas na een week
of drie ben je helemaal aangepast. Dat is bij
voorbeeld ook een reden dat de Nederland
se militairen die naar Irak of Afghanistan
vertrokken, eerst naar een 'tussenland' gin
gen om gewenning op te bouwen."
Gezond
Zorg voor voldoende drinken
Vermijd zo veel mogelijk sporten
op het heetst van de dag
Smeer je goed in en bedek je
huid
Bedek je hoofd met een pet met
gaatjes
Draag geen dikke, maar
'ademende' kleding, zoals katoen
Bouw blootstelling aan warmte
op. Geef het lichaam een aantal
dagen de tijd om te wennen
Zonnesteek: Het temperatuurre-
gelcentrum in de hersenen raakt
ontregeld omdat iemand het te
warm krijgt. De lichaamstempera
tuur loopt daarbij op tot 41 gra
den of hoger.
Hittekramp: Onwillekeurige spier
krampen bij inspanning. De oor
zaak is zweten. Hierbij gaan veel
mineralen en zouten verloren. Hit
tekramp kan een voorbode zijn
van een zonnesteek.
Gerard Rietjens
Sporten bij
25 graden
door Johanneke Stolk foto Thinkstock
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
