Treinreis
vrouwen op de Filipijnen
die veel te weinig
over veilige seks weten
SPECTRUM 9
standplaats India
Devi Boerema
Het is alweer zeven jaar geleden dat
ik voor het laatst op het station in
Zuid-Mumbai stond om de nacht
trein te pakken. Veel is er eigenlijk
niet veranderd. Het Indiase spoor
net loopt al decennia als een trein. Wel kijk ik op
Victoria Station nu in de lange loop van een antiek
geweer. Mijn koffers waren al zorgvuldig door een
scanner gehaald. Dit is geen station meer. Het lijkt
meer op een vliegveld waar ik een internationale
vlucht ga maken. Mijn zorgeloze station van toen is
veranderd in een fort sinds de aanslagen van 2008.
Terroristen hielden toen drie dagen lang Mumbai in
hun greep. Dat heeft littekens achtergelaten en de
schrik zit er sindsdien goed in. Politiemannen met
stokoude geweren waken over de reizigers. Hun be
wapening mag niet baten. Mijn gevoel van veilig
heid hier heeft een duik genomen,
ondanks de controles en scans.
Ik was net 21 toen ik voor het eerst in
India woonde en de trein van Mum
bai naar Delhi nam. Een zeventien
uur durende reis over het spoor was
niet alleen goedkoper, maar boven
dien veel spannender dan het vlieg
tuig, vond ik toen. Maar nu twijfel ik.
Onrustig sta ik op het perron. Ik scan
met mijn ogen de reizigers. Zoek
naar mogelijke verkrachters. Alsof je
die kunt herkennen in een menigte. Ondertussen
hoop ik dat mijn coupé straks gevuld is met vrou
wen en kinderen. Geen coupé vol met mannen. Als
jeblieft geen groep mannen.
De angst kruipt erin. In gedachten zie ik de foto's
die hier bijna dagelijks in de krant staan. Portretten
van daders. Het valt me op dat verkrachters bijna
nooit op verkrachters lijken. Hoe zien criminelen er
eigenlijk uit? Ik lees te veel slecht nieuws, bedenk
ik me. Na een blik in de trein-wc besluit ik de ko
mende tien uur mijn slaapbank niet te verlaten.
Mijn gedachten dwalen af naar de Nederlandse
vrouw die uit een trein werd geduwd. Ze kwam te
rug van het toilet toen ze opgewacht werd door een
overvaller. Hij had het voorzien op haar tas, maar in
het handgemeen viel ze uit de trein. De Nederland
se overleefde, maar wil nooit meer naar India toe.
Terwijl ik me op mijn slaapbankje heb genesteld
- inderdaad, omringd door Indiase mannen - en de
dekens over mijn hoofd heb getrokken, denk ik aan
mijn eerste artikel uit India dit jaar. Naar aanleiding
van de verkrachting van een Zwitserse toeriste ver
telde de eigenaresse van een reisbureau dat India
nog niet gewend is aan vrouwen die alleen reizen.
In mijn verhaal adviseerde ik de lezeressen vooral
in groepen te reizen. En nu lig ik hier, alleen. Zon
der bescherming van anderen. Maar ja, als corres
pondent in India kun je moeilijk steeds in groeps
verband achter de actualiteit aan. Je moet wel alleen
reizen wil je verder komen dan je woonplaats.
Tijdens de terugreis gaat het beter. Oké, ik sta op
het verkeerde perron te wachten op mijn trein,
maar medepassagiers zijn zo vriendelijk me daarop
te wijzen. Een gezellige 'uncle' (oudere Indiase
man) op het bankje naast me in de coupé vertelt me
trots over zijn dochter die dit jaar gaat studeren.
Terwijl het prachtige Indiase platteland aan me
voorbijtrekt, besluit ik vaker de trein te nemen.
moeder in gevaar is. Dat moet ook zo
blijven, als het aan pater Castro ligt:
„In die gevallen moet een arts altijd
proberen beide levens te redden. Als
moeder of kind desondanks sterft, is
er in ieder geval geen zonde begaan.
Een zwangerschap moet voldragen
worden. Wat gebeurt, zal gewoon ge
beuren."
Verboden of niet, er hebben jaarlijks
zo'n 500.000 illegale abortussen in
het land plaats, volgens het Ameri
kaanse Guttmacher instituut, een
non-profitinstelling die onderzoek
doet naar geboortebeperking. Illegale
abortussen zijn echter niet zonder risi
co. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat
80 procent van de Filipijnse vrouwen
gezondheidsproblemen krijgt na de
verboden ingreep.
junice Melgar van Likhaan vindt het
jammer dat abortus zo'n prominente
rol speelt in het publieke debat. „Voor
ons gaan reproductieve rechten over
zoveel meer dan abortus. Gezond
heid, ontwikkeling en versterking van
de positie van de vrouw", zegt ze met
stemverheffing, om boven de loeien
de airconditioning in haar kantoor uit
te komen. Wat doet haar organisatie
zelf eigenlijk als een tien weken zwan
gere, radeloze vrouw zich bij een Lik-
haan-kliniek meldt en een abortus
wil? „Als zulke vrouwen bij ons ko
men, geven we ze voorlichting. We
wijzen ze op de risico's van een onvei
lige abortus", legt Melgar uit.
En wat zegt zij als een vrouw aan
klopt die juist een veilige abortus zou
willen ondergaan? „Het is altijd ille
gaal hier op de Filipijnen, voor zowel
de zwangere vrouw als voor de medi
cus." Stuurt Likhaan vrouwen met
die informatie weer naar huis? De zo
open en uitgesproken dokter Melgar
past nu op haar woorden. „Vrouwen
die een veilige abortus willen, kun
nen we in contact brengen met artsen
die de ingreep veilig doen", geeft ze
uiteindelijk toe. Een handjevol artsen
in het land verricht de illegale, maar
in ieder geval veilige abortussen. Lik
haan biedt de ingreep zelf niet aan, be
nadrukt Melgar. „Maar zelfs als we dat
wél deden, zou ik het je niet vertel
len", zegt ze. Duidelijk is dat we over
dit onderwerp zijn uitgepraat.
Liever spreekt ze over de nieuwe gene
ratie vrouwen. Nu de economie van
de Filipijnen snel groeit, hoopt en ver
wacht Melgar dat talrijke jonge, zelfbe
wuste vrouwen op zullen komen voor
hun rechten en in opstand komen te
gen de prominente rol van de kerk.
„In Europa is de strijd over seksuele
rechten en anticonceptie al lang ge
streden, maar hier is die strijd nog in
volle gang", zegt Melgar. „Net als in is
lamitische landen zijn er op de Filipij
nen religieuze leiders die het dage
lijks leven proberen te beheersen."
ZATERDAG 20 JULI 2013
reageren?
v spectrum@depersdienst.nl
