Wat drijft Oost-Europeanen naar Nederland? Deze
zomer volgen we vijf weken lang arbeidsmigranten.
Vandaag deel twee.
£D
De tijd dat er alleen
maar mensen weg
trokken uit Polen om
te werken, is voorbij.
In Pruszków werken
nu-Oekraïners.
Via een Nederlands
uitzendbureau.
VERDIEPING 9
Het is maandagmiddag in
bewolkt Pruszków, een
voorstadje van de Poolse
hoofdstad Warschau.
Om 15.00 uur begint Ma
riya Vavriv aan haar
dienst. De Oekraïense
werkt in een fabriek van Kongsberg Auto
motive. Daar maakt ze stoelverwarmingen.
De fabriek staat op een bedrijventerrein
rond een aantal monumentale treinwerk-
plaatsen. In de Tweede Wereldoorlog fun
geerden die als doorgangskamp. Nu huizen
er moderne bedrijven.
De fabriek van Kongsberg zit in een rela
tief nieuwe, anonieme loods. Binnen is het
licht en schoon. Aan de zoemende machi
nes werken vooral vrouwen. Vanwege hun
fijne motoriek en oog voor detail, legt pro
ductiemanager Antoni Kropiewnicki uit.
Het solderen van de koperen draden, het
plakken van de vilten kussens: voor het in
elkaar zetten van stoelverwarmingen zijn,
ondanks de geavanceerde machines, nog al
tijd mensenhanden nodig.
Mariya Vavriv (35) is blij met haar baan als
operator, zegt ze. Hier verdient ze 1.400 zlo
ty per maand - zo'n 325 euro. Dat is meer
dan twee keer zoveel als in Oekraïne. Haar
man werkt ook in de fabriek. Met hun sala
ris betalen ze de studie van hun 15-jarige
dochter. Zij woont bij opa en oma in Terno-
pil, op acht uur rijden afstand. Dat is moei
lijk, zucht Mariya. „Maar zo kunnen we
haar een betere toekomst bieden."
De tijd dat er alleen maar mensen wegtrok
ken uit Polen om te werken, is voorbij.
Steeds meer Oekraïners steken net als Ma
riya en haar man de Poolse grens over.
Sinds 2007 daalt in Polen de emigratie.
Enerzijds omdat er als gevolg van de crisis
minder werk is op populaire werkbestem-
mingen als Engeland, Duitsland en Neder
land. Anderzijds omdat de Poolse econo
mie zelf- tegen de Europese trend in - is
blijven groeien. De werkloosheid daalde en
het verschil tussen de Poolse lonen en die
in het westen werd steeds kleiner.
Zelfheeft Polen, met het oog op de snel
vergrijzende beroepsbevolking, de immi-
gratieregels versoepeld. Zo hebben mensen
uit Oekraïne, Wit-Rusland, Rusland, Mol
davië en Georgië geen werkvergunning
meer nodig voor een visum. Aan een ver
klaring van een bedrijf dat hen werk wil
bieden, hebben ze genoeg.
Werden er in 2007 nog maar 22.000 van
zulke werkgeversverklaringen afgegeven,
in 2011 waren dat er volgens het Centre of
Migration Research van de Universiteit van
Warschau al 260.000. Daarnaast kregen
zo'n 40.000 buitenlanders een werkvergun
ning in Polen, onder wie duizenden Chine
zen, Vietnamezen en Nepalezen.
Maar dat zijn de officiële cijfers. Geschat
wordt dat een veelvoud van het geregis
treerde aantal buitenlanders zwart in Po
len werkt. Het zou alleen al gaan om min
stens 600.000 Oekraïners. Net als arbeids
migranten in Nederland plukken zij bij
voorbeeld aardbeien, maken ze hotelka
mers schoon of werken ze in de bouw.
Mariya schikte boeketten bij een bloem
kweker voordat ze bij Kongsberg ging wer
ken. Als er veel bloemen waren, moest ze
soms wel twintig uur per dag werken, ver
telt ze. En als er weinig werk was, kreeg ze
maar vier uur uitbetaald.
Bij Kongsberg in Pruszków kwamen de eer
ste Oekraïners een paar jaar geleden. Toen
was het moeilijk om geschikte Poolse arbei
ders te vinden, zegt productiemanager Kro
piewnicki. Hoewel de werkloosheid ook in
Polen inmiddels wel oploopt, huurt hij nog
steeds Oekraïense uitzendkrachten in. „Ze
werken harder en zijn flexibeler. Als de fa
briek op zaterdag doordraait omdat een or
der af moet, zeuren zij niet."
Kropiewnicki ziet nog een voordeel: de
Oekraïners houden de Poolse werknemers
scherp. „Ze zien dat er een alternatief is als
ze hun best niet doen. Sinds we met
Oekraïners werken, is de productiviteit
van de fabriek blijven stijgen."
Mariya Vavriv kwam bij Kongsberg via het
Nederlandse Otto Workforce. Dat bedrijf
haalt al jarenlang Polen naar Nederland en
haalt nu Oekraïners naar Polen. Het heeft
een vestiging in Ternopil.
De markt voor Poolse arbeidskrachten in
Nederland krimpt naarmate Polen welva
render wordt, verklaart Guido Vreuls, de
Nederlandse manager van Otto in Polen.
Daarom richt het bedrijf zich inmiddels
ook op andere landen, zoals Hongarije en
Slowakijë. „Ons werk is arbeidsmigratie",
zegt Vreuls. „Er zijn altijd landen met een
overschot aan werknemers, en altijd lan
den met tekorten. Voor ons maakt het niet
uit of we Polen naar Nederland halen of
Azerbeidzjanen naar Tsjechië." In het besef
dat Polen zelf een immigratieland aan het
worden is, kijkt de Poolse overheid intus
sen wat ze van landen als Nederland, Duits
land en Engeland kan leren. Uitbuiting, dis
criminatie, integratie: Polen wil niet dezelf
de fouten maken. Zo is een taalcursus ver
plicht gesteld voor buitenlanders die zich
voor lange tijd in Polen willen vestigen.
Voor de huisvesting van arbeidsmigranten
is nog niet veel geregeld. Zo moet Mariya
haar kamer in Pruszków, in een huis met
afbladderende kozijnen en een tuin vol on
kruid, met drie vrouwen delen. Haar man
slaapt in een kamer vol mannen op de
tweede verdieping. Hoe dat is? „Ach...",
zegt ze zachtjes. „Het gaat. Geweldig is het
niet. Hopelijk heb ik ooit genoeg gespaard
om zelf een huis te kopen."
WOENSDAG 10 JULI 2013
onze website/plukkers
Meer lezen? Zie de blogs en nieuws op de
website van deze krant. Onder meer: 'Die
Oekraïners hangen toch altijd maar dronken
op straat'
...en Oekraïners doen het werk
waar in Polen geen animo voor is
door Annemieke van Dongen
Pruszków
Mariya Vavriv (35) uit Oekraïne werkt in Po
len. Ze moet een huis (foto links) delen met
anderen. Foto boven: het bedrijfspand waar
Mariya werkt, foto's Tobias Bijl
