24 BUITEN
bij HADEummwÊÊÊÊÊÊÊÊÊm
HET ZEEUWSE LANDSCHAP
Tijgers, leeuwen, berenBij het
woord roofdieren denk je automa
tisch aan gevaarlijke beesten in het
oerwoud van donker Afrika, waaraan
zelfs een enkele keer een mens aan
gevallen wordt. Maar zo ver weg
hoefje helemaal niet te gaan. Ook in
Nederland leven volop roofdieren.
Laat hun formaat wat bescheidener
zijn, ze zijn niet minder mooi en ze
ker niet minder interessant dan de
roofdieren in de dierentuin of het Sa
faripark. Terra Maris heeft een prach
tige tentoonstelling ingericht over
'Roofdieren in de lage landen'. Een
prima idee voor een vakantie-uitje in
de buurt. Ook de kids zullen zich ze
ker niet vervelen. Ontdek waarvoor
de staart van de hermelijn wordt ge
bruikt. Of je kunt Otje helpen met
het vangen van een vis. Kortom: roof
dieren in de lage landen is een echte
familietentoonstelling.
Buizerd
In de rubriek Hoge hoeves op
(ge)laag(d) land werd op 3 juli over de
Kapoenhof geschreven. In dat artikel is
een foutje geslopen. Er stond 'dat de
plaats waar de hoeve stond, nu deel uit
maakt van het industrieterrein in de
Slabbecoornpolder. Dat is niet juist. De
hoeve stond juist aan de andere kant
van de weg, in de Oudelandpolder. Op
de plaats van het hof, afgebroken in
1988, staat een nieuwe boerderij met (ui
teraard) een nieuw huis en enkele lood
sen. Een Brabants boerengezin (familie
Mulders) heeft zich er gevestigd.
doorChiel Jacobusse
De naam roofdieren
klopt eigenlijk niet
helemaal. Roven is
immers met geweld
iets afpakken wat van
iemand anders is. In
het algemeen doen
roofdieren dat helemaal niet. Ze ja
gen op een prooi die ze vangen en op
eten en alleen wie vindt dat de com
plete schepping eigendom is van de
mens kan dan van roven spreken.
Wat roofdieren doen is eigenlijk ja
gen. En daarbij hebben ze elk hun ei
gen aanpak en hun eigen specialisa
tie. Heel mooi kun je dat zien bij on
ze roofvogels. Visarenden eten vooral
grote vissen die ze met een indruk
wekkende stootduik uit het water
plukken. Slechtvalken jagen op dui
ven en andere grote vogels en sper
wers op middelgrote vogels als spech
ten, lijsters en spreeuwen. Het smelle-
ken is gespecialiseerd in kleine vo
gels als leeuweriken en piepers. De to
renvalk is vooral een muizenjager en
de wespendief heeft het voorzien op
de nesten van limonadewespen als
de gewone wesp en de Duitse wesp.
Overigens kan de favoriete prooi wis
selen met het jaargetijde. De bruine
kiekendief bijvoorbeeld heeft in de
tijd dat er jonge eenden, weidevogels
en fazanten zijn een grote voorkeur
voor het vangen van kuikens. Maar
die zijn natuurlijk maar gedurende
een korte periode van het jaar voor
handen. Als de kiekendief in het voor
jaar in zijn broedgebied arriveert
jaagt hij vooral op kleine zoogdieren.
Bruine kiekendieven die overwinte
ren specialiseren zich in onze omge
ving nogal eens op watervogels. Na
tuurlijk vergt elke prooi zijn eigen
vangtechniek en je ziet dan ook dat
roofvogels er heel verschillende spe
cialisaties op na houden. Sperwers en
haviken vangen hun vliegende
prooien na een onstuimige achtervol
ging en dat vereist een lichaams
bouw 3ie de vogels snel en wendbaar
maakt. Brede vleugels, lange staart
enz. De torenvalk hangt met einde
loos geduld boven een dijktalud om
een muis die zich uit zijn dekking
waagt te verschalken en een buizerd
zit op een paal om de omgeving op
mogelijke prooien te overzien.
Maar genoeg over vogels; ook onze
omgeving telt genoeg andere roofdie
ren die de moeite waard zijn. Zo is er
de prachtige bunzing. Niet zeldzaam,
maar weinig gezien omdat de dieren
vooral 's nachts en in de schemering
actief zijn. Wil je een bunzing opspo
ren dan moet je vooral op je neus af
gaan. Het gezegde 'stinken als een
bunzing' komt niet uit de lucht val
len. Het dier markeert zijn territo
rium - net als wezeltjes en hermelij
nen - met geurstoffen. Zoiets werkt
natuurlijk alleen als je een goede
neus hebt, en dat hebben onze mar-
terachtigen. Hun prooien maken daar
soms weer gebruik van om aan hun
belagers te ontsnappen. Een eend die
tijdens het broeden gestoord wordt
laat op zijn eieren een flink plakkaat
sterk ruikende poep vallen; vies ge
noeg om iedere bunzing of hermelijn
uit de buurt te houden.
Ook in de Deltawateren komen roof
dieren voor. Het grootste Nederland
se roofdier is zomaar vlak langs de
oever te zien op de Brouwersdam,
langs de Walcherse stranden of in de
Oosterschelde. Het is de grijze zee
hond, een kolos van soms meer dan
driehonderd kilo die sinds kort onze
Deltawateren bevolkt. Zo'n zeehond
vangt vooral vis, maar soms ook ande
re prooien. Zo bestaat er een - inmid
dels roemruchte - foto van een grijze
zeehond met een bruinvis in zijn
bek. De bruinvis - ook alweer tame
lijk gewoon in onze Deltawateren - is
een kleine walvis die zo'n anderhalve
meter lang wordt. Dus zelfs in onze
omgeving komen roofdieren voor die
zulke enorme prooien kunnen veror
beren. Ooit lag ik op Helgoland mid
den tussen een groep grijze zeehon
den, waarbij de dichtstbijzijnde min
der dan twee meter bij mij vandaan
lag. Het was een indrukwekkende be
levenis, waar ik prachtige foto's aan
overhield. Gelukkig wist ik toen niet
dat grijze zeehonden gevaarlijk kun
nen bijten, want dan had ik die unie
ke kennismaking gemist. Misschien
is het toch maar veiliger om met on
ze roofdieren kennis te maken in Ter
ra Maris. Want ook dat is buitenge
woon leuk, spannend en interessant!
Roofdieren in Terra Maris
Buiten
Aan de Graafjansdijk
bij Schapenbout
(buurtschap ten
westen van Axel)
staat een boerderij
met gele accenten.
Oat geel was
aanwezig op de
tweedehands partij
hout, gekocht in
Hulst bij de afbraak
van een weeshuis.
Het geelgeverfde
hout werd in die
kleur gelaten bij de
bouw van de
boerderij en is
honderd jaar na dato
nog steeds aanwezig.
Terra Maris is te vinden aan de Duinvliet-
weg 6 te Oostkapelle
Torenvalk
