Vis van aardappel
20 CONSUMENT
KOOPWAAR
Wouter Klootwijk
Kinderen weten niet
wat ze eten. Het is
voor de zoveelste
keer onderzocht.
Het jongste onder
zoek werd gehouden onder
28.000 Engelse schoolkinderen
van tussen 5 en 8 jaar. Op
dracht gaf de British Nutrition
Foundation, een particuliere or
ganisatie die zich zorgen
maakt over wat mensen eten.
Dat moet beter, gezonder.
Sensatie wekt het telkens op
nieuw en telkens in Engeland.
Het lijkt haast dat schoolkinderen
daar dommer zijn dan overal el
ders in de wereld. Dat is niet zo,
maar het komt doordat het keer
op keer aan Engelse kinderen
wordt gevraagd: waar komt melk
vandaan? Melk groeit aan een
boom. Heel meewarig werd zopas
gedaan om kinderen die niet we
ten waar fishfingers van worden
gemaakt. Kleine reepjes vis in een
dikke korst paneer.. Vier van de
vijf kinderen weten het. Maar op
elke vijf kinderen is er eentje die
denkt dat vissticks komen van
kip. Help, het Britse koninkrijk
staat te kijk. Zo erg wordt het ge
vonden van de kinderen. Van elke
tien kinderen denkt er een dat to
maten onder de grond groeien en
er zijn er die niet beter weten dan
dat macaroni uit een koe komt of
van varken wordt gemaakt. Dom?
Absoluut niet.
In Nederland heb je volwassen
hoogleraren met een grote waffel
over hoe de boer boeren moet,
maar die denken dat hanen ook ei
eren leggen en niet weten dat
voordat je kaas kunt maken, eerst
kalfjes geboren moeten worden
waarvan de helft - grote verras
sing - stier blijkt te zijn die je -
nog een verrassing - niet melken
kan. En kaas, zeg je? Waar wordt
kaas van gemaakt, lieve kind? Van
melk? Fout. Kaas wordt gemaakt
van palmolie en meel, kijk maar
op je pizza, dat is kaas die niet
van kaas gemaakt is. En kip wordt
net als vis van bonen gemaakt
door een vegetarische slager. Een
vegetarische slager slacht bonen,
zo zit dat, brugklasser.
Het is geen kind kwalijk te ne
men dat het van vis kip maakt.
Vissticks en kipnuggets smaken
hetzelfde en zien er eender uit
Het is eerder bewonderenswaar
dig dat een kind niet gillend gek
wordt, maar rustig doormoddert
tot het op de brommer mag.
Neem Captain Iglo. In Engeland
net zo beroemd als in Nederland,
maar daar heet hij ook Captain
Birdseye. We weten niet beter,
van reclame op tv, dat Captain
Iglo in visstick doet, opa op een
onbewoond eiland met een reus
achtige schaal bruine balkjes
waarmee hij honderd kleinkinde
ren gelukkig gaat maken. Vis! Zo
was het. Maar Unilever, die over
de kapitein baas is, gebruikt hem
nu ook voor het uitventen van ge
paneerde stukjes kip uit de diep
vries. Ga dat maar eens begrijpen
als je net zes bent, dat kip en vis
niet hetzelfde zijn en alleen opa
met een kapiteinspet op, het
spoor bijster is.
Populair eten van de straat in En
geland: fish en chips. Kibbeling
met patat als het ware. Om Engel
se kinderen nog verder van huis
te helpen: een zak chips. Gewone
chips zoals wij kennen van Lays
en goedkopere. Maar wat staat
groot op de zak? Fish 8c Chips.
Dus waar wordt vis van gemaakt,
meisje? Goed zo, van aardappelen.
Vakantie is een hoogtepunt
van het jaar, maar kan een bit
ter bijsmaakje krijgen als pin
nen ineens niet lukt of als ach
teraf blijkt dat de bijkomende
kosten wel heel royaal zijn.
Het is inmiddels al even gele
den, maar het 'pinavon-
tuur' op Cyprus staat me
vrouw Van Gaaien (79) nog
scherp op het netvlies. Wat
een ontspannen vakantie
zou worden, begon met een
hoop stress. „Net aangekomen, wilden we
geld pinnen om 's avonds in een restaurant
wat te eten. De betaalautomaat gaf geen
sjoege. De nieuwe bankpas die we vlak
voor vertrek kregen, werd niet herkend.
Snel bleek dat onze pas niet geactiveerd
was, met andere woorden: we hadden 'm
een keer in Nederland moeten gebruiken.
Bellen naar de bank in Nederland viel niet
mee. Uiteindelijk duurde het twee dagen
voordat we beschikking hadden over geld.
We konden nog geen kopje koffie bestel
len. Gelukkig mochten we wat lenen van
een aardig stel dat een appartement in het
zelfde complex had. Pinnen in het buiten
land, daar we hebben het sindsdien niet zo
op."
Waarschuwingen rond bellen en internet
gebruik vanuit het buitenland hebben hun
dienst bewezen, maar waarmee moet je re
kening houden met pinnen over de grens?
Geld pinnen of in winkels afrekenen in het
buitenland kan met elke wereldbankpas.
Die is herkenbaar aan het Maestrologo, de
rood-gele bolletjes. In eurolanden wordt
niets extra's in rekening gebracht als je met
deze pas pint of betaalt. Een andere moge
lijkheid is een creditcard (bijvoorbeeld de
Bijenkorfkaart). Pinnen met de creditcard
in de eurozone kost wel geld (4,50 euro per
transactie). Geld opnemen of betalen bui
ten de eurozone kost ook iets extra's: koers-
opslag, aangevuld met transactiekosten.
Dollars uit de muur halen in New York
met je creditcard is daarom niet slim, je be
taalt dan sowieso 4,50 euro per transactie
extra. Pak dan liever je bankpas. Omdat
bankpassen fraudegevoelig (skimmen)
zijn, hebben Nederlandse banken het be
leid van gebruik van de pas buiten Europa
aangescherpt. Sinds vorig jaar hebben
ABN-Amro en Rabo een blokkade op de
pas gezet, daarna volgden ook ING, ASN
Bank, RegioBank en SNS Bank. Binnen Eu
ropa kun je pinnen, buiten Europa alleen
als de pas vooraf gedeblokkeerd is. Dat kan
via internetbankieren, telefonisch of even-
Uiteindelijk duurde
het twee dagen
voordat we
beschikking
hadden over geld
tueel bij het bankkantoor. Achterhaal wel
welke landen de bank tot Europa rekent.
Zijn daarover misverstanden mogelijk? Ja
wel. ING vindt dat Armenië, Wit-Rusland
en Georgië niet tot Europa behoren. Daar
zullen klanten hun pas dus 'aan' moeten
zetten. Overige banken hebben daar weer
andere ideeën over. Een paar fijne instin
kers: Vaticaanstad, Gibraltar, Kroatië, San
Marino, Guernsey en Jersey. Check dus
vooraf welke topografische ideeën de bank
hanteert en bepaal of de pas 'aan' of 'uit'
moet. Doe je niets, dan blijft de pas auto
matisch op 'uit' staan. Transparanter is het
voor reizigers naar ver-weg bestemmingen.
Voor vertrek de bankpas omzetten van Eu
ropa- naar werelddekking kan online bin
nen 24 uur. Handig is dat je een begin- én
einddatum invoert, dus vergeten te blokke
ren na thuiskomst is onmogelijk. Goed om
te weten is dat bij een pas die 'aan' staat
voor de bestemming buiten Europa, dezelf
de aansprakelijkheid (geen dus) geldt voor
pinpasfraude. Lastig en stressvol is het na
tuurlijk wel als de vakantie door zoiets
wordt verpest.
Hoe zit het met afschrijven van de gepinde
bedragen of transacties die je in het buiten
land hebt verricht? Soms komen via het be
taalsysteem van de creditcard enkele maan
den na de vakantie nog afschrijvingen bin
nen, bijvoorbeeld van Italiaanse tolwegen.
Voor de meeste banken (ook de buitenland
se) geldt dat transactiekosten buiten de EU
direct of snel (binnen een maand) na de op
name worden afgeboekt. Deze snelheid
hanteren winkels, musea, attracties en tol
wegen helaas niet.
TIPS HINTS
Pinnen over de grens
door Sandra van Maanen
illustratie Ronald Visser
Reken in het buitenland bij voorkeur af
met de pinpas, grote bedragen op zak
hebben is gevaarlijk
Neem voor de zekerheid een creditcard
mee, mocht de pinpas om welke reden
dan ook dienst weigeren
Let op extra kosten die de bank in reke
ning brengt. Neem je in een EU-land eu
ro's op, dan is dat met de betaalpas gra
tis. Gebruik je de creditcard, dan betaal
je gemiddeld 4 procent transactiekos
ten, met een minimum van 4,50 euro
per transactie.
Het opnemen van vreemd geld via de
betaalautomaat in het buitenland kost
met de betaalpas 2,25 euro valuta
koersopslag. Met de creditcard is dezelf
de transactie prijziger: minimaal 4,50 eu
ro valutakoersopslag
Betalen in het buitenland met pinpas of
creditcard is gratis zolang het om euro's
gaat. Bij betaling in vreemde valuta
komt er valutakoersopslag bij. De kos
ten hiervoor zijn wel relatief laag (0,15
cent per transactie)
Zorg dat het telefoonnummer van de
bank of de stappen om een pas te blok
keren mee op reis gaan, bijvoorbeeld in
je telefoon
De Consumentenbond heeft voor leden
de kosten die banken berekenen voor
transacties in het buitenland op een rij
tje gezet, www.consumentenbond.nl
De banken zelf zijn er ook transparant
over, informeer of zoek op internet wat
ze berekenen
Mevrouw van Gaaien
reageren?
consument@depersdienst.nl
